System sądownictwa w Republice Litewskiej
Sąd apelacyjny Litwy (Lietuvos apeliacinis teismas) jest odpowiednikiem sądów apelacyjnych w Polsce i jest tylko instancją odwoławczą przeciwko wyrokom i orzeczeniom sądów okręgowych. W RL jest jeden sąd apelacyjny i jest on instancją odwoławczą od wszystkich pięciu sądów okręgowych. W sądzie apelacyjnym Litwy są dwa wydziały: cywilny i karny. Sąd apelacyjny orzeka także w sprawach o wydanie i wykonywanie wyroków sądów zagranicznych, sądów międzynarodowych oraz arbitrażu. Sąd apelacyjny we wszystkich sprawach (tak cywilnych, jak i karnych) decyduje w składzie trzyosobowym (od 1.10.2011 r. w sprawach cywilnych przeciwko orzeczeniom sądów okręgowych orzeka jednoosobowy skład sądu).
Sąd Najwyższy Litwy (Lietuvos Aukščiausiasis Teismas) jest instancją rozpoznającą skargi kasacyjne (środek nadzwyczajny zaskarżenia) przeciwko uprawomocnionym wyrokom i orzeczeniom sądów, w sprawach cywilnych i karnych, a w niektórych wypadkach i sprawach wykroczeń administracyjnych. Zaskarżyć można tylko prawomocne orzeczenia sądów odwoławczych, a orzeczeń sądów I instancji w trybie kasacyjnym zaskarżyć nie można, jeżeli sprawa nie była rozpatrzona w instancji odwoławczej. Sąd Najwyższy Litwy ujednolica orzecznictwo sądów, a wykładnia ustaw i innych aktów normatywnych dokonana przez SN obowiązuje sądy w innych sprawach. Podstawy tego środka zaskarżenia są ściśle określone – przesłanki kasacyjne są przewidziane w kodeksach postępowania cywilnego lub karnego. Przesłanki te są następujące:
1) rozbieżność z praktyką Sądu Najwyższego Litwy w kwestiach stosowania i wykładni prawa;
2) niejednolitość praktyki Sądu Najwyższego Litwy;
3) naruszenie norm prawa materialnego lub procesowego, mające istotne znaczenie dla jednakowego stosowania i wykładni prawa.
Sąd Najwyższy Litwy orzeka bez rozprawy i tylko w kwestiach dotyczących stosowania prawa. O przyjęciu skargi kasacyjnej decyduje kolegium selekcyjne, powołane przez prezesa sądu lub prezesa wydziału spraw cywilnych na okres miesiąca. Sąd Najwyższy Litwy orzeka w składzie trzech, siedmiu sędziów lub sesji plenarnej wydziału spraw cywilnych. Prezes Sądu Najwyższego lub prezes wydziału spraw cywilnych lub skład trzyosobowy może przekazać rozpatrywanie sprawy do składu siedmioosobowego lub sesji plenarnej, jeżeli w sprawie kasacyjnej powstało trudne i skomplikowane pytanie, dotyczące stosowania prawa. Podobne przesłanki są także w sprawach karnych.
Sądy okręgowe administracyjne (apygardos administraciniai teismai) i Naczelny Sąd Administracyjny Litwy (Lietuvos vyriausiasis administracinis teismas) bezpośrednio w Konstytucji RL nie są przewidziane, ale przesłanka do ich powołania jest przewidziana, a są powołane przez ustawę o sądach. Sądy te są powołane do rozstrzygania spraw administracyjnych, powstających ze stosunków społecznych. Sądy okręgowe administracyjne są I instancją do spraw administracyjnych, przewidzianych w ustawie o postępowaniu administracyjnym, a także orzekają o zgodności aktów normatywnych miejscowych organów władzy państwowej z ustawami RL. Na Litwie jest pięć sądów okręgowych administracyjnych i jeden Naczelny Sąd Administracyjny Litwy, który jest instancją odwoławczą od wyroków i orzeczeń sądów okręgowych administracyjnych, a także pierwszą i jedyną instancją do spraw przeznaczonych ustawowo do jego kompetencji. Naczelny Sąd Administracyjny Litwy ujednolica orzecznictwo sądów administracyjnych.
Do rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy sądami powszechnymi i administracyjnymi w konkretnych sprawach jest powołane specjalne kolegium, w skład którego ustawowo wchodzą prezes wydziału spraw cywilnych Sądu Najwyższego Litwy i jeden sędzia tego wydziału, a także wiceprezes Naczelnego Sądu Administracyjnego Litwy i jeden sędzia tego sądu, a w wypadku podziału głosów po równo przy głosowaniu, decyduje głos prezesa wydziału spraw cywilnych Sądu Najwyższego Litwy.
Sąd Konstytucyjny RL (Lietuvos Respublikos Konstitucinis teismas) nie należy do systemu sądów powszechnych i administracyjnych i tworzy samodzielną jednostkę i nie jest instancyjnie powiązany z innymi sądami. Sąd Konstytucyjny RL orzeka w kwestiach zgodności ustaw oraz postanowień rządu i dekretów Prezydenta RL z Konstytucją RL.