Zakres przedmiotowy stosowania art. 114 § 1 i 2 ustawy z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
[hidepost]
Czynności rzecznika dyscyplinarnego w toku postępowania wyjaśniającego
Przechodząc do omówienia regulacji zawartej w art. 114 § 2 PrUSP, zwraca uwagę treść tego przepisu odnosząca się do czynności rzecznika dyscyplinarnego w toku postępowania wyjaśniającego prowadzonego jeszcze przed sporządzeniem zarzutów dyscyplinarnych, a więc w fazie in rem postępowania wyjaśniającego. Przepis ten stanowi, że rzecznik dyscyplinarny w ramach czynności wyjaśniających może wezwać sędziego do złożenia pisemnego oświadczenia dotyczącego przedmiotu tych czynności, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Rzecznik dyscyplinarny może również odebrać od sędziego oświadczenie ustne. Niezłożenie oświadczenia przez sędziego nie wstrzymuje dalszego biegu postępowania.
Ustawodawca nie wskazał zatem, co do zasady, jakiego rodzaju czynności dowodowe mogą być w toku postępowania wyjaśniającego dokonywane, w tym zakresie rzecznik musi więc „uzupełnić” normy ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych o odpowiednie przepisy KPK dotyczące postępowania przygotowawczego zgodnie z dyspozycją art. 128 PrUSP. Od tej reguły sam ustawodawca przewidział dwa wyjątki, wskazując expressis verbis, jakiego rodzaju czynności dokonuje sędzia w postępowaniu wyjaśniającym. Zgodnie z art. 114 § 2 PrUSP rzecznik może:
• odebrać od sędziego oświadczenie pisemne;
• odebrać od sędziego oświadczenie ustne.
Przepis, o którym mowa, w tym zakresie, ma charakter zupełny i kompletny, co oznacza, że jedyną formą odpowiedniego stosowania przepisów KPK w tym postępowaniu jest odmowa ich zastosowania. Niedopuszczalne jest uzupełnianie regulacji określonej w art. 114 § 2 PrUSP treścią wynikłą z norm kodeksowych. Ustawodawca będący normodawcą racjonalnym, dokonując egzemplifikacji czynności postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do sędziego jednoznacznie wskazał, że sędzia, nie może wziąć w tym postępowaniu udziału w żadnej innej roli procesowej niż wyznaczona przez przepis art. 114 § 2 PrUSP, a jedyną formą jego udziału w postępowaniu wyjaśniającym jest złożenie przez niego oświadczenia na piśmie lub ustnie. W szczególności niedopuszczalne jest przesłuchanie sędziego w roli świadka, a tym bardziej obwinionego. Oświadczenie jest odrębną czynnością procesową, niemającą cech wspólnych ani z zeznaniami w charakterze świadka, ani z wyjaśnieniami podejrzanego. Dodatkowym argumentem przesądzającym o niedopuszczalności przesłuchania sędziego w roli świadka jest porównanie obowiązków, jakie spoczywają na tych dwóch podmiotach procesowych. Zgodnie z art. 177 § 1 KPK na świadku spoczywa obowiązek stawiennictwa i złożenia zeznania. Z art. 114 § 2 PrUSP wynika jednoznacznie, że sędzia nie ma obowiązku złożenia oświadczenia, o czym przekonuje unormowanie, zgodnie z którym niezłożenie w terminie 14 dni oświadczenia na piśmie nie tamuje biegu postępowania dyscyplinarnego.
Podsumowanie
Podsumowując, wezwanie sędziego przez rzecznika dyscyplinarnego do złożenia zeznań w postępowaniu wyjaśniającym nie znajduje umocowania w przepisach art. 114 § 2 w zw. z art. 128 PrUSP i jako takie jest bezskuteczne. Nie nakłada zatem na sędziego obowiązku stawiennictwa na wezwanie rzecznika dyscyplinarnego, ani obowiązku złożenia zeznań.
The objective scope of application of Art. 114 § 1 and 2 of the Act of 27 June 2001 – Law on the system of common courts
The article discusses the scope of inquiries undertaken by the disciplinary ombudsman against judges and judicial assistants and proper application of the provision of the Code of Criminal Proceedings and the general section of the Penal Code. Proper application of code provisions is not uniform: it may consist in direct application of a code provision, its application with suitable modifications, or refusal to apply it. The disciplinary ombudsman cannot interrogate the judge or the judicial assistant, against whom the inquiry is carried out, as witnesses since the scope of their participation in an inquiry has been laid down in detail in Art. 114 § 1 and 2 of the Act of 27 June 2001 – Law on the system of common courts, which excludes application of the provisions of the Code of Criminal Proceedings in this respect.
Key words: disciplinary proceedings against judges, proper application of the provisions of the Code of Criminal Proceedings and the Penal Code, disciplinary liability of judges and judicial assistants
[/hidepost]