Porozmawiajmy o strategii

Artykuł zawiera analizę strategii modernizacji przestrzeni sprawiedliwości w Polsce na lata 2014–2020, przedstawioną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Autor poddaje ministerialny dokument konstruktywnej krytyce, podkreślając odmienność sytuacji wymiaru sprawiedliwości względem sfery biznesu, skąd czerpano wzorce do stworzenia strategii. Artykuł prezentuje też propozycje innego sposobu określenia podmiotów, ograniczenia liczby kierunków strategicznych, jak też innego sposobu wdrażania strategii.

[hidepost=1]

Wprowadzenie

Termin „strategia”, który od czasów starożytnych do końca XIX w. miał aspekt wyłącznie militarny, znajduje obecnie zastosowanie także w wielu innych dziedzinach ludzkiego życia. Zostało to dostrzeżone przez Ministerstwo Sprawiedliwości, skutkiem czego nastąpiło ostatnio powołanie osobnego departamentu¹. W efekcie powstał dokument: „Strategia systemu wymiaru sprawiedliwości na lata 2014–2020, grudzień 2013”, a następnie jego nowsza wersja „Strategia modernizacji przestrzeni sprawiedliwości w Polsce na lata 2014–2020, luty 2014”².

Odejście od „soplicowskiej”³ wizji strategii i powołanie nowego departamentu, jak też sam fakt wydania owocu jego istnienia, należy zaliczyć na konto ministerialnych sukcesów. Twierdzenie, że armia bez strategii musi przegrać, a firmę działającą chaotycznie czeka niechybne bankructwo, jest przecież oczywiste. Tym niemniej próba przeniesienia tej zasady poza sferę wojny czy biznesu wymaga bardziej twórczego podejścia, niż zawiera go koncepcja ministerialnych strategów.

Strategia w biznesie i organizacjach nienastawionych na zysk

Klasyczne, wojenne zastosowanie strategii jako narzędzia planowania działań dalekosiężnych najprościej dało przenieść się w przestrzeń gospodarki wolnorynkowej. Ułatwiło to z pewnością wiele wspólnych cech tych dziedzin, a zwłaszcza nastawienie na ekspansję, walkę, konkurencję. Zdobywanie terytorium wroga jest w istocie podobne do wkraczania w nowe segmenty rynku, przy oczywistej odmienności form działania. Obszerna literatura przedmiotu oferuje szereg różnych propozycji teoretycznego ujęcia tej problematyki – od zdefiniowania pojęcia strategii w biznesie poczynając, na sposobach zastosowania jej w praktyce kończąc. Stwarza
to możliwość korzystania z takich ujęć problemu, w których dostrzeżemy analogię z dziedziną, w której mamy zamiar budować swoją strategię.

Wspólną cechą strategii organizacji biznesowych jest orientacja na uzyskanie przewagi konkurencyjnej, pozyskiwanie dzięki temu klientów i umacnianie pozycji
na rynku, a w efekcie zapewnienie sobie zysku oraz przetrwania lub nawet rozwoju w zmieniających się warunkach. Nie może więc dziwić eksponowanie przez biznesowych strategów roli klienta jako czynnika, który w ostatecznym rozrachunku weryfikuje sens istnienia firmy i słuszność jej strategii. Równie oczywiste
w świecie biznesu jest stosowanie jako mierników skuteczności strategii walorów ekonomicznych wyrażanych liczbowo i z reguły przeliczalnych na pieniądz.

Planowanie strategiczne stosowane jest dziś również w organizacjach, dla których zysk nie jest głównym celem istnienia, jak również w organizacjach działających „non profit”. Tutaj specyfika danej organizacji wyznacza zarówno potrzebę, jak też rodzaj i sposób budowania strategii. Wspólną cechą procesu planowania
i zarządzania strategicznego w organizacjach publicznych i społecznych jest oparcie go na zasadach stosowanych w grze politycznej. Organizacje te cechuje racjonalność polityczna, bez której nie byłyby w stanie osiągać celów w przestrzeni publicznej.

[/hidepost]