Glosa do wyroku z 1.12.2020 r. wydanego przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii (skarga nr 26374/18)

³¹ Por. pkt III.10 zd. odrębnego sędziego Pinto de Albuquerque.

³² Natomiast sędzia Pinto de Albuquerque zarzuca Trybunałowi nieprzeprowadzenie takiej należytej delimitacji, por. pkt II.8 jego zd. odrębnego.

³³ Odmiennie zdanie odrębne kilku sędziów, pkt 52 i 53, którzy opowiadają się za koniecznością ustalania, czy w każdym wypadku naruszenia procedury nominacyjnej dochodzi do osłabienia niezależności i obiektywnej bezstronności sędziego, którego powołanie jest kwestionowane, por. także pkt 197 i 234 glosowanego wyroku.

³⁴ Por. stanowisko RRO dla ETPCz, VII.510.143.2020.PF w sprawie Advance Pharma Sp. z o.o. przeciwko Polsce (skarga numer 1469/20), https://rpo.gov.pl, dostęp: 4.2.2021 r.; A. Kappes, J. Skrzydło, op. cit., s. 127, 136, 139; P. Tuleya, op. cit., s. 51, 58 i n., 64; W. Wróbel, Izba Dyscyplinarna jako sąd wyjątkowy w rozumieniu art. 175 ust. 2 Konstytucji RP, Pal. Nr 1–2/2019, passim.

³⁵ Por. przyp. 32; przytoczone fragmenty stanowiska pochodzą z omówienia stanowiska w jęz. polskim.

³⁶ Zob. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri= CELEX:12012M/TXT&from=PL.

³⁷ M. Safjan, op. cit., s. 24.

³⁸ W kwestii aktualnego stanu instytucji o nazwie Trybunał Konstytucyjny zob. np. M. Pyziak-Szafnicka, Trybunał Konstytucyjny a rebours, PiP Nr 5/2020.

³⁹ Na temat tego i innych środków por. M. Wrzołek-Romańczuk, op. cit., s. 93–100.

⁴⁰ Wniosek wpłynął do TK w dniu 2.12.2020 r.; dalej jako: Wniosek.

⁴¹ Por. np. s. 21 in fine wniosku: „Stosunek służbowy sędziego zapoczątkowany wskutek powołania trwa aż do jego śmierci. Może wygasnąć wcześniej jedynie w ściśle określonych sytuacjach (…)”. Stwierdzenie to jest jednak prawdziwe tylko pod warunkiem, że doszło do skutecznego powołania.

⁴² Przytaczam tę wypowiedź w ślad za publikacją M. Domagalski, Pierwsza Prezes SN do TK ws. podważania statusu nowych sędziów, Rzeczpospolita z 21.12.2020 r., dostęp: 4.2.2020 r. Jak wynika z akt sprawy K 24/20 pismem z 8.1.2021 r. (VII.510.141.2020.PKR) RPO przystąpił do tej sprawy oraz wniósł o umorzenie postępowania z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku; uzasadnienie stanowiska RPO zostanie przedstawione w odrębnym piśmie procesowym – https://trybunal.gov.pl.

⁴³ M. Ziółkowski, Konstytucyjna kompetencja sądu do ochrony własnej niezależności (uwagi na marginesie uchwały SN z 23.1.2020 r.), PiP Nr 10/2020, s. 75–82.

⁴⁴ M. Ziółkowski, op. cit., s. 78–80; por. też P. Tuleya, op. cit., s. 60.

⁴⁵ M. Ziółkowski, op. cit., s. 78; autor przychyla się do koncepcji piątej – zakresowa modyfikacja rozumienia pojęcia nadrzędności Konstytucji RP, op. cit., s. 82 i n. Autor zastrzega, że nieważność w opisanym wyżej znaczeniu jest zarezerwowana tylko dla wypadków granicznych; w moim przekonaniu nie ma wątpliwości, że w omawianych okolicznościach mamy do czynienia z wypadkiem granicznym.

