O konieczności powrotu do mechanizmu kontrolnego przewidzianego w dawnym art. 86 § 6 PrUSP

¹⁶ Przyjmowano, że roczny wymiar zajęć dydaktycznych sędziego sądu powszechnego nie może przekraczać jedynie 90 godz. dydaktycznych, a jeżeli co najmniej 3/4 wymiaru stanowią zajęcia w KSSiP lub zajęcia na wydziale prawa uniwersytetu – 180 godz. dydaktycznych. Ewentualne prowadzenie zajęć dydaktycznych w wyższym wymiarze miało zaś być możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach, za zgodą Ministra Sprawiedliwości (art. 108 pkt 9 ppkt b projektu w brzmieniu przyjętym w sprawozdaniu komisji – druk nr 2071). Doprecyzowano też, że prezesi sądów: okręgowego i apelacyjnego o zamiarze podjęcia dodatkowego zatrudnienia, a także o podjęciu innego zajęcia lub sposobu zarobkowania mieli zawiadamiać Ministra Sprawiedliwości (art. 108 pkt 9 ppkt c projektu w brzmieniu przyjętym w sprawozdaniu komisji – druk nr 2071). Wskazano również, że ograniczenia co do wymiaru zajęć dydaktycznych miały nie być stosowane do sędziów w stanie spoczynku, z wyjątkiem sędziów przeniesionych w stan spoczynku ze względu na niezdolność do pełnienia obowiązków sędziego. Ci ostatni sędziowie nie mogli bowiem ani podejmować dodatkowego zatrudnienia, ani też innego zajęcia lub sposobu zarobkowania (art. 108 pkt 9 ppkt e projektu w brzmieniu przyjętym w sprawozdaniu komisji – druk nr 2071). Zbliżone reguły przewidziano na tym samym etapie procesu legislacyjnego także w stosunku do sędziów SN (art. 44 projektu w brzmieniu przyjętym w sprawozdaniu komisji – druk nr 2071).

¹⁷ Zob. Dodatkowe sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym (druk nr 2003) z 7.12.2017 r. – druk nr 2071-A, https://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/20FA2D64931CFF17C12581EF0037AF0E/%24File/2071-A.pdf, dostęp: 19.12.2020 r.

¹⁸ Poza tym w poprawce przewidziano też zmianę, która miała polegać na uregulowaniu w art. 86 § 3a–3d PrUSP nowych zasad rozdysponowania przez sędziego zysku z tytułu posiadania akcji lub udziałów w spółce prawa handlowego. W poprawce doprecyzowano, w jaki sposób należy rozumieć pojęcie „spółki prawa handlowego” na gruncie art. 86 § 3 PrUSP, określono zasady dotyczące rozdysponowania przez sędziego zysku z tytułu posiadania akcji lub udziałów w spółce prawa handlowego i konsekwencje niewykonania w tym zakresie stosownych obowiązków we wskazanym terminie, jak też skutki prawne wyboru lub powołania sędziego do władz spółki, spółdzielni lub fundacji z naruszeniem przewidzianych w ustawie zakazów. Zagadnienia te nie są jednak związane z tematem artykułu i ich analiza wykraczałaby poza ramy niniejszej wypowiedzi.

¹⁹ Wskazane rozwiązanie w ten sposób nazywa J. Olszanowski, op. cit., s. 60.

²⁰ A wraz z nią także poprawka nr „10”, wprowadzająca regulację dotyczącą zatrudnienia sędziów SN w art. 44 ustawy, wzorowaną ostatecznie (jako że podczas poprzednich posiedzeń Komisji wyrażane były poglądy, jakoby różny status sędziego TK, SN i sądu powszechnego uzasadniał rozbieżności w zakresie reguł wykonywania dodatkowego zatrudnienia) na przepisach określających status sędziego TK, zob. http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SPC-112, dostęp: 13.12.2020 r. Poza tym ze stenogramu nie wynika jednak, jakie były motywy wprowadzenia tej poprawki poza informacją, że powinna ona być wprowadzona łącznie ze zmianą przepisu przejściowego, tj. art. 113 ustawy, zob. http://sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=SPC-112, dostęp: 14.12.2020 r.

²¹ Zob. Sprawozdanie stenograficzne z 53. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 8.12.2017 r. (trzeci dzień obrad), Warszawa 2017, s. ­333–334, http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter8.nsf/0/1365B96101C364F7C12581F00074BBC5/%24File/53_c_ksiazka_bis.pdf, dostęp: 14.12.2020 r.

