Edytorial

pobierz pdf

Drogie Czytelniczki, Drodzy Czytelnicy,

Przed Wami jubileuszowy numer Kwartalnika IUSTITIA. Bardzo nam zależało, żeby był wyjątkowy.

Ten edytorial będzie nietypowy, bo pierwszy raz nie będzie poświęcony zawartości numeru, tylko Kwartalnikowi jako takiemu.

Można powiedzieć, że z 50-tym numerem nasz Kwartalnik osiągnął wiek średni. Chociaż czasami łapie lekką zadyszkę, to trzyma się całkiem nieźle, jest dziarski i pełen energii.

Kiedy ruszaliśmy w 2010 r., nie wiedzieliśmy dokąd nas ta nasza droga zaprowadzi. Chcieliśmy tworzyć czasopismo sędziowskie z ambicjami naukowymi, czasopismo bliskie sądom, po które sędziowie będą chcieli sięgać.

Kwartalnik zmienia się tak, jak otaczający go świat, ale niezmiennie stawia na jakość i tematy ważne dla sądownictwa.

Przede wszystkim Kwartalnik to ludzie, ludzie Iustitii. Przez lata kolegium redakcyjne i rada programowa uległy niewielkim zmianom. Wiele zawdzięczamy stałym współpracownikom oraz redaktorom z Wydawnictwa C.H.Beck. Oczywiście nie byłoby nas, gdyby nie nasi autorzy i członkowie naszego Stowarzyszenia.

Nie chcąc nikogo pominąć, nie będę wskazywał konkretnych nazwisk. Dziękuję wszystkim tym, dzięki którym Kwartalnik powstał, rozwijał się, nadal funkcjonuje, ma ambitne plany i jasną wizję dalszej działalności.

Z okazji naszego jubileuszu życzymy sobie i Wam, żeby ten rok był rokiem przełomu dla naszego Państwa, w tym sądownictwa, żebyśmy nigdy nie stracili nadziei, że może być przepięknie i po prostu normalnie.

Wolne sądy! Wolni ludzie!

Dziękuję, że sięgacie po nasz Kwartalnik.
Tomasz Zawiślak
Zastępca Redaktora Naczelnego

Opublikowano Edytorial, IUSTITIA 1-2(50)/2023 | Skomentuj

Apel europejskich stowarzyszeń sędziowskich w sprawie Murata Arslana

Przedstawiciele Stowarzyszenia Europejskich Sędziów Administracyjnych (AEAJ), Europejskiego Stowarzyszenia Sędziów (EAJ), Stowarzyszenia Sędziowie dla Sędziów (Judges for Judges), Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés (MEDEL) 17.10.2022 r. skierowali na ręce Przewodniczącej Komisjii Europejskiej, Wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, Europejskiego Komisarza ds. wartości i przejrzystości, Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej, Europejskiego Komisarza ds. sąsiedztwa i rozszerzenia, a także Sekretarza Generalnego Rady Europy i Komisarza ds. Praw Człowieka apel w obronie  Murata Arslana, tureckiego sędziego – prezesa Niezależnego Turec­kiego Stowarzyszenia Sędziowskiego YARSAV prześladowanego przez władze jego kraju1.

IS

1 Treść apelu na stronie : https://www.iustitia.pl/4535-apel-europejskich-stowarzyszen-sedziowskich-w-sprawie-murata-arslana.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Europejski Trybunał Praw Człowieka wstrzymuje działanie Izby Kontroli Nadzwyczajnej przy SN

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu 18.10.2022 r. w trybie zabezpieczenia – wstrzymał rozpoznanie skarg Prokuratora Generalnego przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, bo zasiadają w niej neo-sędziowie, czyli osoby nominowane przez upolitycznioną, Krajową Radę Sądownictwa (neo-KRS). Trybunał uznał, że Izba Kontroli powołana przez neo-KRS nie spełnia wymogów niezwisłego i bezstronnego sądu ustanowionego ustawą (zgodnie z art. 6 Konwencji). W związku z tym Izba nie może zająć się żadną ze skarg złożonych przez ministra Ziobrę w sprawie sędziego ­Żurka. Do czasu rozpoznania sprawy przez Trybunał żadna decyzja merytoryczna, w żadnej z tych spraw nie może zostać podjęta1.

