Rozważania dotyczące obowiązku sędziów w zakresie wymierzania sprawiedliwości bez zbędnej zwłoki

Biuro Śledcze ds. Postępowania Sądowego musi wykazać, że sędzia naruszył podstawowe zasady postępowania cywilnego lub karnego lub prawa stron, biorąc pod uwagę wszelkie inne okoliczności pozostające poza kontrolą sędziego. Na przykład nie będzie winy sędziego, jeśli rozprawa nie zostanie przeprowadzona w trybie przyspieszonym, ponieważ sędzia postanowił zebrać dowody z urzędu, co zajmuje więcej czasu niż początkowo szacowano. Ponadto odroczenie sprawy z powodu niedopełnienia przez urzędników sądowych zapewnienia obowiązkowego stawienia się świadków czyni postępowanie dyscyplinarne bezzasadnym. Sędzia zostanie jednak pociągnięty do odpowiedzialności, jeżeli z powodu możliwego zaniedbania proceduralnego jego wyrok zostanie cofnięty, jeżeli doprowadzi to do nieuzasadnionego wydłużenia opóźnienia procesu. Ponadto sędzia zostanie pociągnięty do odpowiedzialności za niewydanie 100–120 wyroków z opóźnieniem około jednego roku.

W Rumunii jednak bardzo często się zdarza, że przewidziane w kodeksach postępowania cywilnego i karnego terminy są niedorzecznie krótkie lub że założone normy w zakresie wydajności są zbyt wysokie, biorąc pod uwagę nadmierne obciążenie pracą sędziów. Obowiązek szybkiego rozpatrzenia sprawy często wywiera presję na sędziego, który w rzeczywistości zmuszony jest w sytuacji przeładowania sprawami do podejmowania decyzji, nie mając wystarczających zasobów czasowych na odpowiednią analizę sprawy. Chociaż presja bywa dobrą zachętą do pracy, to jednak, jeśli nie jest właściwie dozowana, sprawia, że warunki pracy stają się nie do zniesienia nawet dla bardzo pracowitego sędziego.

Szybkie zajmowanie się sprawą może również spowodować, że sprawa ta zostanie rozpoznana w pośpiechu, co może wpłynąć na obniżenie społecznie oczekiwanego standardu jakości działalności sądowej. Nieprzestrzeganie zasad sprawiedliwości może również spowodować szkody w wizerunku sądownictwa i zazwyczaj narusza prawa stron. Zarówno nadmierna presja, jak i nieodpowiednia praca zmniejszają niezależność sądów.

Prowadzenie postępowań dyscyplinarnych przeciwko sędziom za nieprzestrzeganie terminów procesowych bez żadnych zmian organizacyjnych w systemie wymiaru sprawiedliwości narusza równowagę szczególnego statusu sędziów i w konsekwencji prowadzi do nadmiernie uciążliwego naruszenia niezawisłości sędziów.

Bardzo często powodem wszczynania postępowań dyscyplinarnych są niedomagania zawodowe sędziów, co jest wskazywane przez Biuro Śledcze ds. Postępowania Sądowego i często sędziowie byli usuwani z urzędu z powodu nieprzestrzegania terminów, ponieważ nie wykazali standardów zawodowych oczekiwanych od urzędnika sądowego, co pokazuje duża surowość systemu i bardzo wysoki standard oczekiwań wobec sędziów, a z drugiej strony, uporczywe powstrzymywanie się od zmian w organizacji sądownictwa.

Reflections on the duty of judges to administer justice without undue delay

The trend to increase the scope of disciplinary liability of judges is becoming ever more conspicuous in the Romanian judicature nowadays, which may cause that in the opinion of the public judicial independence may be doubted. A judge is a professional but also a representative of state authority vested with a special mission: administration of justice. The fulfilment of this mission is guaranteed by judicial independence and irremovability of judges. High ethical requirements and disciplinary liability of judges balance this special status of judges and protect the society against judicial misconduct.

Key words: status of a judge in Romania, disciplinary liability of judges in Romania, process without undue delay

* Tłumaczył Tomasz Posłuszny.

** Autor jest sędzią Sądu I instancji w Zarnesti, okręgu Brasov, w Rumunii.