W wydanym 18.7.2023 r. stanowisku Zarząd SSP „Iustitia” po raz kolejny wyraził sprzeciw wobec wykorzystywania postępowań sądowych dla prowadzenia kampanii politycznej, podważającej zasady demokratycznego państwa prawa.

W stanowisku wskazano: „Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro rażąco nadużył swoich uprawnień, nazywając prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Poznaniu „zbrodnią sądową”. Wyrok ten został wydany zgodnie z przepisami uchwalonymi w wyniku działań samego Zbigniewa Ziobry i jego resortu, wskutek aktu oskarżenia wniesionego przez podległą mu prokuraturę i zgodnie z wnioskami oskarżyciela. (…) Żądamy od premiera Mateusza Morawieckiego i podległych mu ministrów respektowania zasad trójpodziału władzy. Sądy, jak każda inna instytucja państwa, podlegają krytyce, jednak krytyka ta musi mieć charakter merytoryczny i zgodny z faktami. W państwie prawa wyroki sądowe mogą być podważane jedynie w trybie przewidzianym przepisami, nie na konferencji prasowej. Od prokuratora generalnego oczekujemy realizacji jego uprawnień procesowych, nie zaś demagogicznych wystąpień godzących w dobre imię sędziów, naruszających ich niezawisłość i zagrażających ich osobistemu bezpieczeństwu”¹.

¹ Całość stanowiska na stronie: https://www.iustitia.pl/4734-stanowisko-zarzadu-ssp-iustitia-z-17-lipca-2023r-w-sprawie-atakow-medialnych.

Polacy wystawiają miażdżące oceny dla wymiaru sprawiedliwości za rządów PiS. To wnioski z badań przeprowadzonych przez Panel Badawczy Ariadna dla SSP „Iustitia”.

Badani ocenili negatywnie nie tylko każdą z instytucji wymiaru sprawiedliwości, o którą zapytali autorzy sondażu, ale ocenili tak właściwie każdy aspekt ich działania. Wymiar sprawiedliwości oceniany jest gorzej niż za poprzednich rządów.

37% ankietowanych uważa, że praworządność jest w Polsce zagrożona „zdecydowanie”, a 28%., że „raczej”. Tylko 19% społeczeństwa nie widzi dla praworządności zagrożeń.

Jedynie 17% ankietowanych ocenia polskie sądownictwo powszechne pozytywnie, z czego 4% zdecydowanie ­pozytywnie, a 13% raczej pozytywnie.

W ocenach badanych sądy aktualnie działają gorzej niż za minionych rządów. Uważa tak 29% pytanych. 21% nie widzi pod tym względem różnicy. Jedynie co dziesiąty respondent jest gotowy podpisać się pod stwierdzeniem, że rządy PiS poprawiły stan sądownictwa powszechnego.

Według 35% sądy są bardziej zależne od władzy, niż były jeszcze 8 lat temu. Jedynie 12% wierzy, że jest inaczej.

Polacy negatywnie oceniają także obecną Krajową Radę Sądownictwa, a jej działanie i przeprowadzane przez nią awanse sędziów 41% uznaje za nielegalne i niezgodne z literą prawa, 40% nie ma tej kwestii zdania, a 18% respondentów jest przekonanych o legalności działań KRS.

Respondenci, którzy zgadzają się ze stwierdzeniem o nielegalności aktualnej KRS, mają rozbieżne opinie o tym, co zrobić z sędziami awansowanymi przez Radę w obecnym składzie. Największa ich część – 40% – chce cofnięcia awansów i przywrócenia sędziów na poprzednie stanowisko. 22% domaga się wyrzucenia ich z zawodu, a 21% – kary dyscyplinarnej. Tylko 4% pogodziłoby się z pozostawieniem ich na wyższym stanowisku¹.

¹ Więcej na temat badań pod adresem: https://www.iustitia.pl/4743-wnioski-z-badan-przeprowadzonych-przez-panel-badawczy-ariadna-dla-stowarzyszenia-iustitia.

W dniach od 2.8. do 5.8.2023 r. sędziowie z naszego Stowarzyszenia uczestniczyli w wydarzeniach na Pol´and´rock Festival.

