Indie
Brahman
WARANASI Ablucja w Gangesie
Religijny chaos. Wierzenia. Indyjskie: hinduizm – bez proroka, bez jednego boga, bez obowiązku wspólnych modłów, najstarszy (ok. XV w. p.n.e.); buddyzm – młodszy (V w. p.n.e.) i wywodzący się z hinduizmu; dżinizm – nieco starszy (VI w. p.n.e.) niż buddyzm, także pochodzący z hinduizmu; sikhizm – najmłodszy (XV–XVI w.), łączący elementy islamu i hinduizmu. Nieindyjskie: islam, chrześcijaństwo, judaizm i wreszcie irański zoroastryzm – jedna z najstarszych religii świata (VII–VI p.n.e.), której wyznawcy – parsowie – w wieżach milczenia, aby nie zanieczyszczać świętego ognia i ziemi, składają ciała zmarłych na pożarcie sępom. Hinduizm – najliczniej wyznawana religia, a właściwie zbiór religii, system filozoficzny, chaos sprzecznych wierzeń, niekończące się panteony bóstw. Każdy ma prawo adoracji własnego. Niektórzy określają ich liczbę na 330 milionów. Hinduizm nie odrzuca żadnych wierzeń. Wszystko jest manifestacją Brahmana – źródła wszelkiego życia, bezosobowego stanu Absolutu.
Manikarnika w Waranasi
Ganges jest święty. Spożywa się go w nabożnym skupieniu. Do niego też trafiają pokremacyjne prochy i niedopalone zwłoki, ekskrementy i śmieci, które obojętnie unoszą się na jego powierzchni. Nie wszyscy są kremowani w całości. Po pierwsze, kremacja jest kosztowna; po drugie, nie zawsze wałęsające się psy dojedzą niedopalone ciała; po trzecie, pewne grupy są uprzywilejowane i nie muszą być kremowane, np. niemowlęta, kobiety w ciąży czy sadhu (święci mężowie, asceci). Ich szczątki mogą pływać w Gangesie bez kremacji. Obrazy odpychające i piękne. Najsłynniejszy i najświętszy ghat kremacyjny w Waranasi to Manikarnika. Tam bóg Śiwa wykopał sadzawkę, by znaleźć kolczyk Parawati. Ciągła dostawa świeżych zwłok, swąd palonych ciał, a wszystko przy kolorowych tłumach pielgrzymów dokonujących ablucji w świętych wodach i odprawiających pudźe (modły). Dla hindusów miasto to oznacza Kaśi (miasto boskiej światłości), śmierć tutaj daje największą szansę na mokszę (uwolnienie i zbawienie).
Mahabharata
Podczas okrutnej wojny między braćmi Pandawami i ich krewnymi o królestwo Bharaty, Kryszna stanął po stronie Pandawów. Wtedy awatar boga Wisznu udzielił Ardżunie, jednemu z Pandawów, filozoficznej lekcji (była to Bhagawadgita – pieśń Błogosławionego). Kryszna ukazał hinduskiemu Hamletowi trzy gałęzie jogi: karmajoga (joga działania), dźńianajoga (joga gnozy) oraz bhaktijoga (joga pobożności). Zachodni świat, z którym nieudolnie militarnie zmierzyli się Hindusi (muszący w XIX w. podporządkować się Brytyjczykom), oczywiście zaakceptował niewymagającą wyrzeczenia karmajogę. Podróż po kulturze hinduskiej wymaga zapału, cierpliwości i wyobraźni. Mahapralaja – to rozwiązanie wszechświata, a jednocześnie koniec życia Brahmy. Żyje on sto lat, składających się z 360 kosmicznych dni i nocy, czyli ponad trzysta miliardów lat ziemskich, ale jego życie nie trwa dłużej niż mrugnięcie oka boga Wisznu.