Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych
[hidepost=1]
3 W uzasadnieniu projektu HazardU szeroko opisano nieprawidłowości i ryzyka związane z grami hazardowymi, które mogą wyjaśniać sens i ratio legis środka karnego wprowadzonego
do art. 41c KK, wskazując że: „Uzasadniony interes państwa w monitorowaniu i regulowaniu rynku gier hazardowych wynika również z zagrożenia uzależnieniem od hazardu. Pojęcie hazard ma szerokie znaczenie. Jest ono kojarzone także z aktywnością, której wynik zależy wyłącznie od przypadku. Osoby uprawiające hazard, mimo braku kontroli nad biegiem wydarzeń, zawierzają losowi ich wynik, z nadzieją wygranej. Wydatki polskiego społeczeństwa na gry hazardowe stale rosną. Utrata kontroli nad uprawianiem hazardu charakteryzuje się brakiem odczuwalnych (somatycznych) objawów, które mogłyby pomóc w jego diagnozie. Patologiczny hazard został podniesiony do rangi osobnego zaburzenia psychicznego, zdefiniowanego jako »zaburzenie polegające na często powtarzają-cym się uprawianiu hazardu, który przeważa w życiu człowieka ze szkodą dla wartości i zobowiązań społecznych, zawodowych, materialnych i rodzinnych«. Problem uzależnienia od hazardu dotyczy w takim samym stopniu dorosłych, jak i nastolatków. Praktycznie nieograniczony dostęp do różnorakich form hazardu skutkuje według specjalistów od uzależnień niepokojącym wzrostem w Polsce liczby osób uzależnionych. Szczególnie hazard internetowy, którego dostępność jest znacznie większa niż tradycyjnych gier, oraz gry na automatach niosą ze sobą zwiększone ryzyko uzależnienia i zagrożenia dla nieletnich. Łatwość uzależnienia jest szczególnie odczuwalna u osób niepełnoletnich, które, jako mniej dojrzałe emocjonalnie od dorosłych, są bardziej podatne na pokusy, co powoduje, że w ich przypadku szybciej przekształcają się one w uzależnienie. Problemy osobiste będące następstwem hazardu przynoszą uszczerbek na zdrowiu psychicznym (depresje), skutkują wyalienowaniem społecznym uzależnionych osób, współuzależnieniem bliskich, kosztami finansowymi (zadłużeniem, bankructwem, utratą dochodów). Koszty społeczne i ekonomiczne tego uzależnienia ponoszą nie tylko rodziny hazardzistów czy ich pracodawcy, ale całe społeczeństwo. Państwo nie może pozostać obojętne wobec zagrożeń wypływających z dostępności hazardu i ryzyka uzależnienia od niego swoich obywateli. Zagrożenie to jest na tyle wysokie, że niezbędne jest podjęcie radykalnych działań i zastosowanie ograniczeń dotyczących tej branży”. Por. W. Wróbel [w:] System prawa karnego. T. 6. Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie, pod red. M. Melezini, Warszawa 2010, s. 565.
4 Zob. uzasadnienie projektu HazardU. Jak trafnie zauważa W. Wróbel: „Należy wszakże podkreślić pewną nieadekwatność zakładanych celów wprowadzenia zakazu (wyrażonych w przesłankach jego stosowania) do jego treści. W szczególności zakaz obejmuje wyłącznie wstęp do ośrodków gier oraz uczestnictwo w grach hazardowych. Zachowania takie nie są wszakże konieczne
w przypadku osób organizujących gry hazardowe. Wydaje się więc, że w takim wypadku dla realizacji zakładanych celów kryminalno politycznych, konieczne będzie korzystanie ze środka karnego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju” (W. Wróbel [w:] op. cit. s. 565). W takiej sytuacji jednak podstawą orzeczenia tego środka karnego, co do zasady, będzie przepis art. 22 § 2 pkt 5 KKS, gdyż szeroko rozumiane organizowanie gier hazardowych (ich urządzanie lub prowadzenie) jest penalizowane w przepisach rozdziału 9 KKS. Inaczej, jak się wydaje błędnie, C. Kąkol, który stwierdza, że w takim wypadku podstawą „zakazania prowadzenia ośrodka gry lub innej formy działalności hazardowej” będzie art. 41 § 2 KK – zob. C. Kąkol, Nie każdy wejdzie do kasyna, Rzeczp. z 2.4.2010 r.
5 Zob. A. Marek, Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010, s. 142; por. N. Kłączyńska [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, pod red. J. Giezka, Warszawa 2012, s. 327–329; M. Kulik [w:] Kodek karny. Komentarz, pod red. M. Mozgawy, Warszawa 2013, s. 125–127.
