II Kongres Prawników Polskich 1.6.2019 r. w Poznaniu
Przemówienie prezesa NRA adw. Jacka Treli
Pani Prezes Sądu Najwyższego,
Panie Rzeczniku Praw Obywatelskich
Dostojni Goście,
Wszyscy Uczestnicy Kongresu,
Dwa lata temu I Kongres Prawników Polskich w Katowicach stanął w obronie Sądu Najwyższego i Krajowej Rady Sądownictwa. Opowiedzieliśmy się wtedy przeciwko zmianom niezgodnym z Konstytucją, ale mimo tego głosu rozsądku środowiska prawników, takie zmiany po części zostały dokonane. Czy z tego powodu możemy powiedzieć, że tamten Kongres nie odniósł oczekiwanego skutku? Nie. Nasz głos z Katowic trafił do społeczeństwa i okazało się, że było to już społeczeństwo obywatelskie, które rozumie, na czym polega trójpodział władzy, co to znaczy niezależność sądów. Ludzie gromadzili się przed sądami, nie tylko przed najważniejszym sądem w Polsce, Sądem Najwyższym w Warszawie, ale także przed sądami rejonowymi. Tam szczególnie trzeba było mieć hart ducha i odwagę, by spotkać się w Łańcuchach Światła. Myślę, że dzisiejsze zgromadzenie powinno podziękować tym wszystkim obywatelom, którzy poświęcali swój czas w obronie niezależnych sądów. Tu, z Poznania, dziękujemy wszystkim obywatelom za Łańcuchy Światła.
W jednym z takich Łańcuchów Światła w Słupsku brała udział nestorka adwokatury, adw. Anna Bogucka-Skowrońska, obrończyni opozycji w stanie wojennym, obrończyni Lecha Wałęsy, obrończyni Anny Walentynowicz, która sama doświadczyła internowania. Została wezwana przez policję na przesłuchanie, miała powiedzieć, którzy sędziowie stali w Łańcuchu Światła przed Sądem Rejonowym w Słupsku razem z nią. Pani Mecenas odmówiła składania zeznań. Podaję Państwu tę historię, ponieważ to jest przykład dobrze rozumianej solidarności świata prawniczego, solidarności zgromadzonej wokół praw i wolności obywatelskich. Podziękujmy pani mecenas Boguckiej-Skowrońskiej.
Kongres w Katowicach wydał także jeszcze jeden owoc w postaci inicjatywy #WolneSądy. Niektórzy z adwokatów, którzy ją stworzyli, są dziś z nami. W pierwszym panelu zabierze głos adw. Sylwia Gregorczyk-Abram, jest z nami Michał Wawrykiewicz, wymienię także Paulinę Kieszkowską-Knapik i Marię Ejchart-Dubois. Dziękuję bardzo za inicjatywę Wolnych Sądów.
Dziś zmieniony Sąd Najwyższy poprzez Izbę Dyscyplinarną zajmuje się niewygodnymi sędziami, którzy bronią swojej niezależności. Tworzone są dla tego celu preteksty, takie jak zarzut niestosowności pokazywania się w todze na festiwalu muzyki rockowej. Stawia się też zarzuty pod pretekstem błędnych decyzji, jak w przypadku sędzi, która uchyliła postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, a miała obowiązek uchylić to postanowienie ze względu na brak obrońcy, gdy ta obrona była obligatoryjna. Pod takimi pretekstami, m.in., bo takich postępowań jest niestety wiele, Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego prowadzi postępowania przeciwko sędziom.
Dzisiaj przed Izbą Dyscyplinarną Sądu Najwyższego stają również niewygodni dla władzy adwokaci. Niewygodni, bo reprezentują klienta, który wszczyna sprawę przeciwko najważniejszym osobom w państwie. I to jest bardzo niepokojące, mam nadzieję, że dzisiejszy Kongres wyda stanowisko w obronie sędziów i adwokatów.
Dziś nadal twierdzimy, że prawo wymaga zmian, tyle tylko, że zmian prokonstytucyjnych, nie takich, które się obecnie proponuje, jak zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego czy ostatnie zmiany Kodeksu karnego, wprowadzające m.in. drakońskie kary, w tym karę bezwzględnego dożywocia. Dzisiaj prawnicy muszą walczyć o wymiar sprawiedliwości, szczególnie teraz, kiedy o wynikach wyborów decydują względy ekonomiczne, pieniądze, a nie ład konstytucyjny i jego przestrzeganie.
Na koniec chcę wygłosić krótkie przesłanie do nas i do polityków.
Jeżeli Polska ma być sercem Europy, to musi wrócić na drogę przestrzegania zasad demokracji konstytucyjnej. I my, prawnicy, musimy głośno się tego domagać.
Dziękuję bardzo.
Jan Trela
Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej