Artykuł 97 KC – istota konstrukcji normatywnej i jej konsekwencje praktyczne
Artykuł przedstawia zagadnienie związane z prawidłową kwalifikacją konstrukcji prawnej zawartej w art. 97 KC. Wydaje się, że ustawodawca posłużył się w tym przypadku fikcją prawną. Rozwiązanie to służy, w razie wątpliwości, ochronie kontrahenta dokonującego z osobą czynną w lokalu przedsiębiorstwa takich czynności prawnych, które zazwyczaj dokonywane są z osobami korzystającymi z jego usług.
[hidepost]
Wprowadzenie
Większość przepisów KC, obecnych w tekście od początku obowiązywania tego aktu prawnego, doczekała się już wszechstronnego wyjaśnienia. Pośród nich są jednak i takie, które budzą nadal wątpliwości interpretacyjne. Należy do nich art. 97 KC, zgodnie z którym osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.
W judykaturze i literaturze przedmiotu nie ma zgody co do charakteru prawnego unormowania zawartego w art. 97 KC1. Sformułowano w tym zakresie kilka koncepcji, z których najważniejsze to:
1) koncepcja domniemania faktycznego2;
2) koncepcja dorozumianego pełnomocnictwa ustawowego3;
3) koncepcja reguły wykładni oświadczenia woli4;
4) koncepcja normy prawnej uchylającej możliwość powoływania się na brak lub przekroczenie zakresu umocowania5;
5) koncepcja przypisania przedsiębiorcy skutków działania osoby czynnej w lokalu przedsiębiorstwa6;
6) koncepcja niewzruszalnego domniemania prawnego pełnomocnictwa7;
7) koncepcja wzruszalnego domniemania prawnego pełnomocnictwa;
8) koncepcja fikcji prawnej8.
Tymczasem wydaje się, że ustalenie rzeczywistego charakteru prawnego rozwiązania legislacyjnego, jakim posłużył się ustawodawca formułując art. 97 KC, ma znaczenie doniosłe nie tylko na płaszczyźnie teoretycznej. Sposób identyfikacji rozpatrywanej konstrukcji prawnej powoduje daleko idące konsekwencje praktyczne związane z rozkładem ciężaru dowodu w postępowaniu cywilnym. Dlatego też zagadnieniom tym poświęcono niniejsze opracowanie.
[/hidepost]