Uchwała Zarządu Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” z 25.6.2010 r. w sprawie wynagrodzeń sędziów i stanowiska władzy wykonawczej

Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” stwierdza, że jednoznaczne stanowisko władzy wykonawczej, w szczególności Rady Ministrów, wskazuje na jej wolę konsekwentnego naruszania art. 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Od wielu lat przepis ten, nakazujący zapewnić sędziom wynagrodzenia odpowiadające godności urzędu, traktowany jest przez polityków jak nieistniejący. W okresie do 2008 r. wynagrodzenia te zostały sprowadzone do poziomu tak niskiego, że sędziowie po raz pierwszy w historii zmuszeni byli uciec się do protestów. Dopiero one spowodowały, że przystąpiono do odpowiednich prac ustawodawczych.

W budżecie na 2009 r. zaplanowano dla sędziów regulacje płacowe, które – choć poprawiały sytuację – nie wypełniały normy konstytucyjnej. Stwierdziła to Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka Sejmu RP, która po zapoznaniu się z ich projektem uchwaliła 23.7.2008 r. dezyderat nakazujący Radzie Ministrów doprowadzenie wynagrodzeń sędziów do stanu zgodnego z Konstytucją. Na dezyderat ten Rada Ministrów udzieliła tylko ogólnikowej odpowiedzi, a projekt ustawy regulującej płace sędziów sformułowano tak, aby podwyżki nie były wyższe od zaplanowanych przed uchwaleniem dezyderatu.

W marcu 2009 r. podczas uchwalania ustawy zmieniającej zasady wynagradzania sędziów przedstawiciele sejmowej większości bez skrupułów przyznawali, że ustawa ta nie jest zgodna z art. 178 Konstytucji, a jedynie zbliża się do jej wymogów. Pomimo to sędziowie, widząc krok we właściwym kierunku, odstąpili od protestów w nadziei, że na ustawie z marca 2009 r. się nie skończy i stopniowo stan zgodny z Konstytucją zostanie osiągnięty.

Dziś wiadomo, że nadzieje te się nie spełniły. Minister Sprawiedliwości składał sędziom obietnice podjęcia prac nad zmianą wysokości mnożników określających wynagrodzenia sędziów. Po raz pierwszy usłyszeliśmy te obietnice na XIV Sprawozdawczym Zebraniu Delegatów „Iustitii”. Potem były one niejednokrotnie powtarzane na spotkaniach Ministra ze środowiskiem sędziowskim. Gdy jednak w kwietniu i maju 2010 r. poprosiliśmy o konkretne projekty i plany zmian ustawy, usłyszeliśmy, że Rada Ministrów kategorycznie odmawia podjęcia jakichkolwiek prac w tym kierunku.

Podkreślić należy, że zakomunikowana nam odmowa dotyczy nie tylko wynagrodzeń na rok przyszły. W tym zakresie można byłoby tłumaczyć stanowisko Rady Ministrów pilnymi potrzebami budżetu, choćby wynikającymi z klęski powodzi. Ale rząd stanowczo odrzuca jakiekolwiek prace nad zmianą mnożników wynagrodzeń sędziów, choćby na odleglejsze okresy. Oznacza to, że Rada Ministrów postanowiła, iż stan niezgodności wynagrodzeń sędziów z art. 178 Konstytucji, przyznany wprost w Sejmie w marcu 2009 r., ma być stanem stałym. Sędziowie mają zaś przyjąć do wiadomości, że dotyczący ich przepis Konstytucji nigdy nie będzie przestrzegany.

W tej sytuacji jedyne, co sędziowie dostrzegają, to smutny fakt, że w obecnych polskich realiach nie da się uzyskać należnych praw przez rzetelne wykonywanie obowiązków, dochowywanie niezbędnej, związanej z sędziowską służbą, godności i prowadzenie konstruktywnych rozmów między przedstawicielami władzy sądowniczej a wykonawczej i ustawodawczej. Jedyne bowiem regulacje prawne, które chociaż w pewnym stopniu zbliżyły wynagrodzenia sędziów do konstytucyjnie przyobiecanych, zostały wprowadzone w wyniku przeprowadzenia szerokiej akcji protestacyjnej. Z głębokim żalem stwierdzamy, że jedynie protesty – nie tylko zresztą w naszym wykonaniu – są skuteczną metodą uzyskiwania tego, co zapewniać powinien zapis w najwyższym akcie prawnym Rzeczypospolitej.

Wobec takiego stanowiska władzy wykonawczej stowarzyszenie będzie zmuszone podjąć odpowiedni protest, by skłonić pozostałe władze do przestrzegania Konstytucji.