Krytyka sądów i sędziów w orzecznictwie ETPCz na przykładzie spraw polskich
[hidepost]
Omówione dwie sprawy pozostają jednak szczególne, gdyż znieważenia sądów i sędziów dopuściły się w nich osoby prywatne w toku wymiany korespondencji (w tym pism procesowych) z sądem. Jak do tej pory na wokandzie ETPCz nie pojawiły się jednak sprawy przeciwko Polsce, w których takiego znieważenia dopuściłyby się media. Biorąc pod uwagę dotychczasowe orzecznictwo ETPCz przypuszczać należy, że dokonując testu proporcjonalności kary, Trybunał uwzględniałby także szczególną rolę mediów polegającą na przekazywaniu informacji i idei pozostających w sferze zainteresowania publicznego, zatem dotyczących także wymiaru sprawiedliwości15. Dziennikarze mają nawet prawo użycia pewnej dozy przesady lub nawet prowokacji16 (ww. sprawa Prager i Oberschlick przeciwko Austrii, § 38). Powinni oni jednak działać w dobrej wierze i zgodnie z etyką dziennikarską17. Stąd też orzeczenie kary pozbawienia wolności za popełnienie przestępstw prasowych (nie ma znaczenia, czy będzie to kara o charakterze bezwzględnym, czy też z warunkowym zawieszeniem jej wykonania) może mieć miejsce jedynie w wyjątkowych okolicznościach, np. w razie stosowania przemocy czy nawoływania do nienawiści (ww. sprawa Cumpănă i Mazăre przeciwko Rumunii, § 115)18.
SUMMARY
Criticism of the courts and judges in the judgements of the European Court of Human Rights
on the example of Polish cases
The article analyses the issue of the admissibility of the criticism of the courts and judges on the basis of case law of the European Court of Human Rights in Polish cases. The problem of boundary of acceptable criticism is examining, as well as forms of the criticism and legal sanctions for criticism of courts and judges.
* Autor jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego.
1 Zob. szerzej: I.C. Kamiński, Swoboda wypowiedzi w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, Kraków 2003.
2 Wyrok ETPCz z 6.5.2003 r., skarga nr 43425/98, wszystkie orzeczenia ETPCz przywołane w tekście dostępne na: www. http://hudoc.echr.coe.int.
3 Wyrok ETPCz z 3.7.2012 r., skarga nr 43587/09.
4 Wyrok ETPCz z 12.6.2012 r., skarga nr 66484/09.
5 Zob. sprawy: wyrok ETPCz z 22.3.1995 r., Oberschlick i Prager przeciwko Austrii, skarga nr 15974/90, § 34; wyrok ETPCz z 27.1.1997 r., De Haes i Gijsels przeciwko Belgii, skarga nr 19983/92, § 37.
6 Zob. wyrok ETPCz z 29.8.1997 r., Worm przeciwko Austrii, skarga nr 22714/93, § 40.
7 Zob. wyrok ETPCz z 28.1.1993 r., Fey przeciwko Austrii, skarga nr 14396/88, § 30; Łopuch przeciwko Polsce, § 61.
8 M.K. Addo, Are judges beyond criticism under article 10 of the European Convention of Human Rights, „International and Comparative Law Quarterly” 1998, vol. 47, s. 427.
9 Ibidem, s. 427.
10 T. jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 427 ze zm.; dalej jako: PrUSP.
11 Wyrok ETPCz z 28.1.1982 r., skarga nr 11508/85.
12 Zob. także: B. Gronowska, Wyrok ETPCz w sprawie Skałka przeciwko Polsce z dnia 27.5.2003 r. (dotyczy krytyki sądownictwa a proporcjonalności kary za obrazę sądu), Prok. i Pr. Nr 12/2003, s. 163–167.
13 Zob. m.in. sprawy: wyrok ETPCz z 21.4.1999 r., Bladet Tromsø i Stensaas przeciwko Norwegii, skarga nr 21980/93, § 58; wyrok ETPCz z 10.11.2004 r., Cumpănă i Mazăre przeciwko Rumunii, skarga nr 33348/96, § 88.
14 Zob. m.in. sprawy: wyrok ETPCz z 16.6.1999 r., Ceylan przeciwko Turcji, skarga nr 23556/94, § 49; Skałka przeciwko Polsce, §§ 41–42.
15 Zob. wyrok ETPCz z 26.3.1992 r., Castells przeciwko Hiszpanii, skarga nr 11798/85.
16 Ww. sprawa Prager i Oberschlick przeciwko Austrii, § 38.
17 Wyrok ETPCz z 6.4.2000 r., Bergens Tidente i inni przeciwko Norwegii, skarga nr 26132/95, § 53.
18 Zob. także: Wolność wyrażania opinii w orzecznictwie ETPCz, dostępne na: http://bip.ms.gov.pl/pl/prawa-czlowieka/europejski-trybunal-praw-czlowieka/opracowania-i-analizy-standardy-w-zakresie-ochrony-praw-czlowieka/download,1563,10.html.
[/hidepost]