Represje kadrowe wymierzone w sędziów w okresie stanu wojennego
[hidepost]
Ministerstwo Sprawiedliwości zaleciło również prezesom sądów, na naradzie w dniu 18.12.1981 r., przeprowadzenie wstępnych rozmów z wszystkimi sędziami celem ich samookreślenia się w nowej sytuacji politycznej, bez względu na przynależność partyjną i związkową. Rozmowy dotyczyły lojalności sędziów i ich gotowości podporządkowania się prawom stanu wojennego. W ich wyniku nie były formułowane jeszcze wnioski kadrowe. Jednak same rozmowy w sprawie lojalności władzom Polski Ludowej i prawom stanu wojennego przeprowadzane z sędziami przez prezesów sądów po 13.12.1981 r. niejednokrotnie nosiły w sobie znamiona działań represyjnych. Zastraszano sędziów nie tylko odwołaniem ze stanowisk, ale także grożono internowaniem23. Władze nie zamierzały zwracać uwagi na przymioty niezawisłości i immunitetu sędziowskiego. Przykładem jest przypadek J. Lubienieckiego, którego internowano, jeszcze przed odwołaniem ze stanowiska sędziego.
W dniu 22.12.1981 r. miało się odbyć pierwsze posiedzenie Biura Politycznego KC PZPR po wprowadzeniu stanu wojennego. Wydział Administracyjny KC PZPR przygotował na to posiedzenie obszerną notatkę, w której skrytykował zachowawczą postawę kierownictwa MS i podniósł sprawę potrzeby podjęcia represji kadrowych wobec czołowych działaczy sądowej „Solidarności”. Wydział Administracyjny wskazywał: „Odnosi się wrażenie, że kierownictwo resortu zamierza wystąpić do Rady Państwa z wnioskami o odwołanie ze stanowisk sędziowskich tylko w wyjątkowych przypadkach. Wydaje się, że istnieją podstawy do wystąpienia z wnioskiem do Rady Państwa o odwołanie ze stanowisk sędziowskich osób wchodzących w skład Krajowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ »Solidarność« Pracowników Wymiaru Sprawiedliwości”24.
Biuro Polityczne KC PZPR wydało jedynie ogólne wytyczne. Władze partyjne oczekiwały podjęcia stanowczych działań zmierzających do normalizacji sytuacji kadrowej w organach państwowych. Wiązać się to miało z weryfikacją kadr pod kątem eliminacji wrogów socjalizmu, najbardziej radykalnych działaczy NSZZ „Solidarność”25. Ogólnie sformułowane stanowisko Biura Politycznego, w konkretne zalecenia dla kierownictwa MS i SN zamienił Wydział Administracyjny KC PZPR, który polecił: „Należy zakończyć rozmowy z pracownikami merytorycznymi i administracyjnymi celem samookreślenia się i podjęcia niezbędnych decyzji kadrowych”, w postaci: „wniosków o odwołanie ze stanowisk sędziowskich/w sądach powszechnych i Sądzie Najwyższym/osób, które nie dają rękojmi należytego wypełniania obowiązków służbowych”26. Wydział zwracał przy tym szczególną uwagę, że: „wśród sędziów wielu było bardzo aktywnych i krzykliwych działaczy »Solidarności«”27.
Pod wpływem decyzji politycznych w styczniu 1982 r. prezesi sądów przystąpili do kolejnych rozmów dyscyplinujących, tym razem wyłącznie z sędziami, którzy należeli do „Solidarności”. Domagano się od nich złożenia deklaracji wystąpienia ze związku. Rozmowy służyły ocenie postawy politycznej weryfikowanych sędziów, w przypadku uznania jej za „niewłaściwą”, prezesi mieli przekazać do resortu wnioski o odwołanie sędziów, wraz z uzasadnieniem wrogiej postawy politycznej28. Kierownictwo resortu zalecało rozwagę przy ich formułowaniu. Kolegium MS niezmiennie uważało bowiem, że zbyt pochopne odwoływanie sędziów, na dużą skalę i bez właściwego uzasadnienia, mogło: „wywołać wrażenie dokonywania »czystki« w resorcie29 i skutkować wrogą reakcją środowiska sędziowskiego”.
Tylko z tego względu liczba wniosków prezesów, które wpłynęły do resortu w styczniu 1982 r., nie była znaczna. Jak wynika z zestawienia przygotowanego przez Departament Kadr MS, do resortu wpłynęły 34 wnioski prezesów SW o odwołanie sędziów z przyczyn braku rękojmi należytego wykonywania obowiązków30. Wnioski dotyczyły sędziów: A. Makowskiej-Prochery – SR w Wałbrzychu, A. Koprowskiej – SR w Tarnobrzegu, A. Sulewskiej – SR w Węgrowie, S. Milczanowskiej – SR w Szczecinie, I. Koper i E. Ferenca – SR w Rzeszowie, J. Kępy i J. Sawickiego – SR w Radomiu, A. Drozd i E. Rosołowskiej – SR w Grójcu, R. Malarskiego – SR w Ostródzie, J. Ciepieli – SR w Bolesławcu, W. Młynarskiego i J. Pisarek – SR w Słubicach, J. Sieniawskiego – SR w Sanoku, M. Rafalskiego – SW w Gorzowie Wlkp., J. Chojnickiego, K. Zaremby i K. Cierkońskiego – SR w Gorzowie Wlkp., Z. Milewskiego – SR w Olsztynie, I. Paszkowskiego – SR w Kolbuszowej, P. Wiekiery – SR w Olkuszu, S. Krajewskiego – SW w Katowicach, K. Barczyka – SR dla Krakowa-Śródmieście, W. Soińskiego – SR w Szczecinie, W. Augustyniaka – SR w Ostrowi Mazowieckiej, J. Futro – SR w Rawiczu, T. Szewczyk – SR w Cieszynie, B. Kęski – SR w Oświęcimiu, M. Garapich – SR w Wadowicach, T. Iwaszczuka – SW w Białymstoku, A. Sobolewskiej-Nazarczyk i J. Lewkowicza – SR w Białymstoku oraz H. Łukaszewicza – SR w Bielsku Podlaskim.
[/hidepost]