• Temat numeru
  • Artykuł pochodzi z numeru IUSTITIA 2(32)/2018, dodano 1 października 2018.

Test sześciu warunków unijnego standardu pojęcia „sądu” a polski wymiar sprawiedliwości – rozważania na kanwie wyroku TSUE z 27.2.2018 r. w sprawie C-64/16 Associação Sindical dos Juízes Portugueses*

dr Katarzyna Gajda-Roszczynialska
(inne teksty tego autora)

125 Odnośnie modelu asesora i jego zależności od Ministra Sprawiedliwości, por. A. Machnikowska, op. cit., s. 288–316.

126 W uchwale tej wyraźnie wskazano: „Sąd Najwyższy, rozważając kwestie dotyczące przenoszenia uprawnień przez piastuna organu administracji, wielokrotnie stwierdzał, że kompetencje organu administracji publicznej – przyznane mu na podstawie przepisu szczególnego, nienależące jednak do sfery administracji publicznej – nie mogą być przekazywane innej osobie. W szczególności w uchwale z 5.4.2007 r., I PZP 3/07 (OSNP Nr 21–22/2007 r. poz. 308) stwierdził niedopuszczalność przenoszenia przez Ministra Sprawiedliwości na inne osoby (sekretarza i podsekretarza stanu) kompetencji do mianowania i zwalniania asesorów sądowych, uznając, że mianowanie i zwalnianie asesorów dotyczy wykonywania władzy sądowniczej sensu stricto, a zatem wykracza poza sferę administracji publicznej i nie może być przekazane innej osobie. Uchwała ta nawiązuje do powszechnie znanego, ugruntowanego, jednoznacznego i zaaprobowanego w piśmiennictwie stanowiska zajmowanego przez SN w tym przedmiocie od wielu lat w orzeczeniach dotyczących kompetencji przyznanych różnym organom administracji publicznej na mocy przepisów szczególnych, obejmujących działania nienależące do sfery administracji (por. m.in. uchwały z 27.9.1991 r., III CZP 61/91, OSNCP Nr 4/1992, poz. 49; z 22.12.1980 r., III CZP 38/80, OSNCP Nr 7/1981, poz. 121; z 10.10.1979 r., III CZP 65/79, ­OSNCP Nr 3/1980, poz. 46; z 9.2.1974 r., III CZP 64/73, OSNCP Nr 78/1974, poz. 121; wyrok z 19.3.1982 r., III CRN 35/82, niepubl.). Z tych względów należy stwierdzić, że przewidziane w art. 75 § 3 w zw. z art. 75 § 2 pkt 1 PrUSP uprawnienie do przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe przysługuje wyłącznie Ministrowi Sprawiedliwości, w związku z czym nie może być przekazane innej osobie, w tym sekretarzowi lub podsekretarzowi stanu. Sprzeciwia się temu także zasada równorzędności między przedstawicielami władzy wykonawczej i sądowniczej. Jest oczywiste, że sędzia, którego status wywodzi się bezpośrednio z Konstytucji oraz decyzji Prezydenta RP, opartej na uchwale organu konstytucyjnego, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, pozostaje na wyższej pozycji ustrojowej niż sekretarz oraz podsekretarz stanu – urzędnicy niewchodzący w skład Rady Ministrów i niezaliczani do organów administracji rządowej. Stanowią oni element struktury politycznej (kierowniczej) ministerstwa, jako pomocnicy ministra, pomagający w kierowaniu resortem; są najbliższymi współpracownikami ministra i najwyższymi urzędnikami ministerstwa, ale nie można im przypisać funkcji organów państwowych, gdyż swoje zadania wykonują w imieniu i z upoważnienia ministra. Z tych zatem względów, decyzja bezpośrednio dotycząca statusu sędziego oraz terytorialnego zakresu władzy sądowniczej – ingerująca głęboko w zasadę podziału władz (art. 10 ust. 1 Konstytucji RP) – nie może być przez Ministra Sprawiedliwości przenoszona na inne osoby. Podejmując ją, Minister Sprawiedliwości, ponosi osobistą odpowiedzialność prawną i ustrojową, której nie może się wyzbyć ani scedować na inne osoby. Wskazano także, iż: „Sędzia, którego status wywodzi się bezpośrednio z Konstytucji oraz decyzji Prezydenta RP, opartej na uchwale organu konstytucyjnego, jakim jest Krajowa Rada Sądownictwa, pozostaje na wyższej pozycji ustrojowej niż sekretarz oraz podsekretarz stanu – urzędnicy niewchodzący w skład Rady Ministrów i niezaliczani do organów administracji rządowej. Stanowią oni element struktury politycznej (kierowniczej) ministerstwa (…)”.