IS

1 Więcej informacji pod adresem : https://www.iustitia.pl/postepowania-dyscyplinarne/4536-europejski-trybunal-praw-czlowiek-wstrzymuje-dzialanie-izby-kontroli-nadzwyczajnej-przy-sn-co-do-spraw-zwiazanych-z-sedzia-waldemarem-zurkiem.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Postanowienie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o wszczęciu postępowania przeciwko sędzi Marzannie Piekarskiej-Drążek

Michał Lasota, Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów 8.10.2022 r. postanowił wszcząć postępowanie dyscyplinarne przeciwko sędzi Marzennie Piekarskiej-Drążek przedstawiając jej zarzut dyscyplinarny za treść wydanego orzeczenia. Pani Sędzia zasiadała w składzie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, który wyrokiem z 13.7.2022 r. uchylił do ponownego rozpoznania wyrok wydany przez sędziego powołanego z udziałem neo-KRS. To już kolejne postępowanie przeciwko sędziemu w związku z treścią wydanego orze­czenia1.

IS

1 Więcej na ten temat: https://www.iustitia.pl/79-informacje/4539-postanowienie-zastepcy-rzecznika-dyscyplinarnego-o-wszczeciu-postepowania-przeciwko-sedzi-marzannie-piekarskiej-drazek.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Sędzia Krzysztof Chmielewski wraca do orzekania

Izba Odpowiedzialności Zawodowej przywróciła 17.11.2022 r. do orzekania Sędziego Krzysztofa Chmielewskiego. Decyzja zapadła na posiedzeniu niejawnym. Wydała ją jednoosobowo sędzia Barbara Skoczkowska, orzekająca wcześniej w Izbie Karnej SN.
W orzeczeniu wskazano, że : „Próba przeniesienia sędziego, bez jego zgody, na inne stanowisko, czy też w innym wydziale, będzie stanowiło niewykonanie orzeczenia Sądu Najwyższego i powinno spowodować co najmniej odpowiedzialność dyscyplinarną sędziego podejmującego taką decyzję. Tego rodzaju zastrzeżenie jest konieczne z uwagi na powtarzające się przypadki przenoszenia sędziów na inne miejsce służbowe, w sytuacji wydawania przez sądy dyscyplinarne korzystnych dla nich orzeczeń, jako dodatkowe, celowe i bezprawne dolegliwości mogące mieć wręcz charakter szykany”1.

IS

1 Więcej na ten temat na stronie : https://www.iustitia.pl/postepowania-dyscyplinarne/4555-sedzia-krzysztof-chmielewski-wraca-do-orzekania-to-decyzja-izby-odpowiedzialnosci-zawodowej-z-dnia-17-listopada-2022r.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Stanowisko Zarządu SSP Iustitia w związku ze śmiercią Pani Komornik Ewy Kochańskiej

Zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia przyjął 19.11.2022 r. stanowisko w związku z tragiczną śmiercią Pani Komornik Ewy Kochańskiej.
W stanowisku Zarząd przekazał, iż: „z wielkim smutkiem przyjął informację o śmierci Pani Ewy Kochańskiej, Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Łukowie.
Jest to ogromny cios dla całej Sądowej Rodziny, której ważną częścią są komornicy działający właśnie przy sądach. Pani Komornik została zamordowana w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Jest to kolejny przykład agresji wobec osób związanych z szeroko pojętym wymiarem sprawiedliwości, niestety jeden z najbardziej tragicznych w skutkach1”.

