Wykorzystanie Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych do dokonania czynności procesowej sądu

Pozostałe pisma sądowe powinny zostać doręczone adwokatowi, radcy prawnemu, rzecznikowi patentowemu czy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej poprzez umieszczenie ich treści w portalu informacyjnym. Obejmuje to zawiadomienia, wezwania, odpisy zarządzeń, postanowień, wyroków, nakazów zapłaty. Chociaż nie wprowadził ustawodawca definicji wyrażenia „pismo sądowe” w art. 15zzs⁹ ZapobChoróbU. Nie ma również w przepisach KPC wyjaśnienia tego wyrażenia. Ale ustawodawca posłużył się nim w treści określonych przepisów w Rozdziale „Doręczenia”. Wyrażenie „pismo sądowe” jest w art. 135 § 2, art. 136 § 2, art. 138 § 1 i art. 141 § 2 KPC. Trzeba jeszcze zauważyć wprowadzenie w kilku przepisach tylko wyrazu „pismo” (art. 1311 § 2, art. 139 § 1, 2, 3, art. 141 § 1 i 3, art. 142 § 1 i 2, art. 144 § 3, art. 145 i 147 KPC), co przy wyłączeniu spod doręczenia w trybie art. 15 zzs⁹ ust. 2 ZapobChoróbU pism procesowych, prowadziłoby do uznania za przedmiot doręczenia w tym trybie wyłącznie innych pism, tj. pism sądowych. W art. 131 § 2 KPC przewidziano z kolei upoważnienie dla Ministra Sprawiedliwości odnoszące się do określenia szczegółowego trybu i sposobu doręczenia pism sądowych w przypadku doręczenia dokonywanego przez podmioty określone w § 1 tego artykułu. Wynikałoby z tego, że czynność doręczenia dotyczy pism oznaczonych ogólnie jako sądowe. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 6.5.2020 r.¹² określa z kolei szczegółowy tryb i sposób doręczania pism sądowych przeznaczonych dla stron, ich pełnomocników oraz świadków, biegłych i innych osób biorących udział w postępowaniu cywilnym przez wymienione w nim podmioty.

Dosłowne rozumienie poszczególnych przepisów zawartych w rozdziale 2 Kodeksu, a tym samym również w ustawie z 28.5.2021 r., prowadzi do sprzeczności w wyznaczeniu przedmiotu doręczenia pism poszczególnym podmiotom. Wyklucza przy tym wyprowadzenie zasady realizacji tej czynności przy doręczeniu pisma (wezwanie, zawiadomienie, orzeczenie, zarządzenie, pismo procesowe, pismo osoby trzeciej), którego nie wymieniono w przepisie o doręczeniu dla danego podmiotu postępowania. Dla osoby prawnej – jak również dla organizacji, która nie ma osobowości prawnej (art. 133 § 2 KPC), przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (art. 133 § 21 KPC), przedsiębiorcy wpisanego do rejestru sądowego (art. 133 § 22 KPC) – doręczeniu według reguł wprowadzonych w tym rozdziale podlegałyby tylko pisma procesowe lub orzeczenia.

Jeśli więc czynności doręczenia dokonuje sąd, wszystko to co podlega takiemu doręczeniu, powinno być – jako pochodzące od sądu – określone mianem pisma sądowego. Wszędzie tam, gdzie jest mowa o podmiotach, którym dokonuje się doręczeń, gdzie jest określone miejsce, czas i sposób doręczenia, chodziłoby o doręczenie pism sądowych – pism które są niejako odwrotnością pisma procesowego (kierowane od sądu do stron i innych osób związanych z postępowaniem). Da się je także określić jako pochodzące od sądu, a przeznaczone dla stron względnie uczestników postępowania¹³. W nauce przedmiotu obejmuje się tym pojęciem pisma przewodnie sporządzone przez sąd, wezwania i wszelkie orzeczenia¹⁴.

W podsumowaniu wypadnie stwierdzić, że pismem sądowym jest wszystko to, co stanowi przedmiot doręczenia, jeśli dokonuje tego sąd – za pośrednictwem podmiotów wskazanych w art. 131 § 1 KPC – jako pisma wysyłanego przez sąd, a obejmującego pisma przez niego utworzone bądź sporządzone przez strony czy osoby trzecie i dołączone do przesyłki – albo udostępnionego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Takie pojęcie występuje także przy doręczaniu pism poprzez umieszczenie ich treści w systemie teleinformatycznym służącym udostępnianiu takich pism, ale z wyjątkiem tego sposobu doręczenia, gdy pismo sądowe zawiera również odpis pisma procesowego lub pisma osoby trzeciej albo też nie jest możliwe doręczenie określonego pisma przez portal informacyjny.

Właściwie, przy doręczeniu pism tym podmiotom, jako pełnomocnikom procesowym (Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej), można by odwołać się bezpośrednio do przepisu, który w Kodeksie postępowania cywilnego wprowadza regulację szczególną w zakresie czynności doręczenia. Artykuł 133 § 3 zd. 1 KPC przewiduje konieczność doręczenia pełnomocnikowi procesowemu (jak również pełnomocnikowi do doręczeń – osobie upoważnionej do odbioru pism) przedmiotu doręczenia. Ten przedmiot ustawa określa zaś jako pisma sądowe (z odmienną regułą doręczenia pisma wzywającego stronę do osobistego stawiennictwa, chociaż z powrotem tej reguły przy doręczeniu poza granicami Unii Europejskiej). Nie ulegało wątpliwości, że pełnomocnikowi doręcza się wszystkie pisma wysyłane przez sąd (w tym z odpisami pism procesowych czy pism pochodzących od osób trzecich). Wprowadzona zmiana ustawą z 4.7.2019 r.¹⁵ jedynie tę zasadę potwierdza poprzez wymieniony wyjątek odnoszący się do wezwania strony. Skoro więc w sprawach rozpoznawanych według przepisów KPC wprowadza się odmienną zasadę doręczenia pism wysyłanych przez sąd do adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej – poprzez system teleinformatyczny służącym udostępnianiu tych pism w portalu informacyjnym – to obejmuje to wszystkie pisma doręczane takim pełnomocnikom.

W poszczególnych przepisach Kodeksu ustawodawca wprowadza zresztą dokładne określenie tego, co ma stanowić przedmiot doręczenia. Nie jest tym samym dopuszczalne rozdzielanie takiej przesyłki, by w odrębny sposób doręczyć odpis orzeczenia, a w inny uzasadnienie tego orzeczenia czy zawiadomienie. Przykładem niech będzie doręczenie odpisu wyroku z pisemnym uzasadnieniem (art. 331 § 1 KPC) wraz z zawiadomieniem o przedłużeniu terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku (art. 369 § 1¹ zd. 2 KPC). W przypadku przedłużenia terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku termin do wniesienia apelacji wynosi bowiem 3 tygodnie (art. 369 § 1¹ zd. 1 KPC). Przy innym poglądzie na przedmiot doręczeń – z odróżnieniem pism sądowych i pism procesowych – w zbiorze pism oznaczonych jako sądowe będą wezwania, zawiadomienia, orzeczenia, zarządzenia¹⁶.