127 Na podstawie funkcjonowania tych przepisów nowa prezes SO, powołana na podstawie art. 27 analizowanej ustawy odwołała Beatę Donhoffner-Grodzicką, przewodniczącą Wydziału Karnego Sądu Rejonowego Kraków-Śródmieście, w którym toczył się proces karny lekarza z oskarżenia prywatego m.in. Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, a także w lipcu stała w pierwszym rzędzie protestujących przeciw zmianom forsowanym przez rząd PiS. Por. sposób funkcjonowania tej praktyki na: https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,23258434,prezes-krakowskiego-sadu-odwolala-przewodniczaca-wydzialu-karnego.html

128 Zob. raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, Od kadr się zaczyna. Zmiana prezesów i wiceprezesów sądów powszechnych w okresie od sierpnia 2017 r. do lutego 2018 r. Więcej na: https://hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/04/HFPC-Od-kadr-sie-zaczyna.pdf

129 W dniu 29.1.2018 r. do WSA w Warszawie wpłynęła skarga Fundacji ePaństwo na ministra sprawiedliwości. Minister uważa, że kod źródłowy systemu nie jest informacją publiczną. Fundacja domaga się tymczasem jego ujawnienia. Spór rozstrzygnie sąd. Szczegóły dostępne na: https://tvn24.pl

130 Por: http://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1098291,nieprzedluza­nie-se­dziom-okresu-orzekania.html

131 Dz.U. z 2018 r. poz. 3.

132 Dz.U. z 2016 r. poz. 2062 ze zm.

133 Zob. art. 454 KPK.

134 Dz.U. z 2018 r. poz. 5.

135 Dz.U. z 2018 r. poz. 1045.

136 Dz.U. z 2018 r. poz. 23 ze zm.

137 Dz.U. z 2018 r. poz. 5, 650, 771, 847 i 848.

138 Dz.U. z 2018 r. poz. 389 i 848.

139 B. Hess, The State of the Civil Justice Union [w:] op. cit., s. 19.

140 Odnośnie europeizacji postępowań zob. zamiast wielu A. Nylund, B. Krans, The European Union and national civil procedurę – a rocky road or a smooth proces? [w:] The European Union and National Civil Procedure, Intersentia, Cambridge 2016, s. 1 i n.

141 A. Nylund, B. Krans, Conclusions and outlook [w:] The European Union and National Civil Procedure, Intersentia, Cambridge 2016, s. 165.

142 Ibidem, s. 165–166.

143 Zob. Report of the Special Rapporteur on the independence of ­judges and lawyers Diego García-Sayán on his mission to Poland. Więcej na: https://iustitia.pl/2249-report-of-the-special-rapporteur-on-the-independence-of-judges-and-lawyers-diego-garcia-sayan-on-his-mission-to-poland

144 Por. E. Kuzelewska, D. Kloza, I. Kraśnicka, F. Strzyczkowski, European integration, democracy and the courts [w:] European judicial systems as a challenge for democracy [w:] European Integration and Democracy Series, Nr 3/2018, s. VII.

145 B. Hess, The State of the Civil Justice Union [w:] op. cit., s. 19.

Strona 17 z 17« Pierwsza...10...1314151617