Quo vadis Polonia? Czyli jak wiceminister Anna Dalkowska wniosek KE przed TSUE zwalczała
W postanowieniu Trybunał zaznacza, że prawdą jest, jak wskazuje Rzeczpospolita Polska, że w wyroku A.K. nie stwierdzono braku zgodności z art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE przepisów prawa krajowego dotyczących Izby Dyscyplinarnej i przepisów prawa krajowego zmieniających zasady dotyczące składu KRS, jednak pozostawiono przeprowadzenie wymaganej w tym celu oceny w gestii sądu odsyłającego.
Trybunał Sprawiedliwości w przytoczonym postanowieniu wyraźnie akcentuje też, że w świetle elementów wykładni zawartych w szczególności w pkt 136–151 wyroku A.K. oraz wyroków wydanych przez Sąd Najwyższy w dniach: 5.12.2019 r. i 15.1.2020 r. w następstwie wyroku A.K., nie można prima facie wykluczyć, że sporne przepisy prawa krajowego odczytywane w związku z art. 20 SNU i art. 9a KRSU uchybiają ciążącemu na Rzeczypospolitej Polskiej na mocy art. 19 ust. 1 akapit 2 TUE obowiązkowi zagwarantowania, by wszystkie orzeczenia wydawane w postępowaniach dyscyplinarnych dotyczących sędziów Sądu Najwyższego i sędziów sądów powszechnych podlegały kontroli organu, który spełnia wymogi nieodłącznie związane ze skuteczną ochroną sądową, w tym wymóg niezależności.
Godne odnotowania są także zapisy pkt 88–90 postanowienia TSUE. Trybunał wskazał bowiem, że gwarancja niezależności Izby Dyscyplinarnej jako sądu właściwego do orzekania w sprawach dyscyplinarnych sędziów Sądu Najwyższego i sędziów sądów powszechnych ma zasadnicze znaczenie dla zachowania niezależności zarówno Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych. Wynika stąd, że fakt, iż do czasu wydania ostatecznego wyroku niezależność Izby Dyscyplinarnej może nie być zagwarantowana, będzie niósł za sobą w tym okresie także zagrożenie dla niezależności Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Już sama bowiem wizja wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, które mogłoby doprowadzić do rozpoznania sprawy przez organ, co do którego niezależności brakuje gwarancji, może negatywnie wpłynąć na niezawisłość sędziów Sądu Najwyższego i sędziów sądów powszechnych. W tym względzie bez znaczenia pozostaje faktyczna liczba postępowań, które na ten dzień zostały wszczęte wobec takich sędziów, oraz ich wynik.
W sprawach tzw. reformy wymiaru sprawiedliwości zapadło w Luksemburgu w ostatnich dwóch latach szereg istotnych orzeczeń. Lektura tych orzeczeń wskazuje jednoznacznie, że TSUE jest konsekwentny w ocenie rzeczywistych intencji przeprowadzenia tzw. reformy sądownictwa w Polsce, nader trafnie dekodując ich szkodliwość dla praw obywateli. Pytanie, co musi się stać jeszcze, by głos Trybunału zechcieli zrozumieć ci, w rękach których spoczywa stanowienie prawa.
Quo vadis Polonia? That is how Vice Minister Anna Dalkowska fought against EC application before CJEU
On 9 March 2020, a hearing was held at the European Court of Justice (CJEU) concerning an application of the European Commission (E) to apply interim measures in case no. C-791/19 against the Republic of Poland.
In the course of the trial, the representation of the European Commission and the representative of the Republic of Poland presented their positions on the prerequisites conditioning admissibility of the application, but also being a basis for its consideration, such as fumus boni iuris, urgency of the application and the risk of an irreparable damage or balancing the interests of the parties to the proceedings. The article presents in detail the arguments raised by the parties before the Court with respect to the structure and further functioning of the Disciplinary Chamber at the Supreme Court, as well as major statements contained in the order passed by the CJEU on 8 April 2020 with regard to the application of interim measures. In this way the author managed to render both the temperature of the dispute before the Court, as well as the force and effectiveness of arguments presented by both sides.
Key words: Disciplinary Chamber of the Supreme Court, Court of Justice of the European Union, complaint of the European Commission against Poland for violation of the law of treaties, interim measures, fumus boni iuris
* Autorka jest Sędzią Sądu Rejonowego w Słupsku.
1 T. jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 365 ze zm.; dalej jako PrUSP.
2 T. jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 825 ze zm.; dalej jako: SNU.
3 T. jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 84 ze zm.; dalej jako: KRSU.
4 Pełny tekst skargi Komisji Europejskiej z 25.10.2019 r. przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie C-791/19 zob.: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=221358&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=7489587
5 Dz.U. UE C z 2019 r. poz. 982; dalej jako: wyrok A.K.
6 Pełny tekst uchwały składu połączonych Izb SN z 23.1.2020 r. wraz z uzasadnieniem zob.: https://sn.pl/aktualnosci/SitePages/Wydarzenia.aspx?ItemSID=602-0dc69815-3ade-42fa-bbb8-549c3c6969c5&ListName=Wydarzenia
7 W tym wieloletniego pełnomocnika RP w sprawach przed TSUE Bogusława Majczyny.
8 Pełny tekst postanowienia TSUE z 17.12.2018 r. o zastosowaniu środków tymczasowych wraz z uzasadnieniem zob.: https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=2E94C0F78398B0A46AFF74C3505AD4AF?text=&docid=209302&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=4807614
9 Pełny tekst wyroku SN z 5.12.2019 r. w sprawie III PO 7/18 zob.: https://sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iii%20po%207-18-2.pdf
10 Pełny tekst wyroku SN z 15.1.2020 r. w sprawie III PO 8/18 zob.: http://sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iii%20po%208-18-3.pdf; pełny tekst wyroku SN z 15.1.2020 r. w sprawie III PO 9/18 zob.: https://sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iii%20po%209-18-3.pdf.
11 Pełny tekst uchwały SN (7) w sprawie I NOZP 3/19 zob.: http://sn.pl/orzecznictwo/SitePages/Najnowsze_orzeczenia.aspx?ItemSID=1318-301f4741-66aa-4980-b9fa-873e90506a11&ListName=Zagadnienia_prawne
12 Pełny tekst postanowienia TSUE z 8.4.2002 r. w sprawie C-791/19R zob.: http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=D8C7450257AFDFFE90C0597FCDD45E37?text=&docid=225141&pageIndex=0&doclang=pl&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=4976556