Zarzuty odwoławcze obrońcy oskarżonego
[hidepost]
Ograniczenie znaczenia zarzutów formułowanych przez profesjonalnego przedstawiciela oskarżonego do realizacji funkcji polegających na zabezpieczeniu rozpoznania błędów szczególnie niepokojących obrońcę oraz usprawnieniu działań kontrolnych zmieni się od 1.7.2015 r., tj. od dnia wejścia w życie przepisów przekształcających model procedowania w przedmiocie odpowiedzialności karnej. Lex ferenda kwalifikuje zarzuty do kategorii obligatoryjnych składników każdorazowej skargi odwoławczej, zaś w przepisach wytyczających generalnie nieprzekraczalną barierę kontroli w instancji odwoławczej zastępuje nazwę „granica środka odwoławczego” określeniem jednocześnie odwołującym się do granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów. Tym samym, bez względu na profesjonalny lub nieprofesjonalny status autora skargi lex ferenda kwalifikuje subiektywne twierdzenia o uchybieniach popełnionych przez pierwszoinstancyjnego decydenta jako kryterium współkształtujące, wraz z zakresem zaskarżenia, zasadniczo nieprzekraczalne pole objęte kontrolą instancyjną.
SUMMARY
Appellate issues for the defendant’s counsel
Subjective claims of errors made by a court of the first instance constitute an obligatory element of appeals filed by persons professionally prepared to appear before court, i.e. counsels, attorneys and public prosecutors. However, as opposed to claims formulated by the professionals acting against the defendant, the statements of errors formulated by the counsel for defence are not among the obligatory element of an appeal which determine its scope. The non-extensible de lege lata field of control initiated by the defendant’s counsel is formed by the questioned fragment of the challenged decision rather than the theses of irregularities which occurred in the court of the first instance. By signalling the errors the professional representative of the defendant merely secures consideration of the particularly vexing errors and stimulates the control activities of the appellate court. The regulations that will come into force as of 1 July 2015 change the significance of all charges – including subjective claims of ruling errors formulated by the professional representative of the defendant. Lex ferenda classifies all charges in the category of elements co-shaping the generally non-extensible field covered by appellate control.
* Adiunkt w Katedrze Prawa Karnego Procesowego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
1 Wskazanie naruszeń oraz uprawdopodobnienie ich hipotetycznego wpływu na treść orzeczenia jest niezbędne w razie twierdzenia, że sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 KPK) oraz błędnie ustalił stan faktyczny przyjęty za podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 438 pkt 3 KPK).
2 M. Kondracki, Rola zarzutów odwoławczych w procesie karnym, Pal. Nr 3–4/2009, s. 92 i n.; E. Samborski, Zarys metodyki pracy prokuratora, Warszawa 2010, s. 496 i n.; D. Świecki, Czynności procesowe obrońcy i pełnomocnika w sprawach karnych, Warszawa 2010, s. 265 i n.
3 S. Zabłocki Postępowanie odwoławcze [w:] Kodeks postępowania karnego. T. III. Komentarz, pod red. R.A. Stefańskiego, S. Zabłockiego, Warszawa 2003, s. 33; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003, s. 1110 i n.; P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Postępowanie odwoławcze [w:] Kodeks postępowania karnego. T. II. Komentarz do artykułów 297–467, Warszawa 2004, pod red. P. Hofmańskiego, s. 561 i n.
4 W. Grzeszczyk, Granice orzekania w postępowaniu odwoławczym na niekorzyść oskarżonego, Prok. i Pr. Nr 10/2007, s. 20; J. Izydorczyk, Granice orzekania sądu odwoławczego w polskiej procedurze karnej, Łódź 2010, s. 271; tenże, Pojęcie granic orzekania sądu odwoławczego w procesie karnym, „Acta Universitatis Lodziensis”, „Folia Iuridicia” Nr 67/2004, s. 217; W. Kociubiński, Zakres orzekania sądu odwoławczego w nowym Kodeksie postępowania karnego, PS Nr 11–12/1997, s. 41; K. Marszał, Problem granic środka odwoławczego w polskim procesie karnym, „Problemy Prawa Karnego” Nr 1/1975, s. 67 i n.; tenże, Zasadnicze problemy postępowania odwoławczego w polskim procesie karnym de lege lata i de lege ferenda, „Studia Iuridicia Silesiana” Nr 247/1978, s. 121 i n.; tenże, Zakres orzekania sądu rewizyjnego w razie zaskarżenia wyroku na niekorzyść oskarżonego, „Nowe Prawo” Nr 9/1987, s. 15 i n; tenże, Granice środka odwoławczego w polskim procesie karnym, „Problemy Prawa Karnego” Nr 14/1988, s. 28 i n.; tenże, Znaczenie granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów w postępowaniu odwoławczym w sprawach karnych, „Problemy Prawa Karnego” Nr 25/2004, s. 106 i n.; tenże, Zasadnicze składniki granic środka odwoławczego w procesie karnym [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci prof. Zbigniewa Dody, Kraków 2000, s. 47 i n.; S. Steinborn, Orzekanie przez sąd odwoławczy niezależnie od kierunku środka odwoławczego, „Gdańskie Studia Prawnicze” T. 11/2003, s. 336; tenże, O zakresie orzekania poza granicami środka odwoławczego w świetle zasad i tendencji rozwojowych współczesnego procesu karnego (uwagi de lege ferenda) [w:] Z problematyki funkcji procesu karnego, pod red. T. Grzegorczyka, J. Izydorczyka, R. Olszewskiego, Warszawa 2013, s. 552 i n.;a S. Zbłocki, O niektórych zmianach wprowadzonych przez nowy Kodeks postępowania karnego w zakresie postępowania odwoławczego, PS Nr 11–12/1997, s. 8.
5 A. Bojańczyk, O prawnej podstawie i procesowym zasięgu oddziaływania bezwzględnych przyczyn odwoławczych w procesie karnym (art. 439 § 1 KPK). Głos w kwestii programu kontroli odwoławczej w sprawach o strukturze wielopodmiotowej [w:] Węzłowe problemy procesu karnego, pod red. P. Hofmańskiego, Warszawa 2010, s. 936 i n.; M. Figas, W sprawie przekraczania granic podmiotowych środka odwoławczego w procesie karnym, cz. I, Pal. Nr 7–8/2010, s. 88 i n.; cz. II, Pal. Nr 9–10/2010, s. 94 i n.; W. Grzeszczyk, Bezwzględne przyczyny odwoławcze w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Prok. i Pr. Nr 4/1995, s. 20; P. Rogoziński, Kilka uwag o stosowaniu art. 440 KPK w toku rozpoznawania zażaleń na postanowienia i zarządzenia [w:] Iudicium et scientia. Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika, pod red. A. Przyborowskiej-Klimczak, A. Taracha, Warszawa 2011, s. 457 i n.; S. Steinborn, O paradoksach i dobrodziejstwach zmiany lub uchylenia orzeczenia na rzecz współoskarżonych wskutek uwzględnienia cudzego środka odwoławczego (art. 435 KPK) [w:] Iudicium et scientia. Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika…, op. cit., s. 483 i n.
[/hidepost]