Wnioski sądów polskich o wykonanie orzeczeń w sprawach karnych dotyczących kar o charakterze pieniężnym kierowane za granicę
[hidepost]
Tryb przekazywania orzeczeń został określony w decyzji ramowej w sposób podobny do innych aktów prawnych Unii Europejskiej, opierających się o zasadę wzajemnego uznawania. Nakaz konfiskaty przekazuje się bezpośrednio pomiędzy zainteresowanymi organami. Przy czym ustalenie właściwego państwa, do którego należy skierować wniosek, następuje dwuetapowo. Przede wszystkim odpis orzeczenia przekazuje się do państwa członkowskiego, w którym osoba ukarana posiada mienie lub uzyskuje dochody, a jeżeli konfiskata nie dotyczy kwoty pieniężnej, ale określonych składników mienia – do państwa położenia tych składników. Dopiero jeśli brak jest podstaw do określenia państwa wykonania w powyższy sposób, nakaz konfiskaty może być przekazany do państwa zwykłego zamieszkania lub zarejestrowanej siedziby osoby ukaranej.
Przekazanie następuje do jednego państwa członkowskiego poza przypadkami, w których określone składniki mienia podlegające konfiskacie znajdują się w różnych państwach wykonujących lub gdy wykonanie nakazu wymaga podjęcia działań w więcej niż jednym państwie członkowskim. W wypadku konfiskaty kwoty pieniężnej państwo wydania orzeczenia może natomiast wyjątkowo skierować nakaz do różnych państw członkowskich, jeżeli uzna, że zachodzi taka potrzeba.
Podobnie, jak w innych decyzjach ramowych opierających się na zasadzie wzajemnego uznawania, do orzeczenia załącza się standardowe zaświadczenie, zawierające szczegółowe informacje na temat osoby ukaranej, organu orzekającego i kary. Zaświadczenie powinno zostać przetłumaczone na język państwa wykonania lub inny język wskazany przez to państwo, podczas gdy odpis orzeczenia, co do zasady, przekazuje się w języku oryginalnym. Zaświadczenie powinno zostać przetłumaczone na język państwa wykonania lub inny język wskazany przez to państwo, podczas gdy odpis orzeczenia, co do zasady, przekazuje się w języku oryginalnym54.
Ważny przy wykonywaniu wniosków sądów w zakresie wykonywania orzeczeń dotyczących świadczeń pieniężnych jest sposób rozporządzenia wyegzekwowanym mieniem. Generalnie zależy on od jego wartości i rodzaju mienia. Kwota uzyskana z egzekucji orzeczenia niższa niż 10 000 euro przypada państwu wykonującemu. W wypadku kwoty 10 000 euro lub wyższej, zaangażowane państwa dzielą się po połowie. Zgodnie z art. 611fo § 1 KPK, jeżeli kwota uzyskana z tytułu wykonania orzeczenia przepadku przewyższa równowartość 10 000 euro, sąd wzywa właściwy sąd lub inny organ państwa wykonania orzeczenia do przekazania połowy uzyskanej kwoty na rachunek bankowy tego sądu. Wezwanie takie nie jest przewidziane w formularzu zaświadczenia, będącego załącznikiem do decyzji ramowej. Zaświadczenie, w pkt. I.1, przewiduje jedynie wskazanie kwoty podlegającej przepadkowi w państwie wykonania oraz całkowitej kwoty podlegającej przepadkowi, zgodnie z orzeczeniem. A zatem, suma podana w zaświadczeniu odnosi się do kwoty, o której przepadek państwo wydania wnosi, nie zaś do kwoty uzyskanej z egzekucji. Co więcej, ponieważ w powołanym punkcie zaświadczenia mowa jest o wskazaniu waluty kwoty podlegającej przepadkowi, należy uznać, że na etapie sporządzania przez sąd państwa wydania zaświadczenia, kwestia przeliczenia kwoty podlegającej przepadkowi na euro i związanych z tym możliwych różnic kursowych jeszcze nie występuje. Organ sporządzający zaświadczenie jest obowiązany do ujęcia w nim kwoty podlegającej przepadkowi w walucie, w jakiej została ona określona w orzeczeniu, bez dokonywania jakichkolwiek przeliczeń. Tym samym uznać należy, że wezwanie, o którym mowa w art. 611fo § 1 KPK, może być przez sąd polski skierowane do sądu lub organu właściwego państwa wykonania dopiero po poinformowaniu przez ten organ o zakończeniu wykonywania nakazu i uzyskania z tego tytułu kwoty przewyższającej 10 000 euro lub jej równowartości.
Mienie inne niż pieniądze może zostać sprzedane lub przekazane państwu wydania. W przypadku sprzedaży do podziału uzyskanej kwoty zastosowanie ma opisana wyżej procedura. Państwa członkowskie mogą także zawrzeć odrębną umowę, przewidującą inny sposób rozporządzenia wyegzekwowanym mieniem.
Niezależnie jednak od egzekwowanej kwoty, koszty wykonania orzeczenia ponosi to państwo, które podejmuje określoną czynność. W praktyce będzie te państwo wykonujące. Decyzja ramowa przewiduje zakaz dochodzenia przez państwa członkowskie zwrotu poniesionych kosztów, z wyjątkiem kosztów znacznych lub wyjątkowych. Ponadto, wprowadza również możliwość żądania regresowego wobec państwa wydania, jeżeli państwo wykonania poniosło odpowiedzialność za szkody powstałe wskutek wykonania nakazu konfiskaty.
Wykonywanie orzeczeń w sprawach karnych dotyczących świadczeń pieniężnych poza UE
Jak już wspomniano wcześniej, nie istnieje jeden akt prawa międzynarodowego, w którym ustalono by zasady uznawania i wykonywania orzeczeń dotyczących świadczeń pieniężnych w sprawach karnych. Podstawowy akt prawa międzynarodowego w zakresie współpracy w sprawach karnych z państwami innymi niż państwa członkowskie UE – Europejska Konwencja o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20.4.1959 r.55 w swoim Drugim Protokole Dodatkowym z 17.3.1978 r. rozszerza zakres pomocy międzynarodowej Konwencji w dziedzinie wykonywania wyroków karnych o m.in. dostarczanie dokumentów sądowych dotyczących wykonania kary lub środka zabezpieczającego, nałożenie grzywny lub wypłata kosztów postępowania.
Nie ma szczególnego przepisu w tej Konwencji w zakresie wykonywania wyroków karnych. Należy przestrzegać wspólnych przepisów Konwencji. Przede wszystkim z art. 15 Konwencji, w którym wskazano, że przekazywanie wniosków następuje przez Organ Centralny56 lub bezpośrednio pomiędzy organami sądowymi. Same wnioski powinny określać organ, który sporządził wniosek, przedmiot i podstawę wniosku, tożsamość i w miarę możliwości, obywatelstwo osoby, której dotyczy wniosek.
[/hidepost]