Aktualna sytuacja dotycząca niezawisłości sędziów, niezależności sądów i praworządności w Hiszpanii
Jest to kolejny wskaźnik kryzysu rządów prawa: kolonizacja niezależnych organów poprzez umieszczanie w nich osób o bardzo wyraźnych profilach politycznych.
Powołanie Prokurator Generalnej i jej działania na korzyść rządu były otoczone kontrowersjami. Pierwsza Prokurator Generalna została powołana po opuszczeniu stanowiska Ministra Sprawiedliwości, tym samym przechodząc od bycia częścią rządu do kierowania jedną z instytucji, które powinny być uważane za posiadające udowodnioną niezależność od ingerencji politycznej. Po jej odejściu miejsce zajął prokurator wyznaczony przez nią i ostatecznie mianowany przez rząd. To właśnie wobec tego prokuratora generalnego toczy się postępowanie sądowe w Sądzie Najwyższym w związku z ujawnieniem prywatnych danych osoby, wobec której Prokuratura Generalna prowadzi dochodzenie (partnerka regionalnego lidera regionu Madrytu, która ma szerokie poparcie wyborcze w swoim okręgu wyborczym i należy do partii opozycyjnej).
Dokonano również szeregu nominacji do Trybunału Konstytucyjnego, w niektórych przypadkach byłych ministrów rządu, który ich mianował, lub osób o bliskich publicznych i znanych relacjach z partią, która przewodzi koalicji rządowej, co doprowadziło nawet do zaskakujących zmian w niedawnym orzecznictwie tego organu w sprawach takich jak prawne pokrycie ograniczeń praw podczas COVID, które zostało rozwiązane inaczej, ponieważ te nowe nominacje miały miejsce, logicznie teraz, w sposób bardziej korzystny dla partii rządzącej. I to, nawiasem mówiąc, z przemówieniem byłego ministra rządu w okresie pandemii. W rzeczywistości, biorąc pod uwagę konfigurację większości w Trybunale Gwarancji Konstytucyjnych, kierunek uchwał stał się dość przewidywalny, o ile mają one wpływ na rząd.
To samo stało się z nominacjami do organu zarządzającego telewizji publicznej i organów regulacyjnych, takich jak Bank Hiszpanii, jako strategicznych podmiotów, w których poszukiwano bliskości politycznej.
Wszystkie te okoliczności pokazują, że w Hiszpanii istnieje obecnie plan wyłączenia przeciwwag i mechanizmów kontroli instytucjonalnej, w celu uczynienia instytucji bardziej przepuszczalnymi, aby służyły, a przynajmniej nie przeszkadzały, celom politycznym rządu.
Dlatego szczególnie ważne jest zachowanie niezależności sądownictwa jako zapory i gwarancji przed możliwymi nadużyciami ze strony władzy politycznej.
Tłumaczył: Tomasz Posłuszny
* Sędzia, Przewodniczący 10 Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Alicante (Audiencia Provincial de Alicante), Hiszpania.
1 Pedro Sanchez – obecny premier Hiszpanii (przyp. tłum.).