Status prawny osoby formalnie powołanej na urząd sędziego na skutek rekomendacji udzielonej przez Krajową Radę Sądownictwa w obecnym składzie – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19.11.2019 r. oraz orzeczeń Sądu Najwyższego będących konsekwencją tego rozstrzygnięcia¹

¹¹ Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie 4.11.1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.); dalej EKPCz.

¹² II PO 3/19, Legalis.

¹³ Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25.3.1957 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2); dalej jako: TFUE.

¹⁴ Traktat o Unii Europejskiej z 7.2.1992 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/30); dalej jako: TUE.

¹⁵ Dz.Urz. UE z 2016 r. C 202, s. 1; dalej jako: KPP.

¹⁶ W praktyce, przy uwzględnieniu innych regulacji prawnych, procedura ta jest wieloetapowa – por. wyrok TK z 5.6.2012 r. (K 18/09), pkt 3 uzasadnienia i cytowane tam piśmiennictwo, Internetowy Portal Orzeczeń TK; J. Sułkowski, Glosa do wyroku SN z 10.6.2009 r. (III KRS 9/08), PS Nr 5/2010, s. 228.

¹⁷ Por. M. Florczak-Wątor, S. Patyra, Opinia prawna na temat skutków wadliwości postępowania nominacyjnego sędziów Sądu Najwyższego w aspekcie skuteczności ich powołania, „Iustitia” Nr 1/2019, s. 46; uzasadnienie wyroku TK z 23.6.2008 r. (Kpt 1/08).

¹⁸ Brzmienie to nie jest natomiast jednoznaczne w aspekcie istnienia bądź nieistnienia obowiązku prezydenta czynienia użytku z jego kompetencji przewidzianej w art. 179 Konstytucji RP, por. bliżej J. Ciapała, Charakter kompetencji Prezydenta RP. Uwagi w kontekście kompetencji w zakresie powoływania sędziów, „Przegląd Sejmowy” Nr 4/2008, s. 37; M. Ziółkowski, Prerogatywa Prezydenta RP do powoływania sędziów (uwagi do art. 144 ust. 3 pkt 17 i art. 179 Konstytucji), „Przegląd Sejmowy” Nr 1/2013, s. 62 – autor przywołuje orzeczenia TK i wypowiedzi doktryny w materii dopuszczalności odmowy powołania sędziego; przychyla się do poglądu nieuznającego takiej możliwości – por. s. 68–76.

¹⁹ Por. M. Masternak-Kubiak, Komentarz do art. 179 Konstytucji RP, stan prawny: 15.9.2014 r., LEX/el., teza 2.

²⁰ Zob. też J. Ciapała, Charakter kompetencji Prezydenta…, op. cit., s. 37.

²¹ K. Weitz [w:] L. Bosek, M. Safjan (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2, Komentarz do art. 87–243, Warszawa 2016, komentarz do art. 179, nb 11, zob. też cytowaną tam literaturę.

²² Ustawa z 20.12.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 190); dalej jako: ustawa zmieniająca z 20.12.2019 r.; podstawę do prac nad ustawą stanowił druk sejmowy nr 69 Sejmu IX kadencji.

²³ Pismo zawierające uwagi dostępne na stronie www.sejm.gov.pl w dokumentach związanych z drukiem sejmowym nr 69; por. też A. Kappes, J. Skrzydło, Prezydent nie ma mocy naprawiania wad prawnych, „Rzeczpospolita” z 13.1.2020 r.

²⁴ Por. też uzasadnienie postanowienia z 15.1.2020 r. (III PO 8/18) oraz (III PO 9/18), zob. https://sn.pl; M. Florczak-Wątor, S. Patyra, op. cit., s. 49; Skutki wyroków Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Najwyższego dotyczących Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa (debata w redakcji „Europejskiego Przeglądu Sądowego”, 17.12.2019 r.), EPS Nr 1/2020; dalej jako: Debata EPS, ze wskazaniem nazwiska uczestnika i strony, w tym wypadku A. Grzelak, Debata EPS…, s. 8.

