Sprawozdanie z konferencji „Rola sądów i sędziów w kształtowaniu społeczeństwa obywatelskiego”

W trakcie ożywionej dyskusji, która stanowiła znaczną część pierwszego panelu, uczestnicy konferencji wymieniali się swoimi doświadczeniami z dotychczasowej współpracy z mediami, wskazując na sposoby, które pozwolą na ułożenie jej w harmonijny sposób. W szczególności zaś redaktor Marek Czyż zwrócił uwagę na celowość jednoznacznego wskazania przedstawicielom mediów, w jaki sposób mogą realizować swoje obowiązki, nie zakłócając jednocześnie pracy sądów.

Tematem drugiej, popołudniowej części konferencji, był „Model kształcenia sędziów jako instrument kształtowania pozycji sądownictwa w społeczeństwie”. Po krótkim wstępie wygłoszonym przez sędziego Krystiana Markiewicza, głos zabrał Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego, prof. dr hab. Zygmunt Tobor. W bardzo interesującym wykładzie przedstawił główne założenia szkolenia prawników, podkreślając, że celem studiów powinno być przede wszystkim wykształcenie umiejętności samodzielnej pracy z tekstem prawnym. Służyć temu mają już prowadzone na Wydziale Prawa Uniwersytetu Śląskiego konwersatoria z argumentacji prawniczej, a w przyszłości także zajęcia, których przedmiotem będzie czytanie orzeczeń sądów. Znaczną część swego wystąpienia Pan Profesor poświęcił niezwykle ważnym zagadnieniom dotyczącym wykładni przepisów prawa, a ponadto podkreślił ogromną wagę uzasadnienia orzeczenia, konieczność właściwego zidentyfikowania sytuacji interpretacyjnej, a także konieczność świadomości wagi i złożoności dyskursu prawniczego. Następnie głos zabrał sędzia Rafał Dzyr, Zastępca Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury do spraw aplikacji. Omawiając aktualny model kształcenia przyszłych sędziów, a także prokuratorów, referendarzy i asystentów sędziów, podkreślił, że jest on bardzo trudny do realizacji i obecnie wciąż pozostaje w fazie eksperymentalnej. Źródłem tych trudności jest, z jednej strony, niedoskonałość uregulowań prawnych (czego przykład stanowi problem ustalenia zasad oceniania aplikantów aplikacji ogólnej), z drugiej zaś kwestie organizacyjne, w tym wynikające z wyodrębnienia Szkoły ze struktur Skarbu Państwa. Podkreślił, że głównym celem przyjętego, scentralizowanego modelu szkolenia, było ujednolicenie poziomu kształcenia kandydatów na sędziów. Wskazał także, że poprzedni model szkolenia w wielu ośrodkach nie sprawdzał się, od momentu znacznego wzrostu liczby aplikantów. Omawiając główne zadania Szkoły oraz metody szkolenia zaznaczył, że głównym celem jest wykształcenie u aplikantów aplikacji ogólnej umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów. Mają temu służyć zajęcia prowadzone w małych grupach, których przedmiotem jest analiza akt spraw sądowych, kazusów oraz orzeczeń sądów, praca na tekstach prawnych, symulacja rozpraw. Nacisk kładzie się zatem na zdobywanie umiejętności praktycznych – „naukę rzemiosła”. Założeniem jest, że słuchacze Szkoły dysponują teoretyczną wiedzą prawniczą zdobytą podczas studiów, a także w wyniku samokształcenia, stąd też znacznie mniejszą część zajęć przeznacza się na wykłady z prawa materialnego i procesowego, które powadzone są przez cenionych prawników.

W konferencji wzięli udział głównie sędziowie sądów powszechnych z całego kraju, zarówno zrzeszeni w SSP „Iustitia”, jak i niebędący jej członkami. Ku radości organizatorów, uczestnicy wyrażali przychylne opinie, tak co do merytorycznych wystąpień, jak i kwestii organizacyjnych, akcentując przyjazną atmosferę, jaka towarzyszyła obradom, możliwość wypoczynku w pięknym otoczeniu oraz zacieśniania kontaktów towarzyskich w czasie wieczornych spotkań.