Podważanie praworządności: wpływ organizacji społeczeństwa obywatelskiego na niezawisłość sądów
Wprowadzenie
Moim celem jest wyjaśnienie, w jaki sposób powołanie przez rząd, w celu wzmocnienia jego polityki, organizacji społeczeństwa obywatelskiego podważa fundamentalną zasadę rządów prawa. Twierdzenia zawarte w tym artykule są oparte na weryfikowalnych danych, a ich treść pochodzi z publicznie dostępnych źródeł.
W Turcji inicjatywa władzy wykonawczej mająca na celu ograniczenie niezależności sądownictwa za pomocą organizacji społeczeństwa obywatelskiego „Stowarzyszenie Jedności Sądownictwa (AJU)/(Yargıda Birlik Derneği)” została skutecznie zrealizowana1. Sądownictwo jest powiązane z rządem poprzez organizację wywodzącą się z jego własnych szeregów. Wprawdzie istnieją sędziowie, którzy nie są związani z tą organizacją, ale i tak nadal służą rządowi, wysiłki AJU mające na celu utrzymanie systematycznie i stale dostosowującego się do polityki rządu sądownictwa są bardziej niebezpieczne niż sędziowie indywidualnie deklarujący lojalność wobec rządu. Zwracając uwagę na ten niezwykły scenariusz, staram się naświetlić, w jaki sposób organizacja społeczeństwa obywatelskiego w rzeczywistości wygasiła zasadę praworządności.
Turecka Rada Sędziów i Prokuratorów (HSK) odgrywa kluczową rolę w nadzorowaniu administracji sądownictwa. Rada pełni podstawowe funkcje, w tym dopuszcza sędziów i prokuratorów do zawodu, przydziela ich do różnych funkcji i sądów, zajmuje się sprawami dyscyplinarnymi i powołuje ich do sądów wyższego rzędu2. Po zmianie konstytucji w 2010 r. przewidziano, że niektórzy członkowie HSK (Wysokiej Rady Sędziów i Prokuratorów) będą wybierani bezpośrednio spośród samych sędziów i prokuratorów. Oznaczało to znaczącą zmianę w procesie powoływania sędziów w Turcji, pozwalając na większy udział sędziów w wyborze swoich kolegów.
W rezultacie tych zmian pierwsze wybory do HSK odbyły się w 2010 r. Żaden z kandydatów wspieranych przez niezależne organizacje sędziowskie, takie jak YARSAV (Związek Sędziów i Prokuratorów) i Demokrat Yargı (Demokratyczne Sądownictwo), nie był w stanie zapewnić sobie członkostwa w nowo utworzonej HSYK (Rada Sędziów i Prokuratorów SK)3.
Wybory w 2014 r. były szczególnie ważne, ponieważ jeszcze bardziej umocniły zmiany wprowadzone poprawką do konstytucji z 2010 r. Kandydaci wspierani przez rząd odnieśli sukces w tych wyborach, jeszcze bardziej konsolidując wpływ władzy wykonawczej na proces wyboru sędziów4.
Wybory te stanowiły punkt zwrotny w strukturze tureckiego sądownictwa, wpływając nie tylko na sposób wyboru sędziów i prokuratorów, ale także na równowagę sił w tureckim systemie sądowniczym. Platforma Jedności Sądownictwa, otwarcie wspierana przez rząd przed drugimi wyborami, rozpoczęła działalność w 2014 r.5 Jak wspomniano powyżej, Platforma Jedności Sądownictwa została po raz pierwszy utworzona jako Platforma Jedności Sądownictwa w 2014 r., w okresie poprzedzającym październikowe wybory członków HSK. Po sukcesie swoich kandydatów w tych wyborach przekształciło się ono w Stowarzyszenie Jedności Sędziów. W ciągu 8 miesięcy od założenia stowarzyszenia zarejestrowało się w nim 5000 sędziów i prokuratorów jako członków, stając się w rekordowym czasie stowarzyszeniem sędziowskim z największą liczbą członków w kraju6.
W trakcie wyborów rząd wykorzystywał środki publiczne do wspierania kandydatów HSK powiązanych z tą platformą7. W rezultacie kandydaci będący członkami platformy zapewnili sobie większość w HSK, przejmując tym samym kontrolę nad sądownictwem. Następnie platforma ta przekształciła się w stowarzyszenie, które obecnie liczy około 10 000 członków i stanowi połowę sądownictwa8. W kolejnych rozdziałach niniejszego artykułu omówiono, w jaki sposób systematyczne działania tego stowarzyszenia oddały sądownictwo do dyspozycji rządu.