Czy sędzia powinien oceniać decyzje polityków w zakresie wymiaru sprawiedliwości?

Czy sędzia ma prawo rozmawiać bezpośrednio ze społeczeństwem obywatelskim?

Czy może tłumaczyć obywatelkom i obywatelom, jakie są ich prawa, jak powinni z nich korzystać?

Wokół tych pytań toczyła się debata w czasie konferencji zorganizowanej 27 września w Sofii przez Bułgarskie Stowarzyszenie Sędziów przy współpracy z organizacją MEDEL Magistrats Europeens pour la Democratie et les Libertes

Wiceprezeska Medel oraz członkini Iustitii – Oddział Wielkopolski – sędzia Monika Frąckowiak zabrała głos w tej debacie.

28 września odbyło się zaś kolejne zebranie Stowarzyszenia Medel, w czasie którego sędzia Łukasz Mrozek z Iustitii – Oddział Warszawski raportował na temat postępów w przywracaniu rządów prawa i niezależnego sądownictwa w Polsce¹.

¹ Całość relacji zob. https://iustitia.pl/czy-sedzia-powinien-oceniac-decyzje-politykow-w-zakresie-wymiaru-sprawiedliwosci/.

Dnia 7.11.2024 r. Trybunał odmówił odpowiedzi na pytanie prejudycjalne zadane osobę wybraną do Izby Cywilnej w wadliwej procedurze przed neoKRS.

TSUE stwierdził, że organ pytający nie jest sądem, a zatem zadane pytanie należy potraktować jako niedopuszczalne.

Warto zauważyć, że dotyczyło ono niedopuszczalności kwestionowania statusu sędziów, z uwagi na sposób ich powołania. Mogło zatem stanowić próbę legitymizacji neosędziów.

Trybunał obalił domniemanie prawidłowości powołania wszystkich neosędziów Sądu Najwyższego. Sedno problemu dotyczy bowiem powołania sędziego w ramach danego systemu sądownictwa. W Polsce jest on zaś ­obecnie ukształtowany w sposób wad­liwy¹.

¹ Całość informacji o wyroku zob. https://iustitia.pl/sklad-izby-cywilnej-sn-z-osoba-powolana-przez-niekonstytucyjna-neo-krajowa-rade-sadownictwa-nie-jest-sadem-wskazal-tsue/.

„Apelujemy do osób, które nieprawidłowo objęły kolejne stanowiska sędziowskie w wyniku postępowań przeprowadzonych przed Krajową Radą Sądownictwa obsadzoną z naruszeniem prawa, o samodzielne i niezwłoczne złożenie do Ministra Sprawiedliwości wniosków o powrót na poprzednio zajmowane stanowiska.

Samodzielna rezygnacja z nieprawidłowo uzyskanych kolejnych stanowisk sędziowskich pozwoli na podjęcie działań naprawczych już dziś, bez ­konieczności dalszego oczekiwania na zmiany legislacyjne. Wiele osób, kierując się różną motywacją, podjęło decyzje o skorzystaniu z wadliwych prawnie procedur awansowych. Ufamy jednak, że sędziowie ci pamiętają treść złożonego ślubowania i potrafią stanąć na straży prawa, wykonując służbę publiczną w interesie ogółu społeczeństwa”¹.

¹ Całość apelu zob. https://iustitia.pl/apel-stowarzyszen-sedziowskich-do-neo-sedziow/.

Dr Anna Adamska-Gallant została wybrana przez Zgromadzenie Par­lamentarne Rady Europy na sędzię ­Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Dr Adamska-Gallant przez kilkanaście lat była sędzią, członkinią #Iustitii. Jako sędzia międzynarodowa rozstrzygała sprawy o zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości popełnione w byłej Jugosławii.

W 2015 r. została powołana na stanowisko sędzi Sądu Najwyższego Kosowa. Następnie została adwokatką. Pracowała jako ekspertka dla Rady Europy, Banku Światowego czy w Ukrainie. Gratulujemy!

Judicial Conference: Enhancing Judicial Accountability, Independence and Public Trust.

Kiedyś polski sędzia wyłącznie zakładał garnitur i wychodził na salę rozpraw, dziś ubiera również bluzę i w czasie wolnym spotyka się z ludźmi, by mówić jak ważna jest praworządność. Od tego czy mamy rządy prawa, zależy przecież czy politycy wydadzą pieniądze na lepsze drogi, dobrą edukację czy ochronę zdrowia. Kraje bez skutecznej kontroli sądowej są skorumpowane. Musimy wszyscy nauczyć się jak opowiadać tę historię ludziom. Mamy taki obowiązek jako sędziowie – mówił Bartłomiej Przymusiński, rzecznik prasowy #Iustitii w czasie konferencji zorganizowanej przez The CEELI Institute, Radę Sądową Republiki Macedonii Północnej oraz Akademię dla Sędziów i Prokuratorów Publicznych (Skopje 19–20 listopada).

Sędzia Grzegorz Borkowski, również członek naszego Stowarzyszenia oraz ekspert unijnego projektu Rule of Law dla Północnej Macedonii mówił o zagrożeniach dla sprawności działania sądów i publicznego zaufania do nich w sytuacji uruchomienia długotrwałych procedur vettingowych, polegających na powołaniu komisji weryfikacyjnych sędziów¹.

