Perturbacje z dopuszczeniem do orzekania asesorów
W dniu 30.10.2017 r. Krajowa Rada Sądownictwa opublikowała komunikat1 o skutecznym złożeniu sprzeciwu wobec powierzenia obowiązków sędziego 265 asesorom, którzy 21.9.2017 r. złożyli ślubowanie przed Ministrem Sprawiedliwości.
W tej sytuacji zarząd SSP „Iustitia” 4.11.2017 r. wydał oświadczenie2 następującej treści:
„Stowarzyszenie Sędziów Polskich »Iustitia« wyraża zaniepokojenie losem 265 asesorów sądowych, którzy wskutek sprzeciwu Krajowej Rady Sądownictwa zostali, chociażby czasowo, pozbawieni możliwości wykonywania zawodu, do którego przez wiele lat się kształcili. To jednak nie decyzja Krajowej Rady Sądownictwa doprowadziła do krytycznej sytuacji w wymiarze sprawiedliwości, lecz wstrzymywanie przez Ministerstwo Sprawiedliwości od około dwóch lat konkursów na kilkaset stanowisk sędziowskich.
Decyzja Krajowej Rady Sądownictwa co do sprzeciwu wobec zajmowania przez konkretną osobę stanowiska asesora powinna być gruntownie przemyślana i tak też uzasadniona. Najwyższe organy odpowiedzialne za funkcjonowanie sądów: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowa Rada Sądownictwa oraz Minister Sprawiedliwości mają konstytucyjny obowiązek współpracy. Forum, na którym powinna się ona odbywać jest Krajowa Rada Sądownictwa, członkami której są m.in. Minister Sprawiedliwości i przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Organy te powinny mieć na uwadze, że ich działania lub zaniechania wpływają na karierę zawodową asesorów, a przede wszystkim na prawo każdego obywatela do sprawnego i rzetelnego procesu.
Przepisy regulujące status aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury były wielokrotnie nowelizowane, a niejasna treść kolejnych zmian jest jedną z przyczyn obecnej sytuacji. Za ten stan odpowiada władza polityczna.
Zwracamy się do Pana Ministra Sprawiedliwości i Krajowej Rady Sądownictwa o rozpoczęcie przy udziale przedstawiciela Pana Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i innych zainteresowanych rozmów zmierzających do znalezienia rozwiązania, które zagwarantuje obywatelom pełnienie urzędu przez osoby przygotowane do tego należycie pod każdym względem, posiadające gwarancje niezawisłości i właściwości niezbędne do wykonywania służby asesora. Jeżeli jedyną przyczyną sprzeciwu był brak zaświadczeń, którymi asesorzy dysponowali, a jedynie ich nie złożyli wobec zapewnień swych przełożonych, że nie jest to konieczne, należy rozważyć możliwość ponownego rozpatrzenia sprawy na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa”.
W dniu 8.11.2017 r. odbyło się spotkanie Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa SSN Dariusza Zawistowskiego z przedstawicielem Prezydenta RP w Radzie – Wiesławem Johannem, przedstawicielami asesorów oraz przedstawicielami Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”. Na spotkanie zaproszono także Ministra Sprawiedliwości, który jednak nie skorzystał z zaproszenia.
Przedmiotem spotkania była sytuacja związana z podjętymi 30.10.2017 r. uchwałami Rady o wyrażeniu sprzeciwu wobec powierzenia asesorom, z listy przesłanej przez Ministra Sprawiedliwości, obowiązków sędziego.
Podjęte rozmowy zakończyły się sukcesem. Na posiedzeniu plenarnym 16.11.2017 r. członkowie Krajowej Rady Sądownictwa w tajnym głosowaniu podjęli decyzję w sprawie możliwości wykorzystania art. 45 ustawy o KRS w stosunku do 265 asesorów sądowych z listy przesłanej przez Ministra Sprawiedliwości, wobec których Rada wyraziła skuteczny sprzeciw. Artykuł ten mówi, że w przypadku ujawnienia nowych okoliczności dotyczących osoby wskazanej we wniosku o powołanie do pełnienia urzędu sędziego albo asesora sądowego, Rada może z urzędu lub na wniosek uczestnika postępowania ponownie rozpatrzyć sprawę. Wobec 255 asesorów Rada podjęła decyzję o możliwości wykorzystania art. 45 ustawy. Było to związane z faktem przedstawienia przez asesorów dokumentów, które powinny być podstawą podjęcia decyzji o mianowaniu na stanowisko asesora przez Ministra Sprawiedliwości. Dzięki temu pojawiła się możliwość oceny kandydatur zgodnie z kryteriami ustawowymi. Co do 252 asesorów Rada uchyliła pierwotne uchwały o sprzeciwie.
W dniu 23.11.2017 r. członkowie Stowarzyszenia Aplikantów i Absolwentów KSSiP złożyli sędziom – członkom Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” podziękowania za wyrazy wsparcia i solidarności wobec asesorów sądowych. W szczególności podziękowali za czynny udział zarządu SSP „Iustitia” w organizacji tzw. okrągłego stołu w sprawie asesorów sądowych w dniu 8.11.2017 r. Zauważyli, że postawa sędziów pozostanie w ich pamięci jako budujący przykład koleżeństwa i troski o dobro wymiaru sprawiedliwości.
(IS)
1 Sprzeciw dostępny na: http://www.krs.gov.pl
2 Treść oświadczenia dostępna na: http://www.iustitia.pl