• Prawo cywilne
  • Artykuł pochodzi z numeru IUSTITIA 3(17)/2014, dodano 11 listopada 2014.

Zażalenie komornika sądowego na postanowienie sądu I instancji o obniżeniu opłaty egzekucyjnej

dr Michał Krakowiak
(inne teksty tego autora)

[hidepost]
Stosownie do art. 770 KPC, na postanowienie sądu w przedmiocie kosztów egzekucyjnych przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi. Przyznanie komornikowi legitymacji do wniesienia zażalenia w powyższym przypadku nastąpiło na mocy nowelizacji art. 770 KPC, dokonanej KomSEgzU6. Jak słusznie przyjęto w judykaturze, taka regulacja uzasadniona jest ochroną interesów komornika, gdyż ustalenie wysokości kosztów postępowania egzekucyjnego i możliwość obciążenia nimi dłużnika lub wierzyciela ma dla organu egzekucyjnego istotne znaczenie. Przyznanie komornikowi uprawnienia do zaskarżenia orzeczenia sądu stanowi procesową gwarancję zabezpieczenia jego interesów finansowych. Korzystając z tego prawa, komornik nie działa w interesie i na rzecz Skarbu Państwa, gdyż ma odrębną podmiotowość i wykonuje czynności na własny rachunek. Interesy komornika i pozostałych podmiotów (wierzyciela, dłużnika) w zaskarżeniu postanowienia wymienionego w art. 770 KPC mogą i są zazwyczaj sprzeczne7.

Nie powinno budzić wątpliwości stwierdzenie, że postanowienie sądu dotyczące obniżenia wysokości opłat egzekucyjnych, bezpośrednio dotyka sfery prawnej i finansowej komornika sądowego. Odmowa przyznania komornikowi legitymacji do wniesienia zażalenia od postanowienia sądu rejonowego obniżającego opłatę stosunkową, narusza jego interes prawny. Trzeba zauważyć, że zaakceptowanie takiego stanu może niebezpiecznie prowadzić do nadużyć w relacjach procesowych: komornik – sąd rejonowy, albo chociażby wywoływać wątpliwości co do prawidłowości postępowania sądu rejonowego obniżającego opłatę egzekucyjną. Należy z całą mocą podkreślić, że w przypadku, gdy sąd rejonowy obniżył opłatę egzekucyjną, podmiotem zainteresowanym w zaskarżeniu orzeczenia sądu I instancji jest wyłącznie komornik. Z oczywistych względów, interesu prawnego w zaskarżeniu postanowienia sądu rejonowego nie ma dłużnik. Natomiast wierzyciel może w ogóle nie wykazać zainteresowania orzeczeniem sądu o obniżeniu opłaty egzekucyjnej, zwłaszcza, że z zasady unifikacji kosztów (art. 108 w zw. z art. 13 § 2 KPC) wynika, iż postanowienie o rozliczeniu kosztów egzekucyjnych powinno być wydane w końcowej części postępowania egzekucyjnego, gdy ich wysokość jest możliwa do ustalenia8. Sąd Najwyższy w powołanej wcześniej uchwale z 27.6.2013 r.9 zasadnie przyjął, że skarga na czynności komornika w przedmiocie kosztów egzekucyjnych, jak i wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej, podlegają rozpoznaniu przez sąd rejonowy według analogicznych zasad postępowania i dotyczą kwestii kosztów postępowania egzekucyjnego, stąd zastosowanie znajduje art. 770 zd. 4 KPC. Wobec tego, stronom przysługuje zażalenie na każde postanowienie sądu I instancji w przedmiocie kosztów postępowania, w tym na postanowienie wydane po rozpoznaniu wniosku strony postępowania egzekucyjnego o obniżenie opłaty egzekucyjnej (art. 49 ust. 9 KomSEgzU w zw. z art. 770 zd. 4 KPC).

W sytuacji, gdy komornik w trybie art. 770 KPC ustalił wysokość opłaty stosunkowej, a następnie sąd rejonowy de facto zmienił to orzeczenie, na skutek wniosku z art. 49 ust. 7 KomSEgzU, poprzez obniżenie tej opłaty, komornikowi przypadną niższe środki finansowe, z których może pokryć koszty działalności egzekucyjnej (por. art. 35 KomSEgzU). Komornik sądowy nie tylko ma wówczas interes we wniesieniu zażalenia, skoro sąd obniżył wysokość należnej mu opłaty w sprawie, w której przeprowadził egzekucję, lecz wprost przepis art. 770 zd. 4 KPC daje mu legitymację do wniesienia zażalenia. Trzeba również podkreślić, że przepisy KomSEgzU o miarkowaniu opłat stosunkowych nie wprowadzają żadnego wyłączenia od ustawowej dopuszczalności wniesienia zażalenia przez komornika na postanowienie sądu rejonowego w przedmiocie kosztów egzekucji, do których z kolei należą także opłaty egzekucyjne. Artykuł 770 KPC jest umieszczony w przepisach ogólnych o postępowaniu egzekucyjnym, zaś stosowanie „odpowiednio” do wniosku o obniżenie opłaty egzekucyjnej przepisów art. 767–7674 KPC o skardze na czynności komornika (art. 49 ust. 9 KomSEgzU) nie eliminuje zastosowania art. 770 KPC, gdyż brak ku temu uzasadnienia jurydycznego.

Podsumowanie

Wobec tego, jako błędną i pozbawioną podstawy prawnej należy ocenić praktykę odrzucania przez sądy egzekucyjne zażalenia komornika sądowego od postanowienia sądu I instancji o obniżeniu opłaty egzekucyjnej w trybie art. 49 ust. 7–10 KomSEgzU, jako pochodzącego od podmiotu nielegitymowanego. Natomiast, jeżeli taka błędna praktyka zostanie utrwalona, wypada postulować ingerencję ustawodawcy w przepisy KomSEgzU o miarkowaniu opłat tak, aby wprost przyznać komornikowi sądowemu prawo wniesienia zażalenia.

[/hidepost]