Zasada jawności w postępowaniu cywilnym
[hidepost=1]
Podsumowanie
Konkludując należy wskazać, że zasada jawności w tradycyjnym ujęciu, wywodzącym się jeszcze z XIX w., nie może w pełni spełniać przypisanych jej celów. Realizacja wciąż aktualnego postulatu, aby „sprawiedliwość była tworem światła, a nie ciemności”62, wymaga wdrożenia nowoczesnej, ale opartej na przejrzystych kryteriach, idei otwartego sądu (transparent court). Konieczne jest nowe ujęcie zasady jawności ogólnej (publiczności), przy uwzględnieniu jej zmodyfikowanego aspektu przedmiotowego. Postępowanie cywilne musi być bowiem transparentne także w odniesieniu do osób trzecich. Należy jednak pamiętać, że otwarcie postępowań cywilnych poprzez uregulowanie kwestii ewentualnego dostępu do akt przez podmioty trzecie (w trakcie lub po zakończeniu postępowania), dostępu do ogólnych informacji o procesie czy modyfikacja zasad jawności rozprawy sądowej, niesie ze sobą realne zagrożenie nadużyć, w szczególności poprzez przekroczeń prawa do rzetelnej informacji. Dlatego też konieczne jest odpowiednie unormowanie pozycji sędziego w procesie, przy precyzyjnym uregulowaniu ograniczeń zasady jawności, co może stanowić rzeczywistą ochronę przed ewentualnym niekorzystnym wpływem publiczności na wymiar sprawiedliwości.
SUMMARY
The article discusses the principle of openness in court proceedings in Poland. The authoress analyses the regulations of the principle of openness in court proceedings in international law and the European law, as well as in the Polish system of law, in particular with respect to court proceedings at and non-contentious proceedings, as well as proceedings to secure claims and enforcement proceedings. She has adopted the division of the principle of openness in court proceedings with a view to the subjective criterion, as well as the separation of the internal and external (audience, open doors) aspect of the openness principle. Apart from that, she suggests to isolate with respect to the objective aspect: publicity of oral proceedings, publicity of court decisions, publicity of trial documents and publicity of basic information regarding court proceedings. The restrictions of the openness principle in civil proceedings are also discussed. The authoress concludes by stating that at present the openness principle in its traditional meaning, dating back to the 19th century, cannot meet its objectives. The still relevant postulate for justice to be a „product of light, not darkness” requires implementation of the modern, though based on clear criteria, idea of transparent court. The principle of publicity needs to be re-defined taking into account its modified objective aspect. Since civil proceedings have to be transparent also with respect to audience. It should be remembered, however, that opening of civil proceedings by regulating the issue of possible access to files, access to general information about the trial or modification of the principle of openness of court hearings as regards tape-recording of the proceedings involves a real threat of abuse, in particular by violating the right to reliable information. That is why it is necessary to properly regulate the position of a judge in the trial, with the precise regulation of restrictions of the openness principle, which may constitute real protection against any possible unfavourable influence of the public on jurisdiction.
[/hidepost]