Struktura sądownictwa w Ekwadorze
Zgodnie z postanowieniami Konstytucji obowiązującej od 20.10.2008 r. Ekwador jest państwem demokratycznym i jest zorganizowany jako republika. Ta forma organizacji oznacza, m.in., istnienie klasycznego podziału władzy lub funkcji na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą, do których w przypadku Ekwadoru dodano funkcje przejrzystości i kontroli społecznej oraz kontroli wyborczej. Celem artykułu jest zapoznanie polskich Czytelników ze sposobem, w jaki władza sądownicza jest zorganizowana, jej różnymi organami i ich atrybutami, zgodnie z naszą Konstytucją i tym, co jest zasadniczo rozwinięte w Kodeksie Organicznym Funkcji Sądowniczej (zwanym dalej COFJ), a także do krótkiego przeglądu obecnego stanu wymiaru sprawiedliwości w tym kraju.
Władza sądownicza w Ekwadorze obejmuje różne organy związane z wymiarem sprawiedliwości, rozumianym w szerokim znaczeniu, tj. nie tylko organy jurysdykcyjne, ale także organ administracyjny, którym jest Rada Sądownictwa; organy autonomiczne, którymi są Prokuratura Generalna i Urząd Obrońcy Publicznego; oraz organy pomocnicze, które obejmują służbę notarialną, licytatorów sądowych, depozytariuszy sądowych, syndyków i likwidatorów kosztów. Ponadto uznawana jest jurysdykcja tubylcza, która funkcjonuje równolegle. Dokonamy teraz przeglądu każdego z tych podtematów.
1. Organy jurysdykcyjne
Organy jurysdykcyjne odnoszą się do tych, które są odpowiedzialne za rozwiązywanie konfliktów między osobami fizycznymi lub między nimi a państwem, stosując prawo, a w przypadku Ekwadoru obejmują one Krajowy Trybunał Sprawiedliwości, prowincjonalne sądy sprawiedliwości, trybunały i sądy ustanowione przez prawo oraz sądy pokoju1.
Krajowy Trybunał Sprawiedliwości jest najwyższym organem wymiaru sprawiedliwości w Ekwadorze; ma siedzibę w Quito, stolicy Republiki, z jurysdykcją na całym terytorium kraju; składa się z 21 sędziów krajowych, którzy są mianowani przez Radę Sądownictwa, po przeprowadzeniu egzaminu konkursowego opartego na wiedzy merytorycznej, na czas określony 9 lat, bez możliwości ponownego wyboru, z częściowym odnowieniem siedmiu sędziów co 3 lata.
Wewnętrzna struktura Trybunału Krajowego jest następująca: Zgromadzenie Plenarne, izby wyspecjalizowane, Prezes Trybunału Krajowego, prezesi każdej izby wyspecjalizowanej i współsędziowie.
Zgromadzenie Plenarne Sądu Krajowego składa się z 21 sędziów krajowych, a do jego głównych zadań należy sądzenie sędziów Trybunału Konstytucyjnego za przestępstwa związane z działalnością publiczną; rozwijanie systemu precedensów orzeczniczych w oparciu o decyzje jego izb, które trzykrotnie (lub więcej) powtarzają tę samą opinię w tej samej kwestii prawnej; rozstrzyganie konfliktów jurysdykcji między wyspecjalizowanymi izbami tego samego Sądu; oraz wydawanie ogólnych i wiążących orzeczeń w przypadkach wątpliwości lub niejasności w interpretacji przepisów prawa, tj. wykonywanie quasi-władzy ustawodawczej, chyba że formalne prawo stanowi inaczej.
Sąd Krajowy jest podzielony na sześć wyspecjalizowanych izb: ds. postępowań administracyjnych, ds. postępowań podatkowych, ds. postępowań karnych, ds. postępowań karnych wojskowych, ds. postępowań karnych policyjnych, ds. ruchu drogowego, ds. korupcji i przestępczości zorganizowanej, ds. cywilnych i handlowych, ds. pracy oraz ds. rodziny, dzieci, młodzieży i nieletnich przestępców. Podział sędziów na poszczególne izby jest dokonywany przez Zgromadzenie Plenarne Trybunału, zgodnie z potrzebami służby i biorąc pod uwagę specjalizację każdego sędziego, ale każda izba musi zawsze składać się z co najmniej trzech sędziów. Biorąc pod uwagę, że liczba 21 sędziów krajowych jest stała, zdarzało się, że obciążenie pracą wymagało od sędziego krajowego zasiadania w więcej niż jednej izbie, co jest wyraźnie przewidziane w COFJ. Głównym zadaniem wyspecjalizowanych izb jest rozpatrywanie skarg kasacyjnych, zgodnie z przedmiotem ich specjalizacji, tj. zasadniczo jest to sąd kasacyjny. Rozpatruje on również odwołania w sprawach karnych.