1)   2.8.2023 r zaprosiliśmy przede wszystkim dzieci (i dorosłych, którzy chcą poczuć się jak dzieci) na program wzmacniający wiedzę i świadomość prawną;

2)   3.8.2023 r. coś dla siebie znaleźli miłośnicy technologii;

3)   4.8.2023 r. zaprosiliśmy na Dzień Społeczny;

4)   5.8.2023 r. to Dzień Prawa do Sądu.

Za udział wszystkim serdecznie dziękujemy i zapraszamy za rok¹.

¹ Więcej szczegółów pod adresem https://www.iustitia.pl/4737-pol-and-rock-festiwal-2023.

1.8.2023 r. Zarząd SSP „Iustitia” przyjął stanowisko, w którym zwrócił uwagę opinii publicznej na bezprecedensowe działania władzy ustawodawczej i wykonawczej ukierunkowane na usunięcie z zawodu sędziego Piotra Raczkowskiego. Działanie polityków uchwalających przepisy rażąco sprzeczne z Konstytucją są zemstą wobec niezależnego sędziego, członka prezydium ostatniej Krajowej Rady Sądownictwa, działającej do 2018 r.¹

¹ Całość stanowiska na stronie: https://www.iustitia.pl/4738-stanowisko-zarzadu-iustitii-z-1-sierpnia-2023-r-w-sprawie-tzw-lex-raczkowski.

Nagrodę wręczono Sędziemu Przymusińskiemu w trakcie gali w dniu 17.9.2023 r., na której sędzia powiedział m.in.: „ Wolne sądy to drugi fundament wspólnego domu, fundament demokracji. Wokół siebie widzę sędziów Iustitii i wiem, że zachowają postawę wyprostowaną, że będą orzekać zgodnie prawem i własnym sumieniem. Wolne sądy są jak skały na których schronić się mogą ludzie gdy wokół panuje sztorm. Bez wolnych sądów, bez wolnych mediów nasz kraj nie będzie wspólnym domem lecz więzieniem. Nie byłoby wolnych sądów i wolnych mediów bez wolnych ludzi i za to chcę Wam podziękować, że jesteście, że nas wspieracie”¹.

¹ Całość relacji na stronie: https://www.iustitia.pl/4746-sedzia-bartlomiej-przymusinski-laureatem-nagrody-giganta-2023-przyznanej-przez-gazeta-wyborcza-region-poznanski-wreczonej-w-poznaniu-17-wrzesnia-2023-r.

17.8.2023 r. odbyły się Warsztaty Rządy Prawa Wspólna Sprawa, w których sędziowie spotkali się z uczestnikami CieszFanów Festiwal.

Rozmawialiśmy o tym jakie są sądy, jakie powinny być, jakimi cechami powinien się charakteryzować sędzia, czy i jakie powinny być relacje między władzą sądowniczą i pozostałymi władzami¹.

¹ Więcej pod adresem: https://www.iustitia.pl/ 4740-iustitia-na-festiwalu-cieszfanow-festiwal-2023.

17.9.2023 r. Prezes SSP „Iustitia” podczas Zjazdu Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów wygłosił przemówienie, w którym wskazał m.in., że sądy konstytucyjne są gwarantami podziału władzy, rządów prawa, praw mniejszości parlamentarnej i co należy podkreślić – fundamentalnych praw człowieka i obywatela. To gwarancja prymatu prawa nad prymatem siły. Siłą jest świat politycznej większości. Mądre państwa dbają o zaufanie obywateli i o zdobycze cywilizacyjne, takie jak prawa i wolności obywali. To zdobycze napisane krwią milinów ludzi, ofiar II wojny światowej. W Europie coraz mocniej mówi się o niezależności sądu, która związana jest z ustanowieniem sądu w sposób legalny. W związku z tym należy postulować, by sąd konstytucyjny mógł pełnić swoją rolę i być realnym gwarantem praw i wolności człowieka¹.

¹ Całość przemówienia na stronie: https://www.iustitia.pl/4747-tajwan-sad-konstytucyjny-jako-sad-niezalezny-czy-organ-polityczny.

W dniach od 5.10. do 6.10.2023 r. w Tylösand (Szwecja) odbyła się konferencja dla sędziów szwedzkich pod nazwą „Regional domarinternat”, w której uczestniczyło około stu sędziów z południowej Szwecji. W trakcie tej konferencji Sędzia Dorota Zabłudowska, członkini Zarządu SSP „Iustitia” wygłosiła wykład pod nazwą „The Role of Judiciary in Modern Society”, prezentując doświadczenia sędziów polskich z ostatnich kilku lat.