6 Zob. A. Marek, op. cit., s. 142.
7 N. Kłączyńska [w:] op. cit., s. 327; por. również M. Kulik, który stwierdza, że „nie wydaje się, aby można było ograniczyć podstawę orzekania zakazu do przestępstw skarbowych przeciwko organizacji gier hazardowych (rozdział 9 Kodeksu karnego skarbowego)” ([w:] M. Mozgawa, op. cit., s. 127); a także W. Zalewski [w:] Kodeks karny. Część ogólna. T. II. Komentarz do artykułów 32–116, pod red. M. Królikowskiego, R. Zawłockiego, Warszawa 2009, s. 150; W. Wróbel zauważa, że: „Nie można natomiast tego zakazu orzekać jako środka karnego za przestępstwa skarbowe odnoszące się do gier hazardowych, jakkolwiek właśnie w Kodeksie karnym skarbowym stypizowano większość naruszeń związanych z organizacją i udziałem w grach hazardowych. Wydaje się, że ustawodawca przeoczył fakt, że środki karne pokreślone w Kodeksie karnym nie mają zastosowania do przestępstw skarbowych” (W. Wróbel [w:] op. cit., s. 567).
8 Zob. A. Marek, op. cit., s. 142.
9 Stanowisko takie zajmują: W. Wróbel, op. cit., s. 565–567; R. Stefański, Zakaz wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy”
Nr 2/2010, s. 28–39; M. Szewczyk [w:] Kodeks karny. Część ogólna. T. I. Komentarz do art. 1–116 KK, pod red. A. Zolla, Warszawa 2012, s. 649; M. Kulik, op. cit., s. 125–127; Z. Sienkiewicz
[w:] Kodeks karny. Komentarz, pod red. M. Filara, Warszawa 2012, s. 178–179; W. Zalewski, op. cit., s. 150–153; N. Kłączyńska, op. cit., s. 327–329; C. Kąkol, op. cit.
10 N. Kłączyńska [w:] op. cit., s. 328; A. Marek (op. cit., s. 142) wskazuje, że przestępstwa i wykroczenia przeciwko organizacji gier i zakładów wzajemnych penalizuje Kodeks karny skarbowy
w wyodrębnionym rozdz. 9, dział II: część szczególna (art. 107–111). HazardU zmieniła i uzupełniła przepisy tego kodeksu, wykraczając poza regulacje typowo karnoskarbowe. Penalizują one: urządzenie lub prowadzenie gry losowej, gry na automacie lub zakładu wzajemnego wbrew warunkom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia (art. 107), prowadzenie takich gier
lub zakładów bez wymaganego urzędowego sprawdzenia lub wymaganych urzędowych zamknięć (art. 107a), niszczenie losów, kartonów lub innych dowodów udziału w loterii pieniężnej, loterii fantowej lub grze bingo fantowe (art. 107b), uczestniczenie w grze losowej, zakładzie wzajemnym, grze na automacie, urządzonych lub prowadzonych wbrew przepisom ustawy lub warunkom koncesji lub zezwolenia (art. 109). Zmieniono i uzupełniono również przepisy KKS penalizujące nieuprawnioną sprzedaż losów lub innych dowodów, zlecanie lub prowadzenie reklamy gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych lub gier na automatach, a także czerpania z tego korzyści (art. 110a).
11 R. Stefański, op. cit., s. 28–39; tak również W. Wróbel [w:] op. cit., s. 567; M. Szewczyk, op. cit., s. 649; tak również W. Zalewski [w:] op. cit., s. 152–153.
12 M. Kulik [w:] op. cit., s. 127.
13 Z. Sienkiewicz [w:] Kodeks…, pod red. M. Filara, op. cit., s. 178–179.
14 W. Wróbel [w:] op. cit., s. 567.
15 M. Szewczyk słusznie zauważa, że: „(…) niemożliwe jest orzeczenie jedynie zakazu uczestnictwa w grach bez orzeczenia zakazu wstępu do ośrodków gier, mimo że teoretycznie możliwe jest przecież wejście do ośrodka gier bez uczestnictwa w grach” ([w:] op. cit., s. 648); por. M. Kulik [w:] op. cit., s. 125–126.
16 Zob. R. Stefański, op. cit., s. 33; C. Kąkol, op. cit.; W. Zalewski, op. cit., s. 153; M. Kulik [w:] op. cit., s. 125–126.
[hidepost=1]