Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Aktualne problemy zawodów prawniczych” (Radom, 11.1.2019 r.)

Podczas obrad drugiego panelu pt. „Wykonywanie zawodów prawniczych” moderatorem był sędzia Jarosław Łuczaj (WSA w Warszawie). Panel ten rozpoczęło wstąpienie dr hab. Ingi ­Kawki, prof. UP Kraków poruszające problematykę świadczenia usług prawniczych w Unii Europejskiej. Na początku swojego wystąpienie prelegentka odniosła się do dwóch dyrektyw, tj. dyrektywy Rady z 22.3.1977 r. mającej na celu ułatwienie skutecznego korzystania przez prawników ze swobody świadczenia usług oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 16.2.1998 r. mającej na celu ułatwienie stałego wykonywania zawodu prawnika w Państwie Członkowskim innym niż państwo uzyskania kwalifikacji zawodowych. Następnie przedstawiła problemy związane ze stosowaniem przepisów tych źródeł prawa wtórnego UE w krajach organizacji.

Kolejny referat pt. „Kryzys konstytucyjny z perspektywy wykonywania zawodu radcy prawnego” wygłosił dr Wojciech Mojski, radca prawny (UMCS Lublin). Mówca rozpoczął swoje wystąpienie od ustalenie pojęcia „kryzys konstytucyjny”, a następnie przestawił to pojęcie z perspektywy wykonywania zawodu radcy prawnego.

Następnie głos zabrał dr Krzysztof Urbaniak (UAM Poznań), prezentując referat: „Związanie sędziów Konstytucją”. Poświęcony został m.in.: kwestii możliwości orzekania przez Trybunał wprost na podstawie przepisów Konstytucji RP, z pominięciem przepisów ustawy nowelizującej. Wskazując zakres i podkreślając znaczenie przepisów art. 178 i 195 Konstytucji RP, zanalizowane zostało zagadnienie podlegania sędziów Konstytucji i zależności na tle zasady niezawisłości. Autor odwołał się do budzącego rozliczne kontrowersje wyroku TK z 9.3.2016 r. (K 47/15), konkludując, że można pominąć przepis ustawy i wówczas Konstytucja może być wyłącznie stosowana. Wskazując Konstytucję jako gwarant ustrojowy, wyraźnie podkreślił, że sędzia nie może zastosować przepisu, który jest niezgodny z Konstytucją. W zakresie orzekania jest on związany Konstytucją zawsze, a ustawą, jeśli jest ona zgodna z ustawą zasadniczą.

W referacie: „Rola samorządów zaufania publicznego w demokratycznym państwie prawa” dr. hab. Joanna Smarż, prof. UTH Radom zaprezentowała trzy grupy zagadnień: definiowania pojęcia „zawód zaufania publicznego”, ustalenia hierarchii zadań samorządów zawodowych, określenia znaczenia samorządów zawodowych w społeczeństwie. W swoim wystąpieniu prof. J. Smarż przestawiła rys historyczny samorządów zawodowych, zadania, przykłady regulacji, katalog zawodów zaufania publicznego i jego cechy. Wskazała, że obok samorządu terytorialnego jest on jedną z forma administracji publicznej. Podkreśliła, że jako filar państwa obywatelskiego i jedna z podstawowych instytucji demokratycznego państwa prawa ma silne umocowanie wywodzące się z Konstytucji RP, mając pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Po prezentacji referatów odbyła się ożywiona dyskusja panelowa. W zakresie poruszanych problemów znalazła się kwestia zbieżności, jaka zachodzi i zachodzić powinna pomiędzy interesem publicznym i interesem samorządów zaufania publicznego w zakresie jego zadań. Wskazując na tę problematykę, adw. Monika Strus-Wołos podkreśliła jednocześnie, że wysoce problematyczne pozostają rozwiązania prawne w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej i katalogu podmiotów, które mogą ją świadczyć. O ile wśród nich zasadnie znaleźli się adwokaci, radcowie to wysoce problematyczne wydaje się uprawnienie do takiej pomocy osób po 70. godzinnym kursie. Podkreśliła stanowczo konieczność wprowadzania przejrzystych regulacji w zakresie świadczenia usług prawnych, celem zabezpieczenia minimalnego standardu. Profesor S. Patyra podkreślił ważkość dylematów, które legły u podstaw obecnych problemów Trybunału Konstytucyjnego. Doktor hab. Mariusz Wieczorek, prof. UTH Radom akcentował problem krzywdzącego i niesprawiedliwego wizerunku sędziów, jaki jest silnie kreowany w przestrzeni medialnej oraz negatywnych konsekwencji, jakie przynosi to społeczeństwu. Doktor Beata Wieczerzyńska (UTH Radom) pytała o przyszłość zawodów prawniczych w kontekście rozwoju cyfryzacyjnego. Doktor Tomasz Dąbrowski (UTH Radom) wskazał na problem ograniczonego zainteresowania aplikacjami prawniczymi w naszym kraju, odnosząc się jednocześnie do sytuacji w Niemczech i postulując konieczność zweryfikowania czasu trwania szkoleń w Polsce i wysokości pobieranych za nie opłat. Doktor Dominik Sypniewski (PW Warszawa) wskazał różnice w zakresie samodzielności samorządów w zależności od konkretnej grupy zawodowej.