Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu zawarty w pozwie i jego skutki
[hidepost]
Artykuł 124 § 1 zd. 1 KPC wprowadza natomiast obowiązek wstrzymania biegu postępowania w razie złożenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w pozwie albo przed wytoczeniem powództwa. W związku z tym nie zostanie wyznaczona przed jego rozpoznaniem rozprawa (termin pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę) z jednoczesnym wydaniem zarządzenia o doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu (art. 206 § 1 KPC)8. Przy czym, jak zwraca się uwagę w doktrynie9, samo wniesienie pozwu (wytoczenie powództwa) nie powoduje jeszcze biegu postępowania, kiedy to ma miejsce dopiero wstępny etap postępowania10 – do chwili doręczenia stronie przeciwnej odpisu pozwu11.
Właściwe staje się tutaj przytoczenie jeszcze poglądów nauki w przedmiocie odróżnienia sytuacji wszczęcia postępowania na skutek wniesienia pozwu od wszczęcia procesu.
Wniesienie pozwu powoduje czynności sądu, które nie zawsze oznaczają wszczęcie postępowania co do istoty sprawy, a co zależy od spełnienia przez wniesiony pozew (lub zgłoszone ustnie powództwo) warunku określonego w Kodeksie postępowania cywilnego. Następstwem wniesienia pozwu (wytoczenia powództwa) jest podjęcie przez przewodniczącego czynności wstępnych dla dokonania oceny tego, czy zachodzą właśnie warunki do wszczęcia procesu. Na wszczęcie procesu składają się zaś w tym wypadku, oprócz wniesienia pozwu, dalsze jeszcze czynności powoda i sądu pozostające ze sobą w związku. Przy czym samo wszczęcie procesu, jako postępowania w sprawie, następuje zawsze w drodze czynności sądu12.
Przedstawiane jest również stwierdzenie, że celem początkowej fazy procesu jest doprowadzenie do nawiązania kontaktu pomiędzy wszystkimi podmiotami danej sprawy. Dla jego osiągnięcia konieczne staje się wobec tego przedsięwzięcie dalszych czynności sądu i strony powodowej, poza samym aktem złożenia pozwu. Pierwszym stadium początkowej fazy procesu jest więc wytoczenie powództwa. Po czym podlega on kontroli wstępnej, prowadząc do ewentualnego wydania przez przewodniczącego wezwania do usunięcia jego braków formalnych. Następnie zaś dopiero przewodniczący podejmuje czynności dla nadania sprawie dalszego biegu13. Te czynności wstępne zmierzają bowiem do nawiązania przez sąd styczności ze stroną pozwaną poprzez doręczenie odpisu pozwu lub orzeczenia14.
Podkreśla się wobec tego, że jeśli pozew nie ma żadnych braków formalnych, został należycie opłacony i istnieją przesłanki procesowe dopuszczalności postępowania sądowego w danej sprawie, przewodniczący nada sprawie „prawidłowy bieg” przez wydanie zarządzenia co do terminu rozprawy, doręczenia odpisu pozwu, a w razie potrzeby wyznaczenia sędziego sprawozdawcy15.
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w postanowieniu z 26.3.2012 r.16 wyraził natomiast pogląd, że przypadek wstrzymania biegu toczącego się postępowania na skutek wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu odnosi się również do jakichkolwiek czynności przewodniczącego związanych ze sprawą i obejmuje sytuację, gdy strona pozwana nie otrzymała jeszcze odpisu pozwu. Wniosek powinien być wobec tego rozpoznany przed wezwaniem powoda do uzupełnienia braków formalnych pozwu17. Podobne stanowisko – o niedoręczaniu odpisu pozwu stronie przeciwnej, niewyznaczaniu rozprawy oraz niewzywaniu do uzupełniania braków formalnych pozwu – przedstawiono w literaturze18.
1) Wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu złożony w pozwie
Odnosząc się do tego stanowiska, właściwe staje się przedstawienie dalszych jeszcze argumentów. Artykuł 124 § 1 zd. 1 KPC19 stanowi o złożeniu wniosku w pozwie. Pozew, jako pismo procesowe, powinien zostać sporządzony, jak już zaznaczono, zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 126 § 1 i 2, art. 187 § 1 KPC (ewentualnie przy uwzględnieniu treści art. 130 § 11 KPC) oraz opłacony (art. 1262§ 1 KPC).
W związku z tym, że wniosek o ustanowienie pełnomocnika został zgłoszony w pozwie, nie wynika, iż podlega on rozpoznaniu bez względu na prawidłowość złożonego pisma procesowego, jakim jest w tym wypadku pozew. Dla przyjęcia skuteczności złożonego wniosku konieczna staje się wobec tego ocena prawidłowości sporządzenia tego pisma procesowego. Nie ma jednocześnie podstaw do dokonywania zróżnicowania braków formalnych pozwu w zakresie możliwości nadania dalszego biegu samemu tylko wnioskowi o ustanowienie pełnomocnika, z pominięciem w tym momencie ewentualnych innych braków formalnych. Przed rozpoznaniem wniosku może tym samym powstać konieczność uzupełnienia poszczególnych braków formalnych w zakresie obowiązku oznaczenia w pozwie sądu, do którego pismo jest skierowane; stron postępowania; oznaczenia miejsca ich zamieszkania lub siedziby (jak również przedstawicieli ustawowych i pełnomocników); oznaczenia rodzaju pisma; osnowy wniosku lub oświadczenia; dowodów na poparcie przytoczonych okoliczności; podpisu strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; wymienienia załączników; czy też numeru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) bądź numeru w Krajowym Rejestrze Sądowym lub w innym właściwym rejestrze, ewidencji (art. 126 § 1 i 2 KPC). Może również zaistnieć konieczność sporządzenia pozwu na urzędowym formularzu (art. 1301 § 11 KPC)20.
[/hidepost]