Podważanie praworządności: wpływ organizacji społeczeństwa obywatelskiego na niezawisłość sądów
VIII. Międzynarodowe reakcje na Stowarzyszenie Jedności Sądownictwa (AJU)
Kompleksowy raport „Turcja: Sądownictwo w zaniku”, opublikowany przez Międzynarodową Komisję Prawników w 2016 r., analizuje utratę niezależności i bezstronności tureckiego sądownictwa od śledztwa w sprawie korupcji w grudniu 2013 r. do 2016 r.53
Międzynarodowe stowarzyszenia sędziowskie, ostrożnie podchodzące do przynależności do organizacji AJU, wyraziły obawy dotyczące lekceważenia niezależności sądownictwa54. Pomimo zamknięcia na mocy dekretów nadzwyczajnych, YARSAV nadal utrzymuje swoje członkostwo w tych stowarzyszeniach55.
MEDEL, Judges for Judges, Stowarzyszenie Europejskich Sędziów Administracyjnych (AEAJ) i Europejskie Stowarzyszenie Sędziów (EAJ) zainicjowały fundusz wspierający sędziów zwolnionych po próbie zamachu stanu z 15 lipca, co spotkało się z dezaprobatą AJU56. Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów wielokrotnie potępiało wpływ AJU na HSK, powołując się na niesprawiedliwe zwolnienia i nieprzestrzeganie procedur57. W raporcie Komisji Europejskiej dotyczącym Turcji z 2018 r. odnotowano wpływ stanu wyjątkowego na stowarzyszenia sędziów, określając Stowarzyszenie Jedności Sędziów jako powiązane z rządem. Raport Türkiye z 2020 r. podkreśla odstraszający wpływ na członków stowarzyszeń sędziowskich, sygnalizując erozję pluralizmu w stowarzyszeniach sędziowskich58.
Rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2518 (2023) wzywa do „sankcji Magnickiego” wobec sędziów i prokuratorów, co stanowi historyczną propozycję. Rezolucja podkreśla niepowodzenia tureckiego sądownictwa w przestrzeganiu praworządności, szczególnie w sprawach takich jak sprawa Osmana Kavali, i sugeruje ukierunkowane sankcje wobec osób odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka w sądownictwie. Podkreśla pilną potrzebę zmian w celu poprawy praworządności, niezależności sądownictwa i ogólnego systemu wymiaru sprawiedliwości w Turcji59.
Konkluzje: Wpływ AJU na tureckie sądownictwo i jego dalekosiężne konsekwencje
Ten krótki artykuł przedstawia konkretne dowody, ujawniając niepokojącą rzeczywistość: tureckie sądownictwo znajduje się obecnie pod dowództwem AJU, służąc jako narzędzie dla politycznych ambicji Erdogana.
Zasadniczo kontrola AJU nad sądownictwem, kamieniem węgielnym reżimów totalitarnych, została ułatwiona pod pozorem różnorodności politycznej i społecznej. Jednak ten pretekst legitymizacji jest ograniczony w niedemokratycznych ramach narzuconych przez władzę wykonawczą.
Niniejszy artykuł podkreśla nieodłączny brak legitymacji struktury organizacyjnej AJU, na którą wpływ mają siły niedemokratyczne i motywy mające na celu wyeliminowanie sprzeciwu w społeczeństwie. Kwestionuje zasadność reprezentowania wszystkich segmentów i podkreśla szkodliwy wpływ większości AJU w wyborach do HSK, co doprowadziło do czystek pod pretekstem próby zamachu stanu z 15.7.2016 r.
Ustanawiając hierarchiczną strukturę, AJU nie uznaje niczego poza swoim mechanizmem dowodzenia, demontując ustalone funkcjonowanie sądownictwa w oparciu o prawa konstytucyjne i tradycje. W artykule stwierdza się, że jedyną drogą wyjścia z tej trudnej sytuacji sądownictwa jest powrót do rządów prawa, co wydaje się być odrzucane przez Erdogana, AKP i AJU. Konsekwencje sponsorowanego przez rząd przejęcia sądownictwa przez stowarzyszenia takie jak AJU są głębokie, niszcząc niezależność sądownictwa, praworządność, społeczeństwo obywatelskie, wartości demokratyczne i ustanawiając autorytarny reżim.
Tłumaczył: Tomasz Posłuszny