²² Zob. Sprawozdanie stenograficzne z 53. posiedzenia Sejmu…, op. cit., s. 344.

²³ Tylko dla porządku można przy tym odnotować, że poprawka oznaczona w sprawozdaniu – druk nr 2071-A numerem „33”, w której proponowano skreślenie art. 108 pkt 9 projektu, tj. w istocie pozostawienie art. 86 PrUSP bez żadnych zmian, została odrzucona. Zob. Sprawozdanie stenograficzne z 53. posiedzenia Sejmu…, op. cit., s. 344.

²⁴ Dość powiedzieć, że w piśmiennictwie prawniczym dostrzega się raczej nie tyle wady, co korzyści płynące z podjęcia przez sędziego dodatkowego zatrudnienia, zwłaszcza na stanowisku dydaktycznym (na fakt, że dodatkowe zatrudnienie, zwłaszcza na stanowisku dydaktycznym, może być źródłem satysfakcji i drogą rozwoju osobistego sędziego, zwraca uwagę np. O. Barańska-Maluszek, Dodatkowa praca zarobkowa sędziego, Rzeczpospolita z 10.12.2017 r., wydanie internetowe: https://rp.pl/Sady-i-prokuratura/312109999-Olimpia-Baranska-Maluszek-dodatkowa-praca-zarobkowa-sedziego.html, dostęp: 5.12.2020 r.). Zwraca się przy tym uwagę na brak powodów do przyjmowania a priori, że podjęcie takiego zatrudnienia musi wiązać się z pogorszeniem sprawności prowadzonych przez sędziego postępowań. Jak słusznie wskazuje K. Markiewicz, podjęcie dodatkowego zatrudnienia przez sędziów nie sprawia, że sędziowie ci są mniej obciążeni od pozostałych sędziów, przez co „[n]ie ma to wpływu na to, że przeciętnemu obywatelowi idącemu do sądu jest gorzej”. Zob. publikację prasową z wypowiedzią K. Markiewicza [w:] A. Łukaszewicz, Zbigniew Ziobro: sądy czeka reforma, Rzeczpospolita z 23.1.2017 r., wydanie internetowe – https://rp.pl/Sedziowie-i-sady/301229945-Zbigniew-Ziobro-sady-czeka-reforma.html, dostęp: 19.12.2020 r.

²⁵ Pensum pracownika badawczo-dydaktycznego zatrudnionego na stanowisku asystenta lub adiunkta wynosi do 240 godz. dydaktycznych rocznie, a dopiero pensum pracownika zatrudnionego na stanowisku profesora – do 180 godz. dydaktycznych (art. 127 ust. 2 PrSzkolWyższNU).

²⁶ Tak również, jak się wydaje, J. Olszanowski, op. cit., s. 61.

²⁷ Szerzej zob. np. A. Rycak, Czy sędziowie pracują w zadaniowym czasie pracy?, MoPP Nr 4/2009, który wskazuje, że sędziowie są zatrudnieni w systemie mieszanym, tj. „zadaniowo-czasowym”. Czasu pracy z art. 83 PrUSP nie można jednak nazywać mianem czasu „nienormowanego” (zob. np. B. Bury, Model czasu pracy sędziów – glosa – SK 11/11, MoPP Nr 7/2013, s. 385), pomimo, że w art. 83 PrUSP nie wskazano maksymalnej normy czasu pracy sędziego (zob. L. Tyszkiewicz, Sędzia powinien korzystać z prawnej ochrony czasu jego pracy, Iustitia 2/2011, s. 61).

²⁸ W doktrynie zauważa się, że czas pracy sędziego, określony wymiarem jego zadań, zasadniczo pozwala mu na elastyczne organizowanie jego pracy, zgodnie z indywidualnymi predyspozycjami. Zob. B. Bury, Kilka…, op. cit., s. 241. Jak się wydaje, czas pracy sędziego, który określony jest wymiarem jego zadań, nie powinien pozbawiać go nie tylko prawa do wypoczynku, ale też prawa do podejmowania ewentualnej dodatkowej aktywności.

²⁹ Tak np. J. Olszanowski, op. cit., s. 61 i podana tam literatura.

³⁰ Tak O. Barańska-Maluszek, op. cit.