⁴⁶ Z. Kmieciak, Rozłączność kompetencji organów władzy w świe­tle orzecznictwa sądowego w przedmiocie ochrony praworządności, PiP Nr 10/2020, s. 120 i n.

⁴⁷ Dz.U. z 2020 r. poz. 190, zwana powszechnie ustawą represyjną lub kagańcową.

⁴⁸ M. Kryszkiewicz, Efekt osiągnięty: Sądy nie badają powołań sędziów wskazanych przez obecną Krajową Radę Sądownictwa, Gazeta Prawna.pl z 15.12.2020 r.

⁴⁹ Por. A. Grabowski, B. Naleziński, Konstytucyjne prawo do niezawisłego i bezstronnego sądu w państwie pozornie praworządnym, PiP Nr 10/2020; autorzy wskazali także trzy wchodzące w grę sposoby zachowania polskich sędziów w tej sytuacji, s. 37 i n.

⁵⁰ M. Safjan, op. cit., s. 5, 17 i n., s. 19 i cytowane tam orzecznictwo TK.

⁵¹ Na określenie tego stanu L. Pech (op. cit., s. 23 i n.) używa mocnych sformułowań, jak „sędziowie de facto”, „uzurpatorzy”, „fałszywi sędziowie”.

⁵² Trybunał zastrzegł, że stwierdzenie nieprawidłowości w sprawie zakończonej głosowanym wyrokiem nie powinno być odczytane jako wymagające od państwa obowiązku opartego na Konwencji, aby wznowić wszystkie podobne sprawy, w których doszło już powagi rzeczy osądzonej (res iudicata) zgodnie z prawem islandzkim (pkt 314 Wyroku). Zagadnienie ewentualnego wznawiania postepowania po zapadnięciu wyroku ETPCz zdecydowanie wykracza poza ramy glosy; w tym zakresie zob. np. A. Płocha, Wyrok ETPCz stwierdzający naruszenie art. 6 ust. 1 EKPCz a wznowienie postępowania cywilnego w polskim porządku prawnym, PPC Nr 2/2016, s. 290–320 oraz cyt. tam literatura, https://sip.lex.pl/#/publication/151286530/plocha-agniesz­ka-wyrok-etp-cz-stwierdzajacy-naruszenie-art-6-ust-1-ekp-cz-a-wzno­wie­nie…?cm=URELATIONS, dostęp: 9.2.2021 r.

⁵³ Por. K. Szczepanowska-Kozłowska, Prawo do skutecznego środka prawnego i bezstronnego sądu – art. 47 KPP w relacjach horyzontalnych – kilka uwag w związku z wyrokiem TSUE w sprawach połączonych: C-585/18; C-624/18; C-625/18, Palestra Nr 5/2020, s. 106 i cytowane tam orzecznictwo; P. Tuleya, op. cit., s. 52, 55, 61, 63 i n., 65 i n., 67; M. Ziółkowski, op. cit., s. 87; pkt 72 wyroku TSUE z 26.3.2020 r. w połączonych sprawach: C-542/18 RX-II oraz C-543/18 RX-II, https://curiaeurpoa.eu.

⁵⁴ Por. np. postanowienia SN: z 21.5.2019 r. w sprawie III CZP 25/29; z 15.7.2020 r., wydane w sprawach II PO 3/19, II PO 9/20, II PO 14/20, II PO 15/20 o skierowaniu pytań do TSUE.

⁵⁵ Oddziaływanie zachodzi także w drugą stronę, np. w pkt 133 glosowanego wyroku ETPCz przywołuje wyrok TSUE w połączonych sprawach: C‑542/18 RX‑II i C‑543/18 RX‑II, w pkt 138 – w połączonych sprawach: C-585/18, C-624/18, C-625/18, a w pkt 139 – w sprawie C-619/18.