Strategia SSP „Iustitia” dotyczaca działań w krótkim, średnim i długim horyzoncie czasowym

9. Zwiększenie liczby zgód sędziów na delegowanie ich przez prezesów sądów apelacyjnych do rozstrzygania spraw w sądzie wyższej instancji (delegacje krótkoterminowe)

Problem:

Liczba sędziów, którzy orzekają na stałe w sądach macierzystych, a jedynie dodatkowo orzekają w wymiarze kilkudziesięciu spraw w roku w sądzie wyższej instancji, mogłaby ulec zwiększeniu. Takie delegacje są korzystniejsze dla systemu, gdyż pozwalają na bardziej elastyczne zarządzania kadrami sędziowskimi. Dodatkowo osoba delegowana nie opuszcza swojego podstawowego stanowiska, a w rzeczywistości zwiększa swoje obciążenie, rozstrzygając dodatkowo sprawy w sądzie wyższym. W odróżnieniu od delegacji stałej, nie powoduje to możliwości zwolnienia jej z orzekania w sądzie macierzystym.

Rozwiązanie:

W celu zwiększenia liczby osób delegowanych w tym trybie, należy przez zmianę ustawy przewidzieć dodatek do wynagrodzenia dla osób, które zgodzą się na delegacje.

Możliwa perspektywa czasowa działań: krótka.

10. E-sąd na nowo: tani, szybki, pewny

Problem:

Obecnie działający (od ponad 15 lat) e-sąd angażuje około 100 referendarzy, a decyzje w nim zapadają zamiast w kilka dni to w kilkadziesiąt. Oparty jest na przestarzałych rozwiązaniach, w których podejmujący decyzję nie jest wspierany dostępem do baz wielu danych już zgromadzonych przez administrację.

Rozwiązanie:

W miejsce obecnego e-sądu w Lublinie potrzebny jest system, który w pełni automatycznie, pod nadzorem jedynie informatyków, wystawi nakaz zapłaty. Taki nakaz zapłaty dzięki automatyzacji będzie mógł być wystawiony w kilka dni. Będzie mógł zostać zaskarżony wg standardów europejskich, gwarantujących szerokie uprawnienia przede wszystkim konsumentom.

Można rozważyć połączenie systemu z bazami danych plików JPK, aby w przypadku decyzji czy wydać nakaz na podstawie faktury, można było pobrać informację czy faktura taka jest rozliczona podatkowo, co dodatkowo zmniejszy ryzyko związane z automatyzacją. System można też dostosować do tego, aby pobierał dane adresowe pozwanych (CEIDG, PESEL-SĄD, KRS, NOE), weryfikował, czy spółki są wpisane w KRS, sprawdzał dane w KRZ. Dodatkowo nowa regulacja procesowa co do mocy takiego nakazu zapłaty umożliwi korektę wadliwych decyzji.

Dzięki temu:

– sądy odzyskają około 100 etatów referendarskich;

– postępowania sądowe ulegną skróceniu o kilka miesięcy (obecny czas oczekiwania na nakaz zapłaty w e-sądzie);

– integracja z innymi państwowymi bazami danych pozwoli na szybką weryfikację istotnych danych.

Co do mocy prawnej nakazu zapłaty będzie to realizacja linii orzeczniczej TSUE, potwierdzonej niedawno wyrokiem sprawie C-531/22 z 18.1.2024 r.

W kolejnym etapie rozwoju można rozważać możliwości analizy załączników do nakazu zapłaty przez AI.

Uwagi:

Technologia zastosowana w obecnej wersji EPU wpływa na ograniczenie możliwości jego szybkiej i skutecznej modernizacji. W ramach projektu EPU 3.0 należy założyć wdrożenie postulowanych powyżej wniosków, co wymagać będzie również inicjatywy legislacyjnej (perspektywa średnioterminowa). Niemniej w ramach obecnego systemu możliwe jest użycie robotyzacji w celu przyspieszenia obsługi procesu wydawania nakazu zapłaty jak również w celu integracji z innymi systemami (np. JPK – Krajowej Administracji Skarbowej) – perspektywa krótkoterminowa.

Możliwa perspektywa czasowa działań: długoterminowa.