Wokanda luksemburska i strasburska.
W jaki sposób sędziowie mogą bronić swojej niezależności, wykorzystując instrumenty prawa europejskiego?
[hidepost]
Podsumowanie
Tak prawo UE, jak i EKPCz stwarzają możliwości sądowej ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Warto, by sędziowie, tak poprzez skargi indywidualne, jak i działania grupowe (stowarzyszenia sędziowskie), częściej z nich korzystali. Należy przy tym odrzucić psychologiczny szantaż o rzekomej zdradzie własnego państwa, pamiętając, że w wymiarze funkcjonalnym sędziowie polscy są także sędziami europejskimi. Ponadto, odrzucić należy obawę o pogłębienie chaosu w działaniu systemu prawnego w Polsce. Jeśli teraz nie będzie stanowczej reakcji, chaos ten może się tylko pogłębiać. Pamiętać należy jednak, że wszystkie instrumenty międzynarodowe mają znaczenie jedynie pomocnicze i niezależność sądów w Polsce musimy obronić własnym wysiłkiem społeczeństwa obywatelskiego.
How can judges defend their independence using the instruments of European law?
The article presents the possibilities offered by European law that can be used by Polish judges to protect their independence. In the first place, instruments of EU law will be presented, and then those arising from the laws of the Council of Europe. It should be added that this is not an exhaustive review of instruments for the protection of the rule of law available in both organizations as the article focuses on legal instruments leaving aside political mechanisms adopted both in the EU and in the Council of Europe.
Key words: judicial independence, judges, European Union, Council of Europe
* Autor jest profesorem nadzwyczajnym na WPiA Uniwersytetu Śląskiego.
1 Traktat o Unii Europejskiej z 26.10.2012 r. (Dz.Urz. UE C 326 z 2012 r., s. 47); dalej jako: TUE.
2 Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z 26.10.2012 r. (Dz.Urz. UE C 326 z 2012 r., s. 391); dalej jako: KPP.
3 Wyrok TSUE z 23.4.1986 r. w sprawie 294/83, Parti écologiste Les Verts przeciwko Parlamentowi Europejskiemu (EU C 166 z 1986 r.).
4 Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady. Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności, treść dostępna na: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52014DC0158&from=PL
5 Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C 326 z 2012 r., s. 47); dalej jako: TFUE.
6 Wyrok TSUE z 28.2.2018 r., w sprawie C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses przeciwko Tribunal de Contas (EU C 117 z 2018 r.); dalej jako: wyrok C-64/16, Associação Sindical dos Juízes Portugueses.
7 Zob. szerzej J. Barcik, „Niezawisłość sędziowska jako wartość konstytucyjna UE. Glosa do orzeczenia TSUE w sprawie C-64/16 Associação Sindical dos Juízes Portugueses/Tribunal de Contas” [w:] „Europejski Przegląd Sądowy” Nr 5/2018, s. 23–29.
8 Wyrok TSUE z 5.2.1963 r. w sprawie 26/62, NV, Algemene Transport-en Expeditie Onderneming van Gend & Loos przeciwko Nederlandse administratie der belastingen (EU C 1 z 1963 r.).
9 Wyrok TSUE z 15.7.1964 r. w sprawie 6/64, Flaminio Costa przeciwko E.N.E.L. (EU C 66 z 1964 r.).
10 Wyrok TSUE z 23.4.1986 r. w sprawie 294/83, Parti écologiste „Les Verts” przeciwko Parlamentowi Europejskiemu (EU C 166 z 1986 r.).
11 Zob. przyp. 5.
[/hidepost]