IS

1 Całość stanowiska pod adresem: https://www.iustitia.pl/4557-stanowisko-zarzadu-ssp-iustitia-w-zwiazku-ze-smiercia-pani-komornik-ewy-kochanskiej.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Orzeczenie neo-sędziego nie istnieje. SN w pełni implementuje orzecznictwo TSUE i ETPCz

W postanowieniu z 26.10.2022 r., II CSKP 556/22 Sąd Najwyższy uznał za nieistniejące orzeczenie neo-sędziego, który oddalił wniosek sędziego SN o jego wyłączenie w sprawie dotyczącej umowy kredytu bankowego. Skutkiem tego prezes Izby Cywilnej SN powinna wyznaczyć legalnego sędziego do rozpoznania takiego ­wniosku.
W uzasadnieniu podkreślono, że: „orzekanie przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony uprzednio na mocy ustawy stanowi podstawę  prawa do rzetelnego procesu, które należy do praw podstawowych jednostki. Nakłada to na każdy sąd obowiązek zbadania, czy konkretnej sprawie jego skład gwarantuje stronom postępowania realizację prawa do rzetelnego procesu. W każdym przypadku, w którym skład sądu poweźmie uzasadnioną wątpliwość w tym zakresie, konieczne jest  stwierdzenie, że rozpoznanie sprawy przez ten skład nie naruszy prawa stron do rozpoznania sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd spełniający jednocześnie wymogi sądu ustanowionego uprzednio na mocy ustawy”. (…) „Należy zatem przyjąć, że na każdym etapie postępowania konieczne jest badanie przez sąd z urzędu, czy skład, w którym rozpoznaje sprawę spełnia wymogi tak rozumianego sądu właściwego, a w przypadku, gdy skład został ukształtowany w wyniku orzeczenia w przedmiocie wyłączenia sędziego, niezbędne jest dokonanie także oceny czy to orzeczenie zostało wydane przez sąd spełniający standardy sądu niezawisłego, bezstronnego i właściwego w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji”1.

IS

1 Całość informacji dostępna na: https://www.iustitia.pl/4561-postanowienie.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Sprawozdanie Sekretarza Generalnego Rady Europy

Sekretarz Generalny Rady Europy 9.11.2022 r. przedstawił sprawozdanie na temat konsekwencji wyroków TK w sprawach K 6/21 i K 7/21.
W sprawozdaniu czytamy: „W celu zapewnienia realizacji zobowiązań międzynarodowych wynikających z art. 1, art. 6 ust. 1 i art. 32 Konwencji, wymagane jest podjęcie przez Polskę działań. Działanie to pokrywa się z obowiązkiem Polski do przestrzegania wyroków Europejskiego Trybunału w sprawach Xero Flor w Polsce sp. z o.o., Broda i Bojara, Reczkowicz, Dolińska-Ficek i Ozimek oraz Advanced Pharma sp. z o.o. Jednym słowem, Polska ma obowiązek zapewnienia, że jej prawo wewnętrzne jest interpretowane i w razie potrzeby, zmieniane w taki sposób, aby uniknąć powtórzenia tych samych naruszeń, zgodnie z wymogami art. 46 Konwencji. Polska nie została zwolniona ze swojego bezwarunkowego obowiązku wynikającego z art. 46 Konwencji do pełnego, skutecznego i szybkiego przestrzegania wyroków Europejskiego Trybunału1”.

