Sędzia śledczy, asystent, referendarz sądowy? Kilka uwag
o rzecznikach generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

(inne teksty tego autora)

[hidepost=1]

Zadania rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości

Zgodnie z art. 252 TFUE, zadaniem rzecznika generalnego jest publiczne przedstawianie, przy zachowaniu całkowitej bezstronności i niezależności, uzasadnionych wniosków w sprawach, które zgodnie ze Statutem TSUE wymagają jego zaangażowania. Podstawowym zadaniem rzecznika generalnego jest przygotowanie i przedstawienie opinii dotyczącej konkretnej sprawy rozstrzyganej przed TSUE. Ponieważ postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej, opinia taka jest prezentowana na zakończenie ustnego etapu postępowania. Jeśli w sprawie została przeprowadzona rozprawa, rzecznik generalny przedstawia opinię po zamknięciu rozprawy. Poprzedza więc ona wyrokowanie. W opinii rzecznik generalny dokonuje oceny stanu sprawy, bada czy uprzednio na wokandzie TSUE były już rozstrzygane podobne sprawy i jak się zakończyły oraz sugeruje składowi sędziowskiemu konkretne jej rozstrzygnięcie. Pisemna opinia, której struktura przypomina wyrok, jest propozycją wyroku adresowaną do sędziów. Rzecznik generalny działa w tym zakresie jako pomocnik sądu, przy czym jego opinia nie jest w żaden sposób wiążąca. Sędziowie mogą odmiennie ocenić sprawę i wyrokować przeciwnie do wskazówek rzecznika generalnego. Ponieważ narada sędziowska jest tajna, trudno jest jednoznacznie stwierdzić, jaki wpływ na wyroki mają opinie rzeczników generalnych, choć podkreśla się, że ich wysoki autorytet powoduje częste uwzględnianie opinii przez sędziów¹². W tym podstawowym zakresie funkcja spełniana przez rzeczników generalnych ma charakter „quasi-sądowy”¹³ i jest „funkcjonalnym odpowiednikiem zdania odrębnego lub zgodnej opinii sędziego (dissenting or concurring opinion)¹⁴. Rzecznik generalny jest także niekiedy porównywany do amerykańskiego sędziego śledczego¹⁵.

Podkreślić należy, że Statut TSUE w art. 20 wprowadził możliwość rozstrzygania sprawy bez udziału rzecznika generalnego („Jeśli Trybunał uzna, że w sprawie nie występuje nowe zagadnienie prawne, po wysłuchaniu rzecznika generalnego może zadecydować o rozstrzygnięciu sprawy bez opinii rzecznika generalnego”).
Z możliwości tej TSUE korzysta dość często, przykładowo w 2012 r. aż ok. 53% wyroków wydanych zostało bez opinii¹⁶.

Obok podstawowego zadania, postanowienia Statutu TSUE i Regulaminu TSUE przyznają rzecznikom generalnym szereg szczegółowych kompetencji procesowych, związanych m.in. z organizacją postępowania oraz określaniem środków dowodowych i udziałem w ich przeprowadzaniu.

SUMMARY

An investigative judge, an assistant or a court referendary? Several remarks on advocates-general
of the Court of Justice of the European Union

The position of Advocate-General of the Court of Justice of the European Union remains, next to the judges, the most important office in the structure of the judicial authorities of the EU. It offers a real influence on the jurisprudence of the EU Court of Justice, thus making a significant contribution to the development of European law. Despite the passage of more than sixty years since the appointment of first Advocates-General, the importance of this office has remained very high.

[/hidepost]