Wniosek sądu o wskazanie organu właściwego do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa

Marek Jaślikowski

[hidepost]

Zakres przedmiotowy art. 24 ProkGenRPU

Tytułem wstępu do dalszych rozważań warto zaznaczyć, że art. 24 ProkGenRPU nie stanowi podstawy do rozstrzygania ewentualnych wątpliwości dotyczących właściwości Prokuratorii Generalnej. Do zadań Prokuratorii Generalnej należy w szczególności wykonywanie zastępstwa Skarbu Państwa przed Sądem Najwyższym, sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi i polubownymi, w sprawach określonych w art. 4 i 7–10 ProkGenRPU. Właściwość Prokuratorii regulują też przepisy szczególne, np. art. 102 ustawy z 16.12.2016 r.: przepisy wprowadzające ustawę o zasadach zarządzania mieniem państwowym³³.

Prokuratoria Generalna nie jest organem w rozumieniu art. 24 ProkGenRPU. Wprawdzie przepis ten traktuje o organie właściwym do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa, to jednak należy pamiętać, że chodzi w tym wypadku o rozstrzyganie sporów kompetencyjnych w zakresie reprezentacji procesowej Skarbu Państwa (art. 4 ust. 4 pkt 2 ProkGenRPU). Ustawa o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej wyraźnie rozróżnia „zastępstwo”, które wykonuje Prokuratoria Generalna oraz „reprezentację”, którą zgodnie z art. 7 ust. 1 ProkGenRPU wykonują organy i podmioty, o których mowa w art. 6 ZasZarzMieniemPU. Podobne rozróżnienie występuje w art. 102 ustawy z 16.12.2016 r. PWZasZarzMieniemP³⁴.

Artykuł 24 ProkGenRPU traktując o organie właściwym do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa nawiązuje do art. 67 § 2 KPC, który stanowi, że za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. W zakresie określonym odrębną ustawą za Skarb Państwa czynności procesowe podejmuje Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej. Przytoczony przepis nie pozostawia wątpliwości, że Prokuratoria Generalna nie jest „organem” właściwym do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa. Uprawnienie Prokuratorii Generalnej do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa wynika z przepisów odrębnej ustawy, nie zaś jej kwalifikacji jako właściwego „organu”.

Wyjaśnienia wymaga w tym miejscu pojęcie „organu”, którym posługuje się art. 24 ProkGenRPU, i które nie jest do końca fortunne, bowiem burzy pewną terminologiczną harmonię ustawy. Artykuł 7 ust. 1 ProkGenRPU stanowi, że Prokuratoria Generalna wykonuje zastępstwo Skarbu Państwa reprezentowanego przez organy i podmioty, o których mowa w art. 6 ZasZarzMieniemPU, zwane podmiotami reprezentującymi Skarb Państwa. Zatem w sprawach należących do właściwości Prokuratorii Generalnej czynności procesowe za Skarb Państwa podejmuje Prokuratoria, a w pozostałych sprawach czynności procesowe za Skarb Państwa są podejmowane przez właściwe „podmioty reprezentujące”. Wydaje się, że de lege lata pojęcie „podmioty reprezentujące”, o którym mowa w art. 7 ProkGenRPU w zw. z art. 6 ZasZarzMieniemPU, obejmuje wszelkie podmioty reprezentujące Skarb Państwa w postępowaniu cywilnym, a w tym organy administracji publicznej, organy państwowych jednostek organizacyjnych, z których działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, organy jednostek nadrzędnych w rozumieniu art. 67 §2 KPC i inne podmioty uprawnione na mocy przepisów do reprezentowania Skarbu Państwa.

Za przepis odrębny w rozumieniu art. 6 ust. 1 ZasZarzMieniemPU należy uznać art. 67 § 2 KPC w zakresie, w jakim przepis ten przyznaje kompetencję do reprezentowania Skarbu Państwa „organowi jednostki nadrzędnej”. Inaczej rzecz ujmując, „organ jednostki nadrzędnej” należy uznać za podmiot reprezentujący Skarb Państwa w rozumieniu art. 7 ProkGenRPU w zw. z art. 6 ust. 1 ZasZarzMieniemPU.

Można odnieść wrażenie, że ustawodawca wprowadzając w art. 24 ProkGenRPU pojęcie organu właściwego do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa chciał uniknąć konfrontacji pomiędzy „podmiotami reprezentującymi Skarb Państwa” w rozumieniu art. 7 ust. 1 ProkGenRPU a „organami” z art. 67 § 2 KPC, i w związku z tym stworzył zbiór obejmujący obydwie ww. kategorie.

[/hidepost]