Sąd Najwyższy w obronie niezależności władzy sądowniczej

Krajowa Rada Sądownictwa w uchwale z 10.10.2013 r.⁸ stwierdziła, że zgadza się z argumentacją Sądu Najwyższego zawartą w uzasadnieniu uchwały składu siedmiu sędziów, iż: „decyzja o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe ma charakter ustrojowy a nie administracyjny” i zaapelowała do Ministra Sprawiedliwości o jak najpilniejsze wydanie ­aktów potwierdzających przeniesienia sędziów na inne miejsce służbowe, podpisanych bezpośrednio przez ministra. Minister odmówił, powołując się na to, że sugerowane działania naruszają standardy wynikające z orzecznictwa ­ETPCz (przywołał w tym zakresie wyrok z 25.10.2011 r. Richert przeciwko Polsce⁹). Pewnym zaskoczeniem – wobec stanowiska KRS – była wypowiedź przewodniczącego KRS Antoniego Górskiego, który stwierdził, że jako sędzia by nadal orzekał¹⁰. W wywiadzie przewodniczący KRS zastrzegł jednak, że sędziom, którzy wobec uchwały SN podjęli inne decyzje, nie grożą sankcje dyscyplinarne.

Głos zabrały także stowarzyszenia sędziowskie: w dniu 10.10.2013 r. Zarząd SSP „Iustitia” zaapelował po raz kolejny do przedstawicieli władzy ustawodawczej i wykonawczej o respektowanie konstytucyjnych zasad trójpodziału władzy i odrębności władzy sądowniczej od innych władz oraz o realny dialog ze środowiskiem sędziowskim¹¹. W tym samym dniu Stowarzyszenie Sędziów THEMIS wyraziło głębokie zaniepokojenie rodzajem i zakresem działań podejmowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości w odpowiedzi na powoływaną wyżej uchwałę SN (7) z 7.7.2013 r. i podkreśliło, że wyrażana publicznie przez urzędników MS krytyka uchwały stanowi podważanie autorytetu najwyższego organu władzy sądowniczej w Polsce. W dniu 12.12.2013 r. prezes i wiceprezesi SSP „Iustitia” wystosowali oświadczenie, w którym wskazali, że wobec forsowania przez MS poglądu o braku podstaw do zaniechania orzekania, zachodzi poważne zagrożenie wykorzystywania tzw. nadzoru administracyjnego do wpływania na orzecznictwo¹² i przedstawili ocenę prawną skutków uchwały z 7.7.2013 r. Od 12.10.2013 r. głos zaczęły zabierać także Oddziały SSP „Iustitia”, które w niemal jednogłośnych uchwałach zarządów za całkowicie nieuprawnioną uznały krytykę Sądu Najwyższego, którego autorytet i pozycja ustrojowa są gwarancjami przestrzegania prawa w Polsce i podkreśliły, że nie zgadzają się na próby przerzucenia przez Ministerstwo Sprawiedliwości na barki sędziów skutków nieudolności i lekceważenia prawa przez Ministra Sprawiedliwości. Uchwały, w ślad za oddziałami w Katowicach, Poznaniu i Warszawie, podjęło 15 dalszych zarządów oddziałów w: Bydgoszczy, Elblągu, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Kaliszu, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Płocku, Przemyślu, Szczecinie, Toruniu i Wrocławiu¹³. W uchwale z 16.10.2013 r. Zarząd SSP „Iustitia” stwierdził, że powstrzymanie się od orzekania nie jest oznaką protestu przeciwko reformie, lecz wyrazem przekonania, iż zgodnie z uchwałą SN pełnienie obowiązków sędziego nie jest możliwe z powodu błędów formalnych popełnionych podczas procesu przenoszenia sędziów z sądów likwidowanych¹⁴. Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Sądów Rodzinnych zajął stanowisko, że uchwała Sądu Najwyższego nie daje podstaw do tego, aby sędziowie „wadliwie przeniesieni” odstępowali od orzekania. W udzielonym kilka dni później wywiadzie prasowym prezes tego stowarzyszenia sędzia Ewa Waszkiewicz wskazała, że stowarzyszenie zgadza się z uchwałą składu siedmiu sędziów SN i stowarzyszenie miało przede wszystkim na myśli specyfikę spraw rozpatrywanych przez sędziów rodzinnych¹⁵.

Według uzyskanych przez SSP „Iustitia” informacji (aktualizacja (na dzień 6.11.2013 r.), spośród 79 zniesionych sądów, 26 sądów zaprzestało orzekania w całości, 18 sądów nie orzeka częściowo lub prowadzi czynności bez orzekania, 7 sądów po przerwie wróciło do orzekania, zaś 26 sądów od początku pracuje normalnie. Z jednego sądu brak aktualnych informacji.

Dane według stanu na 6.11.2013 r. – źródło: www.iustitia.pl