• Prawo karne
  • Artykuł pochodzi z numeru IUSTITIA 3(21)/2015, dodano 27 grudnia 2015.

Zdanie odrębne jako forma „krytyki” wyroku sądowego w procesie karnym

Janusz Gujda
(inne teksty tego autora)

[hidepost]

10 Ustawa z 19.4.1969 r. – Kodeks postępowania karnego, Dz.U. Nr 13, poz. 96 ze zm.; dalej jako: KPK69.

11 Por. J. Wróblewski, Votum separatum w teorii i ideologii sądowego stosowania prawa, „Studia Prawniczo-Ekonomiczne”, T. XV, Łódź 1975, s. 9–10.

12 Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.

13 Sędzia przegłosowany nie ma obowiązku zaznaczenia przy podpisywaniu orzeczenia zdania odrębnego (wyrok SN z 12.9.1977 r., II KR 201/77, OSNPG Nr 1/1978, poz. 15); zob. glosa R. Kmiecika, OSPiKA Nr 5/1980, s. 212.

14 Orzeczenie podpisują wszyscy członkowie składu orzekającego, nie wyłączając przegłosowanego, chyba że orzeczenie zamieszczono w protokole (art. 113 KPK), w przypadku odroczenia sporządzenia uzasadnienia na podstawie art. 98 § 2 KPK postanowienie także podpisują wszyscy sędziowie.

15 J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 34; por. J. Wróblewski, op. cit., s. 11.

16 Por. np. E. Samborski, Zarys metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 2002, s. 254; J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 92.

17 E. Skrętowicz, Zdanie odrębne w procesie karnym. Kwestie wybrane, AUMCS 1984, vol. XXXI, s. 108–109.

18 M. Szerer, Votum separatum, NP Nr 7–8/1956, s. 127–131 oraz NP Nr 9/1964, s. 840–845.

19 E. Skrętowicz, Wyrokowanie sądu pierwszej instancji w sprawach karnych, Lublin 1984, s. 92; A. Murzynowski, Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994, s. 227.

20 Por. J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 101.

21 Por. H. Kempisty, Votum separatum, NP Nr 2/1963, s. 278.

22 Por. Ibidem, s. 4; Z. Kubiec, Votum separatum, NP Nr 2/1960, s. 203.

23 Ibidem, s. 20.

24 J. Żurawski, Etyka zawodowa sędziego ze szczególnym uwzględnieniem niezawisłości sędziowskiej (kilka uwag) [w:] Niezawisłość sędziowska. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej przez Sąd Najwyższy i Instytut Państwa i Prawa PAN w dniu 20 kwietnia 1990 r. w Popowie, pod red. J. Gaj, Warszawa 1990, s. 63.

25 S. Pawela, Głosowanie nad wyrokiem i zdanie odrębne, „Ławnik Ludowy” Nr 1/1964.

26 Rażąca różnica zdań co do winy zachodzi wówczas, gdy oskarżony zostaje uniewinniony w kontekście stanowiska jednego z członków składu orzekającego (które znalazło się w mniejszości), opowiadającego się za jego skazaniem i odwrotnie. Różnica zdań co do wymiaru muszą kary być rażące.

27 J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 69. Zagadnienie kary obejmuje wybór rodzaju oraz oznaczenie jej wysokości. W trakcie narady należy zbadać: możliwości zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia lub obostrzenia kary, kwestię kary łącznej, zawieszenia wykonania orzeczonej kary i określenie warunków tego zawieszenia, odstąpienie od wymierzenia kary. Sąd winien rozważyć również inne kwestie, takie jak: zastosowanie środków karnych (art. 39–52 KK), kosztów postępowania i opłat (art. 626 KPK), dowodów rzeczowych (art. 230 KPK).

28 Kwestia winy jest ściśle związana z kwalifikacją prawną czynu. Chodzi o ustalenie, czy w stanie faktycznym przyjętym przez sąd (czyn przypisany) mieszczą się znamiona danego przestępstwa; por. art. 110 KPK.

29 J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 69.

30 Ibidem, s. 70; por. art. 7 KPK. Zasada swobodnej oceny dowodów nie oznacza dowolności ze strony sędziego oraz nie upoważnia go do sądzenia według własnego uznania. Sędzia musi ustalić dokładnie okoliczności faktyczne, które przyjmuje jako podstawę swego rozstrzy-gnięcia.

31 J. Grajewski, K. Paprzycki [w:] Komentarz do art. 114 Kodeksu postępowania karnego (Dz.U.97.89.555) [w:] J. Grajewski, K.L. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego. T. I i II. Komentarz, 2003, Lex/el 2014.

32 Zob. J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 42–43.

33 Zob. wyrok SN z 12.9.1977 r., II KR 201/77, zob. przyp. 13; por. J. Bartoszewski, Zdanie odrębne w procesie…, op. cit., s. 92.

34 Zob. Z. Gostyński, Komentarz do art. 114 Kodeksu postępowania karnego (Dz.U. 97.89.555) [w:] Kodeks postępowania karnego. T. I. Komentarz., pod red. Z. Gostyńskiego, Warszawa 1998, Lex/el 2014.

35 II KR 201/77, zob. przyp. 13; zob. M. Cieślak i Z. Doda, Przegląd orzecznictwa SN w zakresie postępowania karnego, Pal. Nr 2/1979, s. 89.

[/hidepost]