Sprawozdanie z 66. dorocznego spotkania Światowego Stowarzyszenia Sędziów (IAJ)

Stowarzyszenie Sędiów Polskich IUSTITIA jest członkiem IAJ, założonego w Austrii w 1953 roku, jako międzynarodowa organizacja narodowych stowarzyszeń sędziów z pięciu kontynentów. Głównym celem IAJ jest obrona niezależności sądownictwa, które jest niezbędne dla sprawowania wymiaru sprawiedliwości oraz gwarancji praw człowieka i podstawowych wolności. IAJ składa się ze stowarzyszeń z 96 krajów na całym świecie. Składa się z czterech Grup Regionalnych: Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ), które zrzesza stowarzyszenia z 44 krajów, Grupy Iberoamerykańskiej (IBA), zrzeszającą stowarzyszenia z 18 krajów, Grupy Afrykańskiej, ze stowarzyszeniami z 20 krajów oraz grupy Azji, Ameryki Północnej i Oceanii (ANAO) ze stowarzyszeniami z 14 krajów IUSTITIA jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów.

UIM-IAJ nadal ma miejsce doradcze w Organizacji Narodów Zjednoczonych i Radzie Europy.

W dniach od 18–22.10.2024 r. w Kapsztadzie w Republice Południowej Afryki odbyło się spotkanie delegatów stowarzyszeń sędziowskich – członków IAJ. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Stowarzyszenia Sędziów Polskich „IUSTITIA” – Prezes Zarządu Krystian Markiewicz, Dorota Zabłudowska – członek Zarządu oraz Tomasz Posłuszny – przewodniczący zespołu międzynarodowego stowarzyszenia.

Obrady plenarne otworzył sędzia Neelan Karikan – prezes Stowarzyszenia Sędziów Magistratów RPA (JOASA). Powitalne przemówienia wygłosili również sędziowie: JP Smith – przewodniczący komitetu organizacyjnego, L. Unuvar – prezes sądu magistrackiego w Kapsztadzie, który przedstawił historię JOASA, Le Grange – wiceprezes Sądu Prowincji Przylądkowej Zachodniej, Duro Sessa – Prezes IAJ, prof. Giacono Oberto – sekretarz Generalny IAJ. Za pośrednictwem łącza internetowego głos zabrała Thembisile Simelane – Minister Sprawiedliwości. Ostatnim z mówców był MML Maya – Prezes Sądu Najwyższego RPA.

Następnie rozpoczęły się posiedzenia Grup Regionalnych –Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ), Iberoamerykańskiej Grupy Regionalnej, Afrykańskiej Grupy Regionalnej, Grupy Regionalnej Azji, Ameryki Północnej i Oceanii.

Podczas posiedzenia EAJ podziękowano IUSTITII za zorganizowanie kwietniowego spotkania EAJ, które odbyło się w Warszawie w kwietniu tego roku. Następnie poruszono szereg problemów lokalnych, jakie trapią sędziów w różnych krajach członkowskich, i tak:

– Sędziowie ze Szwecji – po raz kolejny przedstawili informację, iż od blisko 20 lat ich wynagrodzenia ustalane są arbitralnie przez prezesów sądów, co może rodzić potencjalne zagrożenie niezawisłości sędziów;

– Sędziowie ze Słowenii przedstawili aktualną informację o orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzającego, iż utrzymujący się przez kilka lat stan braku podwyżek wynagrodzeń stanowił naruszenie trójpodziału i równowagi władz. Orzeczenie skutkuje 50% wzrostem wynagrodzeń sędziów w Słowenii;

– przedstawiciel Armenii poinformował o aktualnych działaniach Ministerstwa Sprawiedliwości i Najwyższej Rady Sądownictwa Armenii, skutkujących usuwaniem z urzędu sędziów, którzy stają w obronie niezawisłości sędziów i niezależności sądów. Przedstawił również informację o biegu postępowań zainicjowanych odwołaniami wnoszonymi do ETPCz w Strasburgu;

– koledzy z Bułgarii przestawili informację dotyczącą zaistniałych nieprawidłowości przy wyborach sędziów do rady sądownictwa przeprowadzanych drogą elektroniczną, które skutkowały unieważnieniem głosowania i brakiem wyboru sędziów – członków bułgarskiej rady sądownictwa.