¹ Więcej na temat konferencji zob. https://iustitia.pl/iustitia-autorytetem-dla-sedziow-z-europy-srodkowo-wschodniej-jak-przygotowac-sie-do-obrony-praworzadnosci/.

Według Komisji Weneckiej oceny powołań sędziów można dokonać w grupach. Weryfikacja jest niezbędna. Ten mechanizm ma być szybki. Musimy stworzyć skuteczny system – tak o opinii Komisji Weneckiej w sprawie neosędziów na antenie Radio TOK FM mówił Minister Sprawiedliwości prof. Adam Bodnar.

Opinia daje odpowiedź na moje cztery ogólne pytania (nie odnosi się do konkretnych projektów ustaw – red.) To kolejny krok w debacie – zaznaczył.

Komisja podkreśla, że mechanizm weryfikacji ma być szybki. Nie możemy się tym zajmować latami. Musimy stworzyć skuteczny system. W większości przypadków będzie to m.zd. oznaczało powrót na poprzednie stanowiska – podkreślił minister¹.

¹ Więcej zob. https://iustitia.pl/komisja-wenecka-potwierdza-koniecznosc-szybkiej-weryfikacji-powolan-neosedziow/.

Fundacja Janiny Paradowskiej i Jerzego Zimowskiego przyznała to wyróżnienie sędziom Iustitii jako wyraz uznania za „konsekwentną, odważną obronę praworządności, tropienie wszelkich przejawów jej łamania oraz prób obchodzenia”.
Finansową część nagrody w kwocie 20 tys. zł przeznaczamy na pomoc powodzianom.

Dziękujemy Kapitule i profesorowi Mirosławowi Wyrzykowskiemu za wzruszającą laudację.

To wielki zaszczyt, wyróżnienie i wielkie zobowiązanie do dzielności na każdy czas¹.

¹ Więcej informacji zob. https://iustitia.pl/iustitia-uhonorowana-nagroda-im-janiny-paradowskiej-i-jerzego-zimowskiego-za-dzielnosc-obywatelska/.

Gwiazdor czy św. Mikołaj? Który ma przynosić prezenty w Wielkopolsce?

Bardzo, bardzo trudny spór, i pod względem prawnym i pod względem faktycznym. I trzeba było go rozstrzygnąć jeszcze przed Świętami!

Sąd w Poznaniu wyznaczył więc szybko rozprawę, jako publiczność zaprosił dzieci, wezwał świadków i biegłego.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego dla wszystkich stało się jasne, że najlepiej spór zakończyć zawarciem ugody, na której zyskają wszyscy – i Gwiazdor, i św. Mikołaj, a przede wszystkim dzieci, bo w razie potrzeby panowie będą sobie pomagać w dostarczaniu prezentów.

Obsada: Św. Mikołaj – Zbigniew Grochal, Gwiazdor – Adam Machalica, Gwiazdka – Malina Goehs, Anioł – Julia Rybakowska, Elf – Julia Starzec, Renifer – Eliasz Niewiadomski, Sąd 1, Przewodniczący – sędzia Michał Olszewski, Sąd 2 – sędzia Anna Begier, Sąd 3 – sędzia Wioletta Janicka, Pełnomocnik powoda Św. Mikołaja – radca prawny Andrzej Pieścik, Pełnomocnik pozwanego Gwiazdora – adwokatka Monika Małecka-Mroziewska, Biegły – Witold Przewoźny (etnograf), Protokolantka – Dominika Dziel-Sawarzyńska

Scenariusz: Anna Begier, Piotr Ruszkiewicz, Małgorzata Rozmiarek-Brzezińska, Agata Podemska, Paulina Skorupska, Julia Szmyt

Opieka artystyczna: Agata Podemska, Małgorzata Rozmiarek-Brzezińska.

Współpraca: Polski Teatr Tańca

Organizatorzy: Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia Oddział Wielkopolski, Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu, Okręgowa Izba Radców Prawnych w Poznaniu¹.

¹ Relacja z wydarzenia zob. https://iustitia.pl/proces-gwiazdor-vs-swiety-mikolaj-zakon­czony/.

Stan reform sądownictwa, wyzwania i zagrożenia dla rządów prawa. O tym rozmawialiśmy z przedstawicielami Komisji Monitoringowej Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy – Azadeh Rojhan i Pieterem Omtzigt.

W spotkaniu wzięli udział sędziowie Iustitii Urszula Żółtak, Piotr Raczkowski oraz Łukasz Mrozek, którzy szczegółowo przedstawili obecny stan wymiaru sprawiedliwości, w tym potrzeby skutecznej ochrony niezawisłości sędziowskiej oraz realizacji zasady praworządności¹.

¹ O spotkaniu zob. https://iustitia.pl/stan-reform-sadownictwa-wyzwania-i-zagrozenia-dla-rzadow-prawa/.

Pomorski Tydzień Edukacji Prawnej to mnóstwo wizyt dzieciaków w sądzie, udział młodzieży w prawdziwych rozprawach, symulacje rozpraw na tak ważne tematy jak nękanie w Internecie, przemoc domowa. To także warsztaty o hejcie, mediacji, przeciwdziałaniu przemocy, prawach majątkowych. To wreszcie debaty oksfordzkie, prezentacje zawodów prawniczych, konkursy i wiele więcej¹.

¹ Informacje na temat wydarzenia zob. https://iustitia.pl/10-jubileuszowy-pomorski-tydzien-edukacji-prawnej/.