Wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku wydanego w postępowaniu przyspieszonym w sprawach o przestępstwa – aktualne problemy
[hidepost]
Formy prawne wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku
Wyrok wydany w toku postępowania przyspieszonego na posiedzeniu albo po przeprowadzeniu rozprawy głównej podlega zaskarżeniu apelacją. W celu zaskarżenia wyroku sądu I instancji strona może wnieść, podobnie jak w postępowaniu zwyczajnym, apelację przed upływem terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku. Żaden z przepisów regulujących przebieg postępowania przyspieszonego nie wyłącza, w sposób wyraźny lub dorozumiany, zastosowania art. 445 § 2 KPK. Dlatego też, stosując regułę przewidzianą w art. 517a § 1 KPK należy przyjąć, że przytoczony przepis odnosi się również do spraw o przestępstwa podlegających rozpoznaniu w trybie przyspieszonym. Przed wniesieniem apelacji od wyroku sądu I instancji wydanego w trybie postępowania przyspieszonego strona może złożyć wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku. W tej sytuacji wymieniony wniosek, jeżeli ma formę pisemną, musi odpowiadać wszystkim wymogom pisma procesowego określonym w art. 119 § 1 KPK. Ponadto pisemny wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku musi zawierać wskazanie, czy dotyczy całości wyroku, czy też niektórych czynów, których popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu, bądź też jedynie rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, a jeżeli wniosek nie pochodzi od oskarżonego, to powinien również wskazywać tego z oskarżonych, którego dotyczy (art. 422 § 2 KPK). Brak któregoś z wymienionych wymogów formalnych wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku, który to brak powoduje niemożność nadania mu biegu, musi spowodować wydanie zarządzenia o wezwanie do uzupełnienia tego braku (art. 120 § 2 KPK), a następnie ewentualnie wydanie zarządzenia o odmowie przyjęcia tego wniosku (art. 422 § 3 KPK). W postępowaniu przyspieszonym wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz z tym uzasadnieniem, w odróżnieniu od postępowania zwyczajnego (art. 422 § 1 zd. 3 KPK), nie musi jednak przybrać wyłącznie formy pisemnej. W postępowaniu przyspieszonym wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku może być również zgłoszony ustnie do protokołu rozprawy głównej lub posiedzenia (art. 517h § 1 KPK in principio). W literaturze trafnie wskazuje się, że sąd powinien pouczyć strony o tej formie złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku11. Jeżeli wymieniony wniosek przybiera formę ustną, to nie może on rzecz jasna spełniać wymogów pisma procesowego przewidzianych w art. 119 § 1 KPK. Z ustnego oświadczenia strony musi jednak wynikać w sposób bezsporny wola sporządzenia przez sąd pisemnego uzasadnienia wyroku i doręczenia go tej stronie wraz z odpisem wyroku. Nasuwa się natomiast pytanie, czy zgłoszony ustnie wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku musi spełniać wymogi przewidziane w art. 422 § 2KPK, a więc zawierać oświadczenie w przedmiocie zakresu żądania sporządzenia na piśmie i doręczenia uzasadnienia wyroku, a ponadto w przypadku, gdy wniosek nie pochodzi od oskarżonego, czy musi również wskazywać tego z oskarżonych, którego dotyczy. W dyspozycji art. 422 § 2 zd. 1 KPK ustawodawca użył wyrażeń: „we wniosku należy wskazać”, zaś w treści art. 422 § 2 zd. 2 KPK sformułowania: „wniosek powinien wskazywać”, co jak się wydaje, oznacza że wymogi w nim przewidziane odnoszą się także do wniosków złożonych w formie ustnej. Brak jest również przeszkód faktycznych, aby strona zgłaszająca na rozprawie lub posiedzeniu do protokołu ustne oświadczenie woli stanowiące wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku zawarła w nim wskazanie przewidziane w art. 422 § 2 KPK. Powyższe uwagi nie oznaczają jednak, że analizowany wniosek zgłoszony ustnie do protokołu musi spełniać wymogi przewidziane w art. 422 § 2 KPK. Stosowaniu tych wymogów co do wymienionego wniosku zgłoszonego ustnie w toku postępowania przyspieszonego sprzeciwia się treść art. 120 KPK, który odnosi się wyłącznie do oświadczeń procesowych składanych w formie pisemnej, a nie do oświadczeń składanych przez stronę ustnie. Jeżeli zatem wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku złożony ustnie do protokołu rozprawy lub posiedzenia nie będzie zawierał oświadczeń, o których mowa w art. 422 § 2 KPK, upoważniony sędzia nie może wezwać wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych złożonego wniosku w trybie przewidzianym w art. 120 § 1 KPK, a w razie ich nieuzupełnienia nie może odmówić przyjęcia tego wniosku na podstawie art. 422 § 3 KPK. Z tych względów należy przyjąć, że wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku zgłoszony przez stronę ustnie na podstawie art. 517h § 1 KPK in principio może, ale nie musi obejmować oświadczeń przewidzianych w art. 422 § 2 KPK. Prezentowane stanowisko oznacza w efekcie, że jeżeli wspomniany wniosek zgłoszony ustnie przez stronę nie będzie zawierał tego rodzaju oświadczeń, to pisemne uzasadnienie wyroku musi zostać sporządzone co do wszystkich rozstrzygnięć zawartych w wyroku. W przypadku, gdy strona składając ustnie wniosek o sporządzenie i doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku nie wypowie się co do zakresu tego wniosku stosownie do treści art. 422 § 2 KPK, zakres sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku zależy od podmiotu zgłaszającego ten wniosek. W sprawach złożonych podmiotowo, jeżeli wnioskodawcą jest wyłącznie jeden z oskarżonych, to sąd musi, jeżeli wniosek nie będzie zawierał ograniczeń, sporządzić i doręczyć pisemne uzasadnienie wyroku w zakresie wszystkich rozstrzygnięć zawartych w wyroku, które dotyczą jego osoby. Jeżeli natomiast w tej samej sprawie złożonej podmiotowo wnioskodawcą będzie prokurator, to sąd musi, jeżeli wniosek nie będzie zawierał ograniczeń podmiotowych, sporządzić i doręczyć pisemne uzasadnienie wyroku w zakresie wszystkich rozstrzygnięć zawartych w wyroku co do wszystkich oskarżonych.
[/hidepost]