Struktura sądownictwa w Ekwadorze

(inne teksty tego autora)

6. Aktualny przegląd problemów sądownictwa w Ekwadorze

Podsumowując niniejszy artykuł, w tej części odniesiemy się do dwóch konkretnych kwestii, które dadzą wyobrażenie o obecnym stanie wymiaru sprawiedliwości w Ekwadorze: opóźnienia w obsadzaniu wolnych stanowisk sędziowskich i regulacji niewybaczalnego błędu.

6.1. Opóźnienie w obsadzaniu stanowisk sędziowskich

Mniej więcej od 2011 r. w Ekwadorze utworzono znaczną liczbę stanowisk sędziowskich w celu zapewnienia wystarczającej liczby sędziów, zgodnie ze wzrostem liczby ludności, a jednocześnie przeprowadzono egzaminy merytoryczne i konkursowe w celu powołania osób, które zajmą te stanowiska. Ci, którzy wzięli udział w konkursie i nie wygrali, stali się częścią tzn. „banku kwalifikujących się kandydatów”, który według COFJ, w przypadku konieczności obsadzenia wakatów, został wypełniony tymi, którzy tworzyli ten bank, w kolejności kwalifikacji. Niestety, w grudniu 2023 r. wygasła ostatnia „pula kwalifikujących się kandydatów”, co oznaczało, że powstałe wakaty nie mogły zostać obsadzone w regularny sposób, a sytuacja pogorszyła się, ponieważ pod koniec września 2023 r. znaczna liczba sędziów wzięła udział w planie instytucjonalnego odejścia z zawodu zwołanym przez Radę Sądownictwa, oprócz sędziów, którzy zostali zawieszeni lub zwolnieni dyscyplinarnie. Uchwałą nr 95-2024 z 9.5.2024 r. Rada Sądownictwa ogłosiła rozpoczęcie „publicznego konkursu zasług, sprzeciwu, sprzeciwu obywatelskiego i kontroli społecznej, mającego na celu ukształtowanie krajowego procesu wyboru sędziów”, w szczególności w celu obsadzenia wolnych stanowisk w jednostkach sądowych I instancji, sądach karnych, sądach prowincjonalnych i sądach okręgowych zajmujących się postępowaniami administracyjnymi i podatkowymi. Harmonogram tego konkursu został zreformowany uchwałą Rady Sądownictwa 124-2024 z 18 czerwca tego samego roku, zgodnie z którą sprawozdanie końcowe i uchwała zwycięzców powinny zostać przedstawione 31.1.2025 r., ale o ile wiadomo, nie poczyniono ­żadnych postępów zgodnie z zatwierdzonym harmonogramem. W międzyczasie istnieje niezliczona liczba sądów, zarówno I, jak i II instancji, bez stałych sędziów, w których sędziowie z innych urzędów pełnią funkcję sędziów odpowiedzialnych, co w konsekwencji opóźnia uzasadnienie postępowania.

Podobnie jest w przypadku Krajowego Trybunału Sprawiedliwości: Rada Sądownictwa, uchwałą z 21.3.2024 r., zainicjowała publiczny konkurs sprzeciwu i zasług w celu wyboru i powołania sędziów i współsędziów Krajowego Trybunału Sprawiedliwości. Do obsadzenia pozostało 10 wakatów dla dziesięciu sędziów zatrudnionych na czas nieokreślony oraz liczba współsędziów, która może okazać się niezbędna, określona przez organ administracyjny w porozumieniu z Prezesem Sądu Krajowego. Konkurs ten został jednak uznany za nieważny, początkowo częściowo, w dniu 26.8.2024 r., a następnie w całości, w dniu 21 listopada tego samego roku, z powodu „ogromu nieprawidłowości wykrytych w kwalifikacjach przyznanych w fazie merytorycznej konkursu”¹². Poprzedni konkurs, rozpoczęty w lipcu 2023 r., również został uznany za nieważny w dniu 18.1.2024 r.¹³, w wyniku czego obecnie żadna z sześciu izb tworzących Sąd Krajowy nie ma pełnego składu sędziowskiego i konieczne było tymczasowe obsadzenie ich sędziami z sądów wojewódzkich, powołując ich na tymczasowych współsędziów.

6.2. Niewybaczalny błąd

Uwzględniamy ten temat w niniejszym dokumencie, choć na pierwszy rzut oka wydaje się on niezwiązany ze strukturą ekwadorskiego sądownictwa, aby pokazać napięte relacje, które istniały między Radą Sądownictwa a organami jurysdykcyjnymi na wszystkich szczeblach.

Według ekwadorskiego Trybunału Konstytucyjnego, „aby błąd sądowy był niewybaczalny, musi być poważny i szkodliwy, za który odpowiedzialność ponosi sędzia, prokurator lub obrońca. Jest poważny, ponieważ jest oczywistym i irracjonalnym błędem, a zatem niepodważalnym, wykraczającym poza logiczne i rozsądne możliwości interpretacji norm lub oceny faktów sprawy. Wreszcie, jest szkodliwy, ponieważ będąc poważnym błędem, znacząco szkodzi wymiarowi sprawiedliwości, stronom lub osobom trzecim”¹⁴.