Aktualne kierunki rozwoju władzy sądowniczej. Marsz Tysiąca Tóg rok później

Cytując Cycerona, w kolejnej z zapowiedzianych metafor, podkreśliłem jak niezdecydowanie instytucji Unii Europejskiej spowodowało ogromne szkody w niezależności sędziowskiej.

W naszych czasach, tak jak i w starożytnym Rzymie, niezdecydowanie nadal jest „złodziejem okazji”.

Trzecie wspomnienie pojawiło się zaledwie dzień później, gdy wracając do domu, próbowałem zebrać te wszystkie intensywne wspomnienia, których doświadczyłem nie tylko podczas Marszu, ale przez ostatnie miesiące i lata, rozmawiając z wieloma polskimi kolegami, doświadczając poprzez ich świadectwa, historie i czystą determinację jak istotna jest odwaga moralna.

Wiele lat temu Eduardo Couture (słynny prawnik z Urugwaju – red.) ostrzegał – gdy sędziowie się boją, żaden z obywateli nie może spać spokojnie.

Nieustające procedury dyscyplinarne prowadzone przez organ polityczny nieudolnie przebrany za sąd sprawiają dokładnie takie wrażenie, jakby ich celem było stworzenie zdradzieckiej kultury strachu.

Cel naszego życia zawodowego jest zdeterminowany przez kilka istotnych wartości. Zawsze muszą być one pluralistyczne, realizowane przez dużą wspólnotę wierną rządom prawa.

Dlatego wielu z was, drodzy przyjaciele z Polski, stanowi wymowny przykład obrony kwestii zasadniczych, przezwyciężania gróźb i strachu, zobowiązujący każdego z nas do naśladowania waszej odporności.

Od pierwszego dnia Europejskie Stowarzyszanie Sędziów (European Association of Judges, EAJ) wraz z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Sędziów, wykazywało pełną solidarność z należącym do EAJ polskim Stowarzyszeniem Sędziów Polskich „Iustitia” oraz z odważnymi kolegami, niektórymi uznanymi na arenie międzynarodowej, ale też z wieloma innymi anonimowymi sędziami, którzy wielokrotnie i wbrew uciążliwym okolicznościom pozostali oddani rządom prawa.

Na poziomie instytucjonalnym, podczas naszych okresowych spotkań:

•    z Europejską Siecią Rad Sądownictwa (European Network of Councils of Judiciary, ENCJ),

•    z Siecią Przewodniczących Sądów Najwyższych (Network of Supreme Courts Presidents),

•    ze Stowarzyszeniem Rad Stanu i Najwyższych Sądów Administracyjnych (ACA-Europe),

•    w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych,

•    z instytucją Unii Europejskiej,

•    z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie,

•    z Radą Europy,

•    a w szczególności z naszymi partnerami z Rady Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (Consultative Council of European Judges, CCJE) oraz

•    Grupy Państw Przeciwko Korupcji (Group of States against Corruption, GRECO)

– misja EAJ pozostaje bezkompromisowa.

Jest nią potępianie ataków na niezawisłość sądownictwa oraz ochrona sędziów, prokuratorów, adwokatów w Unii Europejskiej i poza nią, którzy stali się ofiarami swojego zobowiązania do przestrzegania naszych podstawowych wartości.

Pozwolę sobie zacytować przewodniczącą Komisji Europejskiej, panią Ursulę von der Leyen, z listu jaki napisała kilka dni temu do członków EAJ: „Pragnę podkreślić moje uznanie dla zaangażowania waszego Stowarzyszenia w promowanie praworządności w Unii Europejskiej”.

Ale niestety Europejskie Stowarzyszenie Sędziów nie widzi tego samego poziomu zaangażowania ze strony innych europejskich i narodowych władz politycznych, zwłaszcza tych, które ignorują bezceremonialny brak poszanowania dla orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Zaplanowane w najbliższą środę przesłuchanie sędziego Igora Tuleyi to kolejny godny ubolewania przykład jak bardzo rozczarowujące jest przestrzeganie przez państwa członkowskie UE naszych podstawowych zasad.

Musimy wytrwać, idąc – jak rok wcześniej – po właściwej stronie historii. Przyjęta przed 13-ma miesiącami ustawa kagańcowa powinna zostać natychmiast zablokowana, aby położyć kres obecnemu niebezpiecznemu zastraszaniu niezależnych sędziów.

Plan Marshalla UE na rzecz praworządności – przesłanie, które EAJ próbowało komunikować w ostatnich miesiącach, pozostaje decydujące dla przyszłości europejskiego sądownictwa.

My, europejscy sędziowie, ciągle stoimy z wysoko podniesionymi głowami. My, europejscy sędziowie, stoimy z dumą!