Wnioski sądów polskich o wykonanie orzeczeń w sprawach karnych dotyczących kar o charakterze pieniężnym kierowane za granicę
[hidepost]
Bardzo często w praktyce pojawia się natomiast problem wysokości kary możliwej do egzekucji przez organ zagraniczny, przy podjęciu decyzji w przedmiocie wysłania wniosku o uznanie orzeczenia dotyczącego świadczeń pieniężnych. Polski ustawodawca nie określił w art. 611fa KPK wysokości „kary pieniężnej”, która może być przekazana do wykonania w innym państwie członkowskim UE – tymczasem, zgodnie z treścią art. 611fg pkt 12 KPK, właściwy sąd może odmówić wykonania orzeczenia zagranicznego, które dotyczy kary o charakterze pieniężnym niższej niż 70 euro lub niższej niż równowartość tej kwoty w innej walucie. Analizując przepisy prawa polskiego w odniesieniu do treści implementowanej decyzji 2005/214 należy przyjąć, że nie jest wskazane przekazanie do wykonania do innego państwa członkowskiego UE orzeczenia dotyczącego kary o charakterze pieniężnym niższej niż równowartość kwoty 70 euro. Po pierwsze, można się w tym wypadku liczyć z uprawnieniem organu państwa wezwanego do odmowy wykonania takiego orzeczenia. Po drugie, państwa członkowskie UE przyjmując w decyzji ramowej próg kwotowy 70 euro zgodziły się, że wszczynanie postępowań dotyczących kar lub środków poniżej takiej kwoty jest niezasadne i niezgodne z zasadą proporcjonalności53.
Niektóre państwa członkowskie UE implementowały art. 8 decyzji 2005/214, zgodnie z którym orzeczenia dotyczące czynów, które nie zostały popełnione na terytorium państwa wydającego, mogą zostać zmodyfikowane – państwo wykonujące może zdecydować bowiem o obniżeniu kwoty egzekwowanej kary o charakterze pieniężnym do wysokości maksymalnej kary za te same czyny przewidzianej w prawie krajowym państwa wykonującego, w przypadkach, w których takie czyny podlegają jurysdykcji tego państwa. Istotne więc będzie również zaznaczenie w formularzu, czy państwo wydające zezwala na zastosowanie przez państwo wykonujące kar zastępczych w przypadku, gdy nie jest możliwe wykonanie orzeczenia nakładającego karę w całości lub w części oraz określenie, jakie rodzaje kar zastępczych i w jakim wymiarze mogą być zastosowane. Zgoda w powyższym zakresie powinna być uzależniona od przepisów prawa polskiego dotyczących możliwości zamiany kar – nie jest dopuszczalna zamiana środka karnego na karę pozbawienia wolności lub karę ograniczenia wolności. W kolejnej rubryce zatytułowanej „inne okoliczności istotne dla sprawy” należy wpisać, w jakich okolicznościach jest uzasadniona i dopuszczalna zamiana kary grzywny na inną karę zastępczą.
2) Wnioski dotyczące nakazu konfiskaty
Innym rodzajem wniosku dotyczącemu egzekucji świadczeń pieniężnych, kierowanego przez sądy polskie do właściwych organów zagranicznych UE, są wnioski dotyczące nakazu konfiskaty.
Decyzja 2006/783, implementowana do polskiego Kodeksu postępowania karnego w rozdziałach 66c–66d, zawiera, podobnie jak wcześniej omawiana decyzja 2005/214, unormowania analogiczne do opisywanych wyżej instrumentów współpracy.
Podobnie jak w przypadku decyzji dotyczącej wzajemnego uznawania kar o charakterze pieniężnym, także w przypadku tej decyzji uregulowana została szczegółowo definicja samego nakazu zapłaty. Z definicji tej wskazać należy, że:
a) nakaz konfiskaty jest orzeczeniem wydanym przez sąd właściwy w sprawach karnych. Decyzji ramowej nie podlegają zatem orzeczenia dane przez inne niż sąd organy postępowania karnego, takie jak policja czy prokurator, orzeczenia wydane przez organy administracyjne (np. urzędy skarbowe, specjalistyczne agencje rządowe) oraz orzeczenia wydane przez sądy w postępowaniach innych niż karne;
b) nakaz konfiskaty jest orzeczeniem wydanym w związku z popełnieniem przestępstwa. Tym samym decyzja ramowa nie ma zastosowania wobec przepadków orzeczonych w sprawach o wykroczenia. Niemniej jednak dyspozycja przepisu obejmuje nie tylko wyroki skazujące, ale również prawomocnie orzeczone środki zabezpieczające polegające na przepadku mienia;
c) nakaz jest orzeczeniem prawomocnym, polegającym na ostatecznym przepadku mienia. Oznacza to, że spod zakresu przedmiotowego decyzji ramowej wyłączone zostały orzeczenia tymczasowe, zabezpieczające wykonanie przepadku, grzywny lub innej kary albo środka karnego na mieniu oskarżonego;
d) decyzja ramowa odnosi się do przepadku mienia, przez które należy rozumieć mienie każdego rodzaju, zarówno materialne, jak i niematerialne, prawa i powiązane z nim dokumenty lub instrumenty prawne. Mienie to musi być przy tym przedmiotem orzeczenia sądu stwierdzającego, że stanowi ono korzyść pochodzącą z przestępstwa, równowartość tej korzyści albo jej części lub narzędzie popełnienia przestępstwa.
Dla polskiego sędziego podstawę prawną wystąpienia przez sąd polski do właściwego sądu lub organu państwa członkowskiego UE o wykonanie prawomocnego orzeczenia przepadku stanowi przepis art. 611fn § 1 KPK. Artykuł ten określa również podstawowe wymogi takiego wystąpienia.
Prawo do wszczęcia procedury wystąpienia o wykonanie w innym państwie orzeczenia wydanego przez sąd polski przysługuje wyłącznie właściwemu sądowi z urzędu, który nie jest przy tym zobligowany do podjęcia tego rodzaju działań. Na postanowienie o wystąpieniu nie przysługuje zażalenie.
Ustawodawca nie określił wprost sądu właściwego do orzekania w przedmiocie wystąpienia. Należy przyjąć, że sądem właściwym do orzekania w przedmiocie wystąpienia o wykonania przepadku jest sąd, który wydał to orzeczenie w I instancji, a zatem sąd właściwy do jego wykonania.
[/hidepost]