Diagnoza wiedzy prawnej Polaków

Trudno oprzeć się wrażeniu, że dyskusje dotyczące świadomości prawnej odbywają się nierzadko w ­atmosferze załamywania rąk i wzajemnego obwiniania się za istniejący stan rzeczy. Proponujemy odciąć się od tej praktyki i zacząć od początku. Jako punkt wyjścia proponujemy diagnozę świadomości prawnej Polaków. Przyjrzyjmy się twardym faktom bez myślenia życzeniowego, wyrazów ubolewania nad kondycją społeczeństwa czy innych reakcji obronnych. W niniejszym artykule zaprezentujemy wyniki ogólnopolskiego badania przeprowadzonego z inicjatywy Kwartalnika SSP „Iustitia” i Śląskiego Oddziału Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” przez agencję badawczą Maison&Partners we współpracy z Warsaw Enterprise Institute.

[hidepost]

Badanie zostało zrealizowane w dniach 29.1.–1.2.2016 r. na panelu Ariadna metodą CAWI. Zastosowano próbę losowo-kwotową liczącą N=1108 osób, gdzie kwoty zostały dobrane wg reprezentacji w populacji Polaków w wieku 18 lat i więcej dla płci, wieku, wykształcenia i wielkości miejscowości zamieszkania.

Pierwsze pytanie brzmiało: „Kto według Twojej aktualnej wiedzy tworzy w Polsce prawo?” Jak wskazuje wykres (Ryc. 1), poprawnej odpowiedzi udzieliło 69% badanych. Natomiast pozostali przyznali się wprost do niewiedzy (8%) albo wskazywali sędziów (7%) czy prokuratorów (7%).

Ryc. 1. Kto według Twojej aktualnej wiedzy tworzy w Polsce prawo?

Jeszcze mniej badanych Polaków zdaje sobie sprawę, że sądy powszechne przy wydawaniu wyroków podlegają wyłącznie Konstytucji i obowiązującym ustawom (14%). Reszta zdaje się podzielać przekonanie o zależności sędziów od swoich zwierzchników administracyjnych (Ryc. 2).

Ryc. 2. Komu podlegają sędziowie w Polsce przy wydawaniu wyroków?

Ponad połowa badanych (51%) uważa, że sędziowie w Polsce są członkami partii politycznych. Dopytani (Ryc. 3), czy w ogóle jest to dopuszczalne w mniejszości odpowiadają, że jest to bezwarunkowo niemożliwe (39%). Podobny odsetek przyznaje wprost, że nie wie (40%). A pozostali bądź wskazują bezwarunkową dopuszczalność (11%) albo dopuszczalność niejawną (10%).

Ryc. 3. Czy sędziowie w Polsce mogą być członkami partii politycznych?

[/hidepost]