Odpowiedzialność sędziów w Rumunii
Odpowiedź na pytanie „kto odpowiada za kontrolę pracy sędziów i ich karanie?” jest również zawarta w ustawie Nr 303/2004, która w art. 101 przewiduje co następuje: Sankcje dyscyplinarne przewidziane w art. 100 są stosowane przez departamenty Najwyższej Rady Sądownictwa, zgodnie z ustaloną właściwością. W szczególności w tej kwestii chodzi o departament kontroli sądownictwa, który jest autonomiczną strukturą w ramach Najwyższej Rady Sądownictwa (CSM). W ramach tej struktury funkcjonuje Dyrekcja Inspekcji Sądowej dla sędziów oraz Dyrekcja Inspekcji Sądowej dla prokuratorów. Do jej zadań należy analiza, kontrola i weryfikacja w konkretnych obszarach działalności sądów, a także w zakresie działalności zawodowej i postępowania sędziów i prokuratorów, zadania realizowane przez inspektorów sądowych. Organizację kontroli sądowej i status inspektorów sądowych regulują przepisy ustawy Nr 317/2004.
Sekcja dyscyplinarna, również w ramach CSM, składająca się z 6 członków tej Rady, orzeka w drodze skazania, ustanowienia sankcji dyscyplinarnej lub, w przypadku niewystarczających dowodów, stwierdzenie braku zaistnienia zarzuconego uchybienia. Pisemne motywy kary należy sporządzić w ciągu 30 dni od podjęcia decyzji. Odwołania są przyjmowane do Sądu Kasacyjnego w połączonych wydziałach cywilnych.
Praktycznym przykładem może być postępowanie dyscyplinarne przeprowadzone w dniu 17.1.2014 r. Przeciwko sędziemu I.V. Trybunału F. za popełnienie odstępstwa dyscyplinarnego przewidzianego w art. 99 lit. b) i 2 zd. lit. t) ustawy Nr 303/2004, polegające na tym, że sędzia nie wyłączył się od rozstrzygnięcia sprawy z tymi samymi stronami, tym samym przedmiotem i tą samą sprawą, z inną dokumentacją, w której przed powołaniem na stanowisko sędziego, działał jako adwokat. Departament Sędziów Najwyższej Rady Sądownictwa częściowo uznał to zachowanie za uchybienie dyscyplinarne i zastosował sankcję polegającą na „zmniejszeniu miesięcznego wynagrodzenia brutto o 20% na okres 2 miesięcy”. Wyrok stał się prawomocny po orzeczeniu Wysokiego Trybunału Kasacyjnego i Sprawiedliwości.
Jako przykład przytaczamy również wyrok wydany 28.3.2017 r. przez Najwyższą Radę Sądownictwa, Departament Sędziów w sprawach dyscyplinarnych. Postępowanie dyscyplinarne zostało dopuszczone częściowo i na podstawie art. 100 lit. d) ustawy Nr 303/2004, zastosowano wobec A. – sędziego w sądzie w Konstancy, sankcję dyscyplinarną polegającą na zawieszeniu w czynnościach na okres 3 miesięcy, za popełnienie uchybienia dyscyplinarnego przewidzianego w art. 99 lit. c) tego samego aktu normatywnego. Takie działania dyscyplinarne podjęte przez Inspekcję Sądową są zamieszczane na oficjalnej stronie internetowej instytucji.
Prawo do nałożenia sankcji dyscyplinarnej na sędziów za popełnienie któregokolwiek z odstępstw przewidzianych w art. 99 ustawy Nr 303/004 podlega przedawnieniu wynoszącemu 2 lata, odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów i prokuratorów nie jest nieograniczona – zgodnie z przepisami art. 46 ust. (7) ustawy Nr 317/2004. Przepis ten stanowi: „Postępowanie dyscyplinarne może zostać wszczęte w ciągu 30 dni od zakończenia czynności wyjaśniających, nie później jednak niż w ciągu 2 lat od daty popełnienia czynu”.
Wnioski
Podsumowując, powinniśmy pamiętać o tym, że odpowiedzialność sędziów czasami przekraczała granice zwykłych czynności w sądzie, co wynika z odczucia społecznego, które wywiera presję na zawód sędziego, szanując i honorując ten zawód, zapewniając przejrzystość sposobu, w jaki sprawiedliwość jest wykonywana. Od dłuższego czasu zadajemy pytanie „Kto chroni nas przed tymi, którzy nas chronią?” Nadużycia i błędy istnieją również w wymiarze sprawiedliwości, podobnie jak w każdej innej dziedzinie działalności, ale błędy wymiaru sprawiedliwości mogą w niektórych przypadkach decydować o wolności człowieka. Fakt, że jesteśmy chronieni przed tymi błędami, wzmacnia wiarygodność systemu sądownictwa i zaufanie społeczeństwa do jego prawidłowego i uczciwego funkcjonowania.
Liability of judges in Romania
To analyse the conditions and circumstances under which judges may be held liable it is necessary to start with the Act 303/2004, which regulates the status of judges in Romania. In Title IV the Act regulates the issues of judicial liability, delimits the areas of liability and reasons for the application of penalties. Art. 94 of the Act 303/2004 provides that judges and prosecutors shall bear civil, disciplinary and criminal liability on terms laid down in the Act.
Key words: status of a judge in Romania, criminal and civil liability of judges in Romania, disciplinary procedure
* Tłumaczył Tomasz Posłuszny.
** Autorzy są zrzeszeni w Abc Juridic, zob. https://abcjuridic.ro