IS

1 Całość sprawozdania na stronie: https://www.iustitia.pl/4563-sprawozdanie-sekretarza-generalnego-rady-europy.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

OBWE krytycznie o projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym w przejściowej opinii

W swojej pilnej opinii w sprawie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym i niektórych innych ustaw (na dzień 16.1.2023 r.) OBWE pod­kreśla, że:
– o ile każde państwo ma prawo do reformowania swojego systemu sądowniczego, reformy takie powinny zawsze być zgodne z wymogami konstytucyjnymi danego państwa, przestrzegać zasad praworządności, być zgodne z prawem międzynarodowym i standardami praw człowieka, a także zobowiązaniami OBWE;
– projekt ustawy nie uchyla całkowicie problematycznych podstaw dyscyplinarnych wprowadzonych w 2020 r.; o ile wyłączenia dyscyplinarne jednoznacznie pozwalają sędziom na wykonywanie ich zasadniczych funkcji sądowniczych, szerokie i ogólnikowe podstawy dyscyplinarne nie zostały jednocześnie uchylone;
– takie podstawy mogą być nadal wykorzystywane do nakładania kar dyscyplinarnych na sędziów pełniących swoje funkcje lub podejmujących działania zgodne z prawem, a tym samym wpływać na ich niezawisłość;
brak jest jasności w odniesieniu do kryteriów kierujących oceną niezawisłości, bezstronności i „ustanowienia na podstawie ustawy” danego sądu. Ścisły 7-dniowy termin na złożenie wniosku od dnia powiadomienia o składzie sędziowskim pozostaje wymogiem potencjalnie utrudniającym skuteczne stosowanie tego mechanizmu w praktyce;
– pomimo uwzględnienia szeregu kwestii, projekt ustawy nie uwzględnia innych zasadniczych uchybień systemowych podważających niezawisłość sędziowską, na które zwracały już uwagę sądy regionalne, inne instytucje międzynarodowe, jak również poprzednie opinie ­ODIHR. Uchybienia te dotyczą w szczególności braku niezawisłości KRS, nadmiernej dominacji władzy wykonawczej nad wymiarem sprawiedliwości i sądownictwem, wadliwego postępowania dyscyplinarnego oraz zbyt szerokich i ogólnikowych podstaw dyscyplinarnych, które stwarzają możliwość arbitralnej interpretacji i nadużyć;
projekt nie oferuje żadnych za­bezpieczeń, które uniemożliwiałyby kwestionowanie orzeczeń dyscyplinarnych NSA wydawanych przez składy orzekające złożone z sędziów powołanych przez zreformowaną KRS w taki sam sposób jak izby Sądu Najwyższego1.

IS

1 Całość opinii na stronie: https://www.iustitia.pl/4624-obwe-krytycznie-o-projekcie-ustawy-o-sadzie-najwyzszym-w-przejsciowej-opinii.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj

Łańcuch sędziowski – Igor Tuleya wraca do pracy

29.11.2022 r. po 2 latach zawieszenia do pracy wrócił Igor Tuleya. Przed siedzibą Sądu Okręgowego w Warszawie Igora przywitał m.in. sędzia Piotr Gąciarek: „Kiedy sędzia Tuleya został zawieszony, też nie wiedział co będzie z jego pokojem, co będzie z jego rzeczami” – zaczął wczoraj swoją wypowiedź sędzia Piotr Gąciarek, podczas powitania sędziego Igora Tuleyi, wracającego do pracy po ponad 2-letniej przerwie. Piotr Gąciarek mówił dalej: „Oddał mi na przechowanie rzecz najważniejszą, najdroższą, dla każdego sędziego, oddał mi łańcuch sędziowski. Łańcuch sędziowski, który sędzia przewodniczący ma podczas rozprawy na swojej piersi, na barkach, na plecach. Symbol władzy sędziowskiej wykonywanej w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Ten łańcuch przechowywałem przez dwa lata. Ja go dzisiaj mam. Ja go chcę wręczyć dzisiaj Igorowi. To jest ten moment. Tu jest napisane, wydrapane litery I T, więc nie ma wątpliwości, że to jest łańcuch należący do sędziego Igora Tuleyi. On był przechowywany w bezpiecznym miejscu przez dwa lata”.1

IS

1 Całość relacji pod adresem: https://www.iustitia.pl/79-informacje/4574-lancuch-sedziowski.

Opublikowano IUSTITIA 4(49)/2022, Sprawy bieżące | Skomentuj