W dniach od 6.10. do 8.10.2023 r. w Belgradzie (Serbia) odbyło się zebranie Stowarzyszenia Sędziów i Prokuratorów MEDEL, w którym uczestniczyło troje przedstawicieli Iustitii: Dorota Zabłudowska, Łukasz Mrozek (członek zespołu międzynarodowego) oraz Monika Frąckowiak (wiceprezeska MEDEL). W piątek 6.10.2023 r. sędziowie wzięli udział w konferencji międzynarodowej na temat systemów oceny pracy sędziów w różnych europejskich porządkach prawnych, natomiast w sobotę 7.10.2023 r. w trakcie zebrania ­MEDEL przedstawiono aktualną sytuację w Polsce.

W dniach od 12.10. do 13.10.2023 r. w Budapeszcie (Węgry) miała miejsce konferencja organizowana przez uniwersytet ELTE (The Institute of Political and International Studies) we współpracy z CNR Institute for International Legal Studies pt. „Empowering Domestic Judiciaries: The Role of European Actors in Defending Judicial Independence”. Sędzia Dorota Zabłudowska wzięła udział w panelu zatytułowanym: „Mobilizing Judges On and Off the Bench”. W panelu uczestniczyli również: Tamas Matusik (przewodniczący Węgierskiej Rady Sądownictwa, uhonorowanej Nagrodą Niezależności przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Sędziów), Duro Sessa (Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów) oraz Luca Perilli (sędzia z Trento we Włoszech)¹.

¹ Więcej pod adresem: https://www.iustitia.pl/4773-przedstawicielki-i-przedstawiciele-iustitii-reprezentowali-nas-w-tyloesand-szwecja-w-belgradzie-serbia-w-budapeszcie-wegry.

Widzimy konsekwencje złych reform najdroższego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry. W kolejnym orzeczeniu SN stwierdza, że osoby powołane do SN nie mogą wydawać ważnych orzeczeń, a przede wszystkim Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych nie jest sądem.

W postanowieniu z 19.10.2023 r. w sprawie I ZB 52/22 SN orzekł: „Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (…) nie jest «sądem ustanowionym ustawą», nie ma statusu «sądu» w rozumieniu konstytucyjnym i konwencyjnym, i sędzia M.S. nie został powołany na urząd sędziego Sądu Najwyższego”.

W uzasadnieniu postanowienia SN wskazał m.in.: „To sprawia, że wobec osób powołanych przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego na wniosek KRS, ukształtowanej ustawą z dnia 8.12.2017 r., zawsze zachodzi konieczność stwierdzenia wystąpienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 2 KPK, ilekroć brali oni udział w wydaniu orzeczenia i – jak podnosi w swoich orzeczeniach Sąd Najwyższy – nie jest nawet niezbędne przeprowadzanie żadnych dodatkowych testów niezawisłości i bezstronności, a więc sprawdzania czy wadliwość ta w realiach konkretnej sprawy prowadziła do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji, art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 EKPC (zob. postanowienie z 23.11.2022 r., II KZ 39/22; postanowienie z 12.4.2021 r., V KZ 64/21)”¹.

¹ Więcej na ten temat na stronie: https://www.iustitia.pl/4763-sad-najwyzszy-o-powolaniach-sedziow-z-udzialem-neokrs-i-zb-52-22-i-skutkow-ich-orzeczen.

Mając na uwadze prodemokratyczny wybór obywateli dokonany w dniu 15.10.2023 r. Stowarzyszenie Medel wezwało wszystkie organy państwowe w Polsce do podjęcia niezwłocznych działań mających na celu przywrócenie praworządności w duchu orzeczeń ETPCz i TSUE, ze szczególnym uwzględnieniem przywrócenia porządku konstytucyjnego w Krajowej Radzie Sądownictwa. Medel wsparło projekty ustaw przygotowane przez SSP „Iustitia”, które opracowane zostały z uwzględnieniem wytycznych zawartych w wyrokach ww. Trybunałów, wychodząc też naprzeciw wyzwaniom XXI w.¹.

¹ Więcej na stronie: https://www.iustitia.pl/4772-medel-wspiera-projekty-ustaw-przygotowane-przez-iustitie.