Praktyczne aspekty wydawania przez sąd europejskiego nakazu zapłaty

Prezentowany artykuł ma na celu przedstawienie europejskiego postępowania nakazowego1 pod kątem możliwości wydania przez sąd europejskiego nakazu zapłaty (ENZ) oraz dokonywania innych czynności przez sąd na wstępnym etapie. Praktyczne problemy związane z wydawaniem ENZ ujawniły się już na gruncie pytania prejudycjalnego przedstawionego przez sąd okręgowy we Wrocławiu do TS2. Udzielenie odpowiedzi przez Trybunał nie rozwiąże wszystkich problemów związanych z wydaniem ENZ, może jednak znacznie ułatwić prowadzenie tego postępowania. W artykule zaproponowano rozwiązania zagadnień wątpliwych, które na chwilę obecną, jak się wydaje, zapewnią racjonalne wykonywanie przepisów o europejskim postępowaniu nakazowym.

[hidepost=1]

Badanie pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty

Wniesiony do sądu pozew o wydanie ENZ podlega badaniu na podstawie art. 8 rozporządzenia 1896/2006. Sąd rozpoznający sprawę bada tak szybko, jak to możliwe (termin nie powinien przekraczać 30 dni od wniesienia pozwu – art. 12 ust. 1 rozporządzenia 1896/2006), czy spełnione zostały wymogi określone w art. 2, 3, 4, 6 i 7 rozporządzenia 1896/2006 oraz czy pozew wydaje się być uzasadniony. Rozporządzenie 1896/2006 dopuszcza formę zautomatyzowanej procedury badania pozwu.

W ramach tego badania sąd sprawdza istnienie jurysdykcji krajowej (art. 6 rozporządzenia 1896/2006) oraz właściwości sądu na podstawie przepisów krajowych, a następnie bada, czy spełnione zostały warunki wydania ENZ. Sąd bada zatem, czy sprawa ma charakter sprawy cywilnej lub handlowej i czy nie została wyłączona z zakresu zastosowania rozporządzenia (art. 2), czy dotyczy sprawy transgranicznej (art. 3), jaki obejmuje przedmiot postępowania, czyli czy dochodzone roszczenie ma charakter pieniężny, jest określone kwotowo i jest wymagalne (art. 4) oraz bada, czy pozew został złożony na właściwym formularzu i we właściwym języku oraz czy zawiera wszystkie elementy konieczne do wydania ENZ (art. 7), a także czy pozew wydaje się być uzasadniony3.

Na gruncie rozporządzenia 1896/2006, w literaturze dostrzeżono wątpliwość, według jakiego prawa materialnego sąd państwa wydania ENZ powinien rozpoznawać sprawę. Zauważono, że rozporządzenie 1896/2006 nie wymaga, aby w pozwie wskazano prawo właściwe dla stosunku prawnego, z którego ma wynikać roszczenie. Brak takiego wskazania może powodować trudności w ocenie zasadności roszczenia4. Według A. Laskowskiej5, w tej sytuacji sąd powinien ustalać prawo właściwe według norm kolizyjnych, traktując brak w tym zakresie informacji powoda jako niedokonanie przez strony wyboru prawa.

Na marginesie warto wskazać, że sąd hiszpański wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do TS dotyczącym m.in. okoliczności, czy można wyłączyć sądową kontrolę z urzędu i ab limie litis, jeżeli powód określił w sposób wyraźny obligatoryjne elementy pozwu o wydanie ENZ6. Odpowiedź na to pytanie pozwoli ustalić zakres badania przez sąd pozwów o wydanie ENZ.

Na marginesie warto wskazać, że sąd hiszpański wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do TS dotyczącym m.in. okoliczności, czy można wyłączyć sądową kontrolę z urzędu i ab limie litis, jeżeli powód określił w sposób wyraźny obligatoryjne elementy pozwu o wydanie ENZ6. Odpowiedź na to pytanie pozwoli ustalić zakres badania przez sąd pozwów o wydanie ENZ.

Sprawdzanie przez sąd zachowania warunków formalnych pozwu
o wydanie europejskiego nakazu zapłaty

Sąd obowiązany jest sprawdzić, czy pozew spełnia wymogi przewidziane w rozporządzeniu 1896/2006 oraz w prawie krajowym umożliwiające wydanie ENZ. Dlatego warto przedstawić, jakie warunki powinien spełniać pozew.

W rozporządzeniu 1896/2006 wyróżniono dwie grupy składników pozwu, które podlegają kontroli przez sąd. Do pierwszej grupy należą składniki obligatoryjne, które zawarte są w art. 7 ust. 2, 3 oraz art. 7 ust. 6 zd. 1 rozporządzenia 1896/2006, a także obowiązek posługiwania się formularzem pozwu o wydanie ENZ7. Do drugiej grupy należą zaś składniki fakultatywne, które określone są w rubryce 5 formularza A oraz w załącznikach do formularza A (załącznik I oraz załącznik II – zgodny z art. 7 ust. 4 rozporządzenia 1896/2006).

Pozew musi zawierać w pierwszej kolejności informacje dotyczące stron oraz oznaczenie sądu, do którego jest kierowany. Następnie wskazana jest kwota dochodzonego roszczenia, w tym kwota roszczenia głównego oraz w zależności od okoliczności odsetki, kary umowne i koszty (art. 7 ust. 2 lit. a i b rozporządzenia 1896/2006).

Zgodnie z pkt. 2 pouczenia załączonego do formularza pozwu, w części drugiej tego formularza określone są strony i ich ewentualni przedstawiciele, według kodów wskazanych w formularzu. Używając formularza A można wskazać jednocześnie trzy osoby jako pozwanych (zob. pkt 2 formularza A, który zawiera 4 rubryki dla oznaczenia stron)8 lub ewentualnie więcej przy wykorzystaniu rubryki 11 formularza pozwu.

Kwota roszczenia głównego zamieszczana jest w pkt 6 formularza wraz ze wskazaniem waluty, w której ta kwota jest wyrażona. Z formularza wyraźnie wynika, że kwota roszczenia głównego nie obejmuje odsetek i kosztów. W razie braku miejsca na wskazane roszczenia wykorzystuje się rubrykę 11.

Należy zauważyć, że w formularzu nie zawarto osobnej rubryki, w której można wskazać, od kiedy roszczenie jest wymagalne. Ustalenie tej przesłanki możliwe jest tylko w oparciu o wskazaną powyżej rubrykę „Data (lub okres)”.

W pytaniu prejudycjalnym skierowanym przez polski Sąd Okręgowy we Wrocławiu do TS9 wyrażono wątpliwość, czy przepis art. 4 rozporządzenia 1896/2006 należy interpretować w ten sposób, że wymienione w tym przepisie cechy roszczenia pieniężnego, tj. oznaczona wysokość oraz wymagalność roszczenia w chwili wniesienia pozwu o wydanie europejskiego nakazu zapłaty odnoszą się jedynie do roszczenia głównego, czy także do roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w płatności.

[/hidepost]