Ustne uzasadnienie wyroku w postępowaniu cywilnym
[hidepost]
Transkrypcja powinna być sporządzona w terminie 2 tygodni od dnia zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem, a gdy wniosek taki nie był złożony – od dnia zaskarżenia wyroku lub wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 329 zd. 1 KPC). Podobną regulację przewiduje w przypadku uzasadnienia orzeczenia sądu II instancji art. 387 § 2 KPC. Wątpliwe jest, czy termin dwóch tygodni może być przedłużony przez prezesa sądu w sprawie zawiłej na czas do 30 dni, gdyż w art. 329 zd. 2. KPC jest mowa jedynie o tym, że musi jednocześnie istnieć stan niemożności sporządzenia pisemnego uzasadnienia. W tym wypadku uzasadnienie jest już sporządzone. Niewątpliwie terminy na sporządzenie transkrypcji mają charakter instrukcyjny.
Transkrypcja/przekład nie jest urzędowym dokumentem pisemnym. Nie występuje relacja akt uzasadnienia – dokument transkrypcyjny, a zatem nie można mówić o wadach procesowych transkrypcji wygłoszonego uzasadnienia36. Obecnie w przepisach dotyczących transkrypcji nie wprowadzono expressis verbis możliwości tzw. autoryzacji transkrypcji ustnego uzasadnienia przez sędziego czy innego pracownika sądu. Jednak wydaje się, że już dziś nie ma przeszkód, aby strona graficzna transkrypcji ustnego uzasadnienia przynajmniej w pewnej części odpowiadała walorowi dokumentu urzędowego. Po pierwsze, zaleca się dodanie przez protokolanta adnotacji do protokołu elektronicznego o rozpoczęciu i zakończeniu wygłaszania ustnego uzasadnienia, co ułatwi pracę transkrybentowi. Po drugie, wygłaszanie uzasadnienia przez sędziego powinno rozpocząć się od użycia sformułowania „uzasadnienie”, co pozwoli słuchaczowi odróżnić tę część zapisu od innych jego elementów. Po trzecie, można dokonać swoistej autoryzacji przekładu poprzez opatrzenie przekładu sygnaturą właściwych akt, umieszczenie logo sądu, zaopatrzenie pieczęcią sądową i z opisem, że jest to transkrypcja uzasadnienia skonkretyzowanego orzeczenia wydanego w konkretnym dniu itp. Ponieważ taka transkrypcja przekazana wnioskującemu o doręczenie uzasadnienia orzeczenia będzie różnić się wizualnie od transkrypcji przekazanej sądowi przez OKZT, sugeruje się podpisywanie transkrypcji przez osobę dokonującą takiej „autoryzacji”, którą może być kierownik sekretariatu lub inny upoważniony pracownik.
Podsumowanie
Wygłoszone uzasadnienie orzeczenia sądowego jest pełnoprawną formą uzasadnienia orzeczenia sądowego, nie jest namiastką pisemnego uzasadnienia orzeczenia i nie pełni roli zasadniczych powodów rozstrzygnięcia. Spełnia takie same funkcje, co tradycyjne uzasadnienie pisemne. Uzasadnienie wygłoszone musi odpowiadać wymogom art. 328 § 2 KPC, tj. zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Tak samo należy oceniać skutki wadliwości wygłoszonego uzasadnienia orzeczenia sądowego, jak i skutki wadliwości uzasadnienia sporządzonego w sposób tradycyjny. Ustne uzasadnienie zostaje utrwalone w postaci zapisu elektronicznego, stanowi zatem plik dźwiękowy lub audiowizualny. Transkrypcja/przekład ustnego uzasadnienia orzeczenia za pomocą symboli graficznych nie jest uzasadnieniem orzeczenia sądowego i nie ma charakteru urzędowego dokumentu pisemnego. Należy pozytywnie ocenić wprowadzenie do polskiej procedury cywilnej możliwości wygłoszenia przez sąd uzasadnienia orzeczenia sądowego.
An oral statement of the grounds for a judgment in civil proceedings
In the Polish civil procedure, an oral statement of the grounds for a judicial decision is a full-fledged form of substantiation for a judgment rather than a substitute for a written one and does not play a role of the major reasons for a decision. It performs the same functions as the tradition written statement and therefore has to comply with the relevant procedural requirements. The same applies to the consequences of defectiveness of an oral statement of reasons for a judicial decision. An oral statement is recorded electronically and is thus archived as an audio or audio/video file. In the current state of the law transcription/translation of an oral statement of reasons with graphic symbols is not a substantiation for a judicial decision and is not treated as an official written document.
Key words: statement of reasons for a judicial decision, electronic record, official document
* Autorka jest sędzią Sądu Apelacyjnego w Łodzi.
1 Dz.U. poz. 1296; dalej jako: ZmKPC14.
2 Dz.U. Nr 108, poz. 684.
3 Projekt ustawy, druk nr 2131 Sejmu RP VII kadencji, dostępny na: http://www.sejm.gov.pl
4 III CSK 237/15, OSNC Nr 4/2016, poz. 152; Biul. SN Nr 1/2016.
5 Zob. strona internetowa CCJE: www.coe.int/ccje
6 Wyrok ETPCz z 30.11.1987 r. w sprawie H. przeciwko Belgii, skarga nr 8950/80; wszystkie orzeczenia ETPCz dostępna na: www.echr.coe.int.
[/hidepost]