Wnioski sądów polskich o wykonanie orzeczeń w sprawach karnych dotyczących kar o charakterze pieniężnym kierowane za granicę
[hidepost]
Przepisy KPK wskazują również na stronę podmiotową dotyczącą wniosku o wykonanie orzeczenia sądu polskiego. Z treści art. 611fa § 1 KPK jednoznacznie wynika, że przekazanie orzeczenia do wykonania dotyczy jedynie sprawców będących osobami fizycznymi – obywatelami polskimi lub cudzoziemcami. Komentowany przepis nie dopuszcza natomiast wystąpienia do innego państwa członkowskiego z wnioskiem o wykonanie kary pieniężnej orzekanej wobec podmiotów zbiorowych, chociaż decyzja 2005/214 w art. 9 ust. 3 wyraźnie wspomina o dopuszczalności egzekucji kar nałożonych na osoby prawne, nawet jeśli państwo wykonujące nie uznaje zasady odpowiedzialności karnej osób prawnych. Z art. 9 ust. 3 decyzji ramowej 2005/2014/WSiSW wynika, że nakaz uznawania orzeczeń dotyczących osób prawnych aktualizuje się też wtedy, gdy w państwie wykonania orzeczenia nie uznaje się odpowiedzialności karnej osób prawnych. W prawie unijnym nie ma bowiem przepisu, który obligowałby państwa członkowskie do objęcia podmiotów zbiorowych odpowiedzialnością stricte karną47. Z drugiej jednak strony, wśród podstaw odmowy wykonania przekazanego orzeczenia nie wskazano na kary orzekane wobec podmiotów zbiorowych, a treść art. 611ff § 1 KPK dotycząca zakresu wykonywanych kar i środków powinna być interpretowana zgodnie z implementowanymi postanowieniami decyzji 2005/21448.
Z praktycznego punktu widzenia, istotnym elementem procedury przekazania orzeczenia do wykonania jest prawidłowo wypełnione i przetłumaczone zaświadczenie zawierające wszystkie istotne informacje umożliwiające prawidłowe wykonanie kary o charakterze pieniężnym49. Zaświadczenie należy dołączyć do poświadczonego za zgodność z oryginałem odpisu orzeczenia dotyczącego grzywny, środków karnych w postaci nawiązki lub świadczenia pieniężnego lub też orzeczenia zasądzającego od sprawcy koszty procesu (tzw. orzeczenie o karze pieniężnej). W formularzu zaświadczenia należy umieścić informacje dotyczące osoby, na którą nałożono karę pieniężną oraz miejsce stałego zamieszkania (siedziby) w państwie wykonującym, opis i lokalizację mienia albo opis i lokalizację źródła dochodu tej osoby (np. miejsce pracy, wynajmowane lokale, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej). W formularzu zaświadczenia ponadto sąd powinien umieścić informacje dotyczące przekazywanego orzeczenia – datę wydania, prawomocności, sygnaturę i zaznaczyć, że zostało ono wydane przez sąd. Niezbędne będzie również podanie rodzaju kary pieniężnej, opisu czynu lub czynów, kwalifikacji prawnej i wskazanie, czy nie należą one do kategorii tzw. przestępstw europejskich znoszących wymóg weryfikacji podwójnej karalności50. Zaświadczenie powinno zostać przetłumaczone na język urzędowy państwa wykonania orzeczenia albo na inny język wskazany przez to państwo51.
Przepisy art. 611fa § 4 KPK i art. 16 decyzji 2005/214 wymagają przetłumaczenia samego zaświadczenia, nie wspominając o konieczności tłumaczenia orzeczenia o karze pieniężnej. Można jedynie domniemywać, że względy praktyczne spowodują przyjęcie zwyczaju tłumaczenia orzeczenia, podobnie jak zaakceptowano w praktyce zasadę prowadzenia korespondencji w języku państwa wykonującego orzeczenie. Warto także zwrócić uwagę na treść art. 4 ust. 2 decyzji 2005/214, z którego wynika, że zaświadczenie musi być podpisane, a jego treść poświadczona jako zgodna z prawdą przez właściwy organ w państwie wydającym.
Także uproszczona jest procedura porozumiewania się organów właściwych do przekazywania wniosków o uznanie i wykonanie orzeczenia. Decyzja 2005/214, podobnie jak pozostałe decyzje ramowe z zakresu współpracy w sprawach karnych na obszarze UE, wprowadza zasadę bezpośredniego komunikowania się właściwych organów52. Co zaś do ich przekazywania warto zwrócić uwagę, że zwłaszcza w ostatnich implementacjach, w zakresie przekazywania wniosków w ramach UE, reguła bezpośredniego kontaktu organów sądowych uległa pewnemu ograniczeniu. Ze względów wyłącznie praktycznych państwa członkowskie coraz chętniej wskazują odpowiednie organy administracyjne, na ogół odpowiedniki Ministerstwa Sprawiedliwości, jako uprawnione do przekazywania pism pomiędzy zainteresowanymi sądami. Takiego rozwiązania nie należy uważać za istotne odejście od zasady bezpośredniej współpracy pomiędzy organami sądowymi państw członkowskich, a raczej za jej uzupełnienie. Pamiętać trzeba, że znaczna część obrotu odbywa się na poziomie sądów rejonowych, które stanowią najliczniejszą grupę organów władzy sądowniczej. Ich struktura i właściwość może być nieczytelna dla cudzoziemca, co uzasadnia pośrednictwo organu centralnego. Potwierdzeniem tezy o braku uzasadnienia dla stwierdzenia ograniczenia zasady bezpośredniego porozumiewania się organów sądowych jest fakt, że jednocześnie, podobnie jak w wypadku innych instrumentów z zakresu współpracy sądowej w sprawach karnych w ramach UE, dokumenty te mogą zostać przekazane w dowolny sposób, pozostawiający ślad na piśmie oraz umożliwiający państwu wykonującemu stwierdzenie ich autentyczności, np. telefaksem lub pocztą elektroniczną.
Wymóg stwierdzenia autentyczności wydaje się oznaczać – w wypadku e-maila – konieczność przesłania skanu dokumentu papierowego opatrzonego podpisem uprawnionej osoby, nie zaś dokumentu wytworzonego wyłącznie w postaci elektronicznej. Ponadto, na żądanie organu wykonującego orzeczenie, należy przekazać poświadczony za zgodność z oryginałem odpis orzeczenia oraz oryginał zaświadczenia.
Ważne jest też, że oprócz wniosków i decyzji organy powinny informować się o okolicznościach prawnych lub faktycznych mających wpływ na postępowanie, takich jak uchylenie orzeczenia na skutek kasacji albo wznowienia postępowania, darowanie kary, przedawnienie jej wykonania lub inne okoliczności skutkujące niemożnością wykonania orzeczenia, a także o wykonaniu przepadku w całości lub części.
[/hidepost]