Wniosek sądu o wskazanie organu właściwego do podejmowania czynności procesowych za Skarb Państwa
[hidepost]
Ustalenie prawidłowej reprezentacji Skarbu Państwa, a w konsekwencji rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego wymaga, po pierwsze, ustalenia co jest przedmiotem konkretnego postępowania, tj. jakie jest żądanie i okoliczności faktyczne przytoczone na jego poparcie, po drugie, ustalenia więzi łączącej przedmiot postępowania z zachowaniem, ewentualnie z zakresem kompetencji, danej jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa, organu administracji publicznej, czy też innego podmiotu uprawnionego do reprezentowania Skarbu Państwa, po trzecie, udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istnieje przepis szczególny przyznający danemu podmiotowi (organowi) uprawnienie do reprezentowania Skarbu Państwa w postępowaniu cywilnym, a w wypadku braku takiego przepisu ustalenie, czy istnieją przepisy o charakterze kompetencyjnym pozwalające na powiązanie działalności danego podmiotu (organu) z przedmiotem postępowania.
Ustalenie więzi pomiędzy przedmiotem postępowania a konkretną jednostką organizacyjną Skarbu Państwa, czy też podmiotem (organem) uprawnionym do reprezentowania Skarbu Państwa polega na stwierdzeniu istnienia związku pomiędzy podstawą faktyczną powództwa a działalnością tego podmiotu, organu czy też jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa. Należy przy tym podkreślić, że przez „działalność” trzeba w tym wypadku rozumieć zarówno konkretne działanie albo zaniechanie, ale również zakres działalności określony przepisami kompetencyjnymi. Ustalenie prawidłowej reprezentacji Skarbu Państwa nie wymaga natomiast oceny, czy fakty przytoczone przez stronę (uczestnika postepowania) wskazujące na powiązanie konkretnego podmiotu reprezentującego Skarb Państwa z przedmiotem postępowania są prawdziwe.
Rozstrzygniecie Prezesa Prokuratorii Generalnej ma charakter wiążący dla podmiotów reprezentujących oraz dla sądu. Na wiążący charakter rozstrzygnięcia wskazuje już sama nazwa. Nie chodzi w tym wypadku o „stanowisko” czy „opinię”, ale o rozstrzygniecie, a zatem czynność decyzyjną o charakterze władczym. Rozstrzygnięcie w pewnym sensie ma charakter „wewnętrzny”, chodzi o rozstrzygnięcie sporu w ramach wewnętrznej struktury organizacyjnej Skarbu Państwa. Nie mamy w tym wypadku do czynienia ze sprawowaniem wymiaru sprawiedliwości w jakimkolwiek sensie, czy też działalnością z zakresu ochrony prawnej. Spór dotyczy podmiotów, które nie zostały wyposażone w zdolność sądową, natomiast funkcjonują w ramach struktury organizacyjnej osoby prawnej, tj. Skarbu Państwa. Rozstrzygnięcie wydawane jest „w sprawie”, która niewątpliwie nie należy do właściwości sądu, która na mocy wyraźnego przepisu została powierzona Prezesowi Prokuratorii Generalnej. Rozstrzygnięcie nie wpływa bezpośrednio na prawa i obowiązki innych podmiotów postępowania.
Wydanie rozstrzygnięcia nie powoduje bezpośrednich skutków względem toczącego się przed sądem postępowania. Konieczna jest w takim wypadku stosowna decyzja procesowa sądu, który będąc związany rozstrzygnięciem powinien na jego podstawie dokonać prawidłowej reprezentacji Skarbu Państwa i w razie potrzeby wezwać do udziału w postępowaniu podmioty właściwe do reprezentowania Skarbu Państwa, inne zaś zwolnić.
A request of the court to identify the authority competent to take part in the proceedings
in lieu of the State Treasury
The article attempts to clarify doubts which arise in practice as to the interpretation and application of the provisions of the Act on the General Counsel to the Republic of Poland and regulations providing for the procedure of resolving competence disputes with respect to representation of the State Treasury in judicial proceedings.
Key words: take part in proceedings in lieu of the State Treasury, General Counsel to the State, competence disputes with respect to representation of the State Treasury in judicial proceedings
* Autor jest radcą prawnym, radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Naczelnikiem Wydziału do spraw Kasacyjnych, członkiem Kolegium Prokuratorii Generalnej.
1 Ustawa z 15.12.2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. poz. 2261 ze zm. – dalej jako: ProkGenRPU.
2 Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 11.5.2017 r. w sprawie zakresu i trybu współdziałania Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej i Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej z innymi podmiotami przy wykonywaniu zadań, Dz.U. poz. 939; dalej jako: rozporządzenie.
3 W okresie pierwszych 10 miesięcy funkcjonowania tej instytucji, tj. do 31.10.2017 r. sądy skierowały do Prezesa Prokuratorii Generalnej 42 wnioski o wskazanie podmiotu właściwego do dokonywania czynności procesowych w imieniu Skarbu Państwa. W tym okresie Prezes Prokuratorii wydał 30 rozstrzygnięć, a w jedynym wypadku odmówił wydania rozstrzygnięcia ze względu na brak sporu kompetencyjnego. Rozstrzygniecia dostępne na: http://www.prokuratoria.gov.pl
[/hidepost]