²⁵ Zob. M. Gutowski, P. Kardas, To był jednak nieskuteczny wybór Rady, „Rzeczpospolita” z 25.2.2020 r.; R. Piotrowski, Konstytucyjne granice reformowania sądownictwa, „Krajowa Rada Sądownictwa” Nr 2/2017, s. 14 i cytowane tam piśmiennictwo; A. Rakowska-Trela, Opinia prawna – Czy możliwe jest skuteczne wycofanie poparcia udzielonego sędziemu – kandydatowi do Krajowej Rady Sądownictwa?, „Iustitia” Nr 3/2019, s. 143, 146; P. Słowik, Listy poparcia jawne, ale tajemnic nadal wiele, „Dziennik Gazeta Prawna” z 17.2.2020 r.; Status KRS wciąż pełen niejasności – strona Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, https://hfhr.pl/status-krs-wciaz-pelen-niejasnosci; dostęp: 20.3.2020 r.

²⁶ Por. R. Piotrowski, op. cit., s. 13; postanowienie SN z 15.1.2020 r. (III PO 8/18), pkt 4 uzasadnienia.

²⁷ R. Piotrowski, op. cit., s. 18; mając to na uwadze, w tytule artykułu użyłam słowa „rekomendacja” zamiast terminu wniosek, jakim operuje art. 179 Konstytucji RP.

²⁸ Zob. R. Balicki, Komentarz do art. 144 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, LEX/el., stan prawny: 15.9.2014 r.; B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 686 i n. oraz cytowane tam piśmiennictwo.

²⁹ Por. pkt 6 uzasadnienia postanowienia TK z 22.2.2006 r. (K 4/06), OTK-A Nr 2/2006, poz. 24; M. Ziółkowski, op. cit., s. 68 i n., s. 71, co oznacza odrzucenie koncepcji prerogatyw pochodnych i analogicznych; pogląd ten, szeroko aprobowany w piśmiennictwie, zachował aktualność – por. M. Florczak-Wątor, S. Patyra, op. cit., s. 51 oraz cytowana tam literatura.

³⁰ Por. postanowienie TK z 23.6.2008 r. (Kpt 1/08); J. Ciapała, op. cit., s. 42; K. Weitz [w:] op. cit., Komentarz do art. 179, nb 14.

³¹ J. Ciapała, op. cit., s. 42; por. też M. Ziółkowski, op. cit., s. 66.

³² Wyrok z 5.6.2012 r. (K 18/09), OTK-A Nr 6/2012, s. 63.

³³ Por. np. wyrok NSA z 26.11.2019 r. (I OZ 550/19), CBOSA; postanowienie Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 17.5.2019 r. (I NO 55/18); wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 1.7.2019 r. (I NO 70/19); uchwała składu 7 sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN z 8.1.2020 r. (I NOZP 3/19); L. Bosek, G. Żmij, Uwarunkowania prawne powoływania sędziów w Europie w świetle wyroku ETPCz z 12.3.2019 r., 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii, EPS Nr 7/2019, s. 33, 38; wypowiedzi przedstawicieli Sejmu i Prezydenta RP podczas rozprawy w dniu 3 i 12.3.2020 r. w sprawie fikcyjnego sporu kompetencyjnego (Kpt 1/20), nie licząc licznych wypowiedzi medialnych.

³⁴ Zob. też A. Kappes, J. Skrzydło, Prezydent nie ma mocy…, op. cit.; opinia SN do projektu ustawy zmieniającej z 20.12.2019 r. (druk sejmowy nr 69); pismo SN z 28.1.2020 r. w sprawie Kpt 1/20.

³⁵ Por. też wyrok TK z 5.6.2012 r. (K 18/09), OTK-A Nr 6/2012, s. 63.