Aktualne kierunki rozwoju władzy sądowniczej. Marsz Tysiąca Tóg rok później
Dnia 11.1.2020 r. miał miejsce jedyny w swoim rodzaju Marsz 1000 Tóg. To był historyczny moment. Rok 2020 przyniósł ze sobą także pandemię. Pandemia ta spowodowała, że rok później nie mogliśmy maszerować razem w innym mieście czy kraju. Postanowiliśmy jednak maszerować inaczej, stąd powstał pomysł webinarium. Dzień 11.1.2020 r. nałożył na nas obowiązek określenia miejsca, w którym jesteśmy, zdiagnozowania mechanizmów i głównych problemów sądownictwa. Osłabienia i zawirowania w wielu państwach europejskich i na świecie, a ostatnio pandemia powodują, że nie ma teraz ważniejszego tematu niż dyskusja o tym, jakie są możliwe kierunki rozwoju władzy sądowniczej w XXI w. i jaka jest legitymizacja tej władzy w społeczeństwie.
XXI w. niesie ze sobą szereg wyzwań, jednym z nich jest kształtowanie się na nowo rozumienia zasady trójpodziału władz. Coraz częściej zasada trójpodziału władz ustępuje dwupodziałowi. Władza sądownicza staje się w tym układzie jedyną przeciwwagą dla połączonych władz wykonawczej-ustawodawczej. Konieczne jest nowe spojrzenie na władzę sądowniczą, także z perspektywy zagwarantowania prawa do sądu i zaufania publicznego do wymiaru sprawiedliwości. W tym kontekście zawsze to ostatecznie władza sądownicza ma za zadanie hamować władzę ustawodawczą czy wykonawczą, stojąc na straży zasady praworządności i demokratycznego państwa prawa. Systemy demokratyczne są zawsze poddane prawu, to prawo bowiem kontroluje demokrację. Legitymizacja władzy sądowniczej w istocie ma charakter funkcjonalny: wynika z niezależności sądów i niezawisłości sędziów i ich poddania prawu i jest uzupełniona poprzez legitymizację demokratyczną ustawodawcy. Dzisiaj jesteśmy świadkami ewolucji sposobu rozumienia zasady trójpodziału władz i nadania nowego znaczenia pojęciu władzy sądzenia. Nie mam na myśli tutaj aktywizmu sędziowskiego, ale poza wydawaniem orzeczeń, realizowanie przez sądy rzeczywistej funkcji nowoczesnych sądów w społeczeństwie jako zobligowanych do dostosowania prawa do aktualnej rzeczywistości w demokratycznym państwie prawa. Nowe rozwiązania zawsze muszą być poprzedzone rzeczową dyskusją i temu służyło webinarium, z którego publikujemy niniejsze wypowiedzi. Te teoretyczne założenia przybierają bardzo konkretny kształt w pytaniach o rolę praworządności w kontekście możliwych mechanizmów obronnych władzy sądowniczej i znaczenia w tym zakresie solidarności, określenia granic władzy sądzenia, praktycznego wymiaru niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a przede wszystkim określenia co oznacza „sąd ustanowiony ustawą”.
Webinarium miało miejsce w dniu 18.1.2021 r. i zorganizowane było przez Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”, Europejskie Stowarzyszenie Sędziów (EAJ) Światowe Stowarzyszenie Sędziów, Stowarzyszenie Sędziów MEDEL oraz Europejskie Stowarzyszenie Sędziów Administracyjnych (EAAJ).
Mając nadzieję, że to dopiero początek marszu, serdecznie zachęcam do lektury i dyskusji
Całość wydarzenia jest dostępna na stronie internetowej: https://www.facebook.com/watch/live/?v=2902607196731136&ref=watch_permalink
The judiciary: possible ways of development. March of a Thousand Robes One Year Later
On January 11th, 2020, the unique March of 1000 Robes took place. It was a historic moment. The year 2020 also brought a pandemic with it. One year after March, we could not march together in another city or country. However, we decided to march differently, hence the idea of the webinar. The March imposed on us the obligation to determine where we are and diagnose the judiciary’s main problems. Weaknesses and turbulences in many European countries and worldwide, and recently the pandemic, show that there is no more critical issue than possible directions of the judiciary’s development in the 21st century; what is the legitimacy of this power in society.
The 21st century brings with it several challenges. One of them is the re-shaping of the understanding of the principle of the separation of powers. More and more often, the principle of check and balance is giving way to two powers. In this system, the judiciary becomes the only counterweight to the joint executive and legislative powers. That is why we have to discuss the judiciary from the perspective of guaranteeing the right to a fair trial and public trust in the judiciary. In this context, the judicial power inhibits the legislative or executive power, upholding the rule of law and the democratic state of law. Democratic systems are always subject to the law because it is the law that controls democracy. The judiciary’s legitimacy is functional: it results from courts and judges’ independence and their submission to the law. The democratic legitimacy of the legislator supplements the judiciary’s legitimacy. Today we are witnessing an evolution in the understanding of the principle of the separation of powers. I do not mean judicial activism here, but apart from issuing judgments, the actual function by courts of modern courts in society is obliged to adapt the law to the current reality in a democratic state ruled by law. A substantive discussion must always precede new solutions, and this was the purpose of the webinar from which we publish these statements. These theoretical assumptions take a particular shape in questions about the role of the rule of law in the context of possible defense mechanisms of the judiciary and the importance of solidarity in this respect, defining the limits of the judiciary power, the practical dimension of the independence of courts and the court established by the law.
The webinar took place on January 18, 2021. It was organized by the Association of Polish Judges Iustitia, the European Association of Judges (EAJ), the World Association of Judges, the Association of Judges MEDEL and the European Association of Administrative Judges (EAAJ).
Looking forward to next march, I encourage you to read the articles!
Are you ready for discussion?
The online event is available on the website: https://www.facebook.com/watch/live/?v=2902607196731136&